Płaskurka – właściwości. Mąka i otręby z płaskurki

Aktualizacja: 6 maja, 2024

Płaskurka to odmiana dobrze znanego nam zboża – pszenicy i starsza „siostra” popularnego orkiszu. Znana była w naszym kraju od wielu lat. Kryje w sobie bogaty skład odżywczy. Obecnie uprawiana jest wyłącznie w gospodarstwach ekologicznych, zatem jej ziarna, jak i przetwory z nich wykonane cechują się brakiem zanieczyszczeń i chemii. Przeczytaj artykuł i poznaj więcej szczegółów dotyczących tego rarytasu! 

Płaskurka

Płaskurka to dzika forma macierzysta pszenicy. W wyniku m.in. jej mutacji powstały dobrze znane nam odmiany, takie jak: pszenica twarda, zwyczajna, a także prawdopodobnie orkiszowa. Jej uprawa powszechna była już w epoce brązu. Wywodzi się z rejonu tzw. „Żyznego Półksiężyca”, a więc okolice Syrii, Palestyny, Egiptu i przede wszystkim dawnej Mezopotamii. Co ciekawe stanowi prawdopodobnie jedno z pierwszych zbóż uprawianych przez człowieka. Niegdyś niezwykle często uprawiana była w południowo-wschodniej Polsce (stepy dzisiejszej Ukrainy), współcześnie jednak wysiewana jest w nielicznych gospodarstwach ekologicznych. Nie toleruje ona „sztucznych” substancji w glebie, dlatego też „wymusza” na rolnikach uprawę wolną od chemicznych środków i nawozów. Do powodów jej rzadkiego wykorzystania w rolnictwie należy bez wątpienia klimat. Okazuje się bowiem, iż płaskurka wysiewana jest na terenach suchych, takich, gdzie inne odmiany pszenicy niemożliwe są do uprawy, z uwagi na deficyt opadów. Jest to forma oplewiona tegoż zboża. Z tego względu cechuje się ona znaczniejszą zawartością białka w ziarnie, jak również mniejszymi wymaganiami agrotechnicznymi. Wykazuje ona także sporą odporność na patogeny grzybowe, jak również szkodniki. Dodatkowo doskonale rozwija się na glebach ubogich w składniki odżywcze. Poza tym w jej składzie odnotowano obecność alkilorezorcynoli (AR), których ilość oznaczono na poziomie 53,1–71,4 mg/100g produktu. Związkom tym przypisuje się szerokie działanie zdrowotne. Jest to zboże nie omłotowe, dlatego po przeprowadzeniu omłotu w plewach pozostaje ziarno. Do oddzielenia takiej mieszanki konieczne są specjalistyczne maszyny.

Płaskurka – właściwości

Odnotowano, iż bogata jest ona w substancje przeciwutleniające takie jak: fenole, flawonoidy, luteina czy kwasy fenolowe. Dodatkowo dzięki temu cechuje się ona całkowitą zdolnością pochłaniania wolnych rodników. Poza tym ze względu na obecność AR przypisać im można działanie przeciwzapalne, przeciwbakteryjne, antymutagenne oraz przeciwrobacze. Oczywiście, jak już wcześniej wspominałam, jest to gatunek dość odporny na patogeny grzybowe, z tego względu ich spożycie skutkuje aktywnością przeciwgrzybiczą. Ponadto zawiera dość dużą ilość błonnika pokarmowego oraz β-glukanów, które odpowiedzialne są za redukcję stężenia cholesterolu w osoczu. Co więcej regulują one poziom glukozy we krwi. Właśnie z tego względu ziarno to uznawane jest za dobrą alternatywę dla pozostałych zbóż dla cukrzyków czy osób cierpiących na hiperlipidemię czy inne schorzenia sercowo-naczyniowe. Idealnie nadaje się również do zastosowania w celach profilaktycznych, aby zapobiec tym chorobom.

Ponadto charakteryzuje się ona właściwościami rozgrzewającymi, świetnie pobudza krążenie oraz usprawnia odporność organizmu. Niektóre źródła donoszą, iż jej regularne spożycie chronić może przed rozwojem nowotworów przewodu pokarmowego. Możliwe, że ma to związek z bogactwem m.in. β-karotenu, który uznawany jest za bardzo silny przeciwutleniacz. Z drugiej jednak strony związek ten jest prowitaminą witaminy A, dzięki czemu polepsza wzrok, a także umożliwia utrzymanie zdrowia oczu na dłużej. Jest to również produkt świetny dla osób stosujących dietę redukcyjną czy dbających o sylwetkę. Okazuje się bowiem, iż wywołuje ona długo towarzyszące uczucie sytości oraz jest o wiele mniej kaloryczna niż popularna pszenica chlebowa. Dostarcza ona zaledwie 335 kcal w 100g produktu. Dodatkowo bogactwo składników mineralnych oraz witamin i białka sprawia, że jest to zboże wspomagające trawienie.

Płaskurka – mąka, otręby

Podobnie jak wszystkie inne zboża, również i płaskurkę można przetwarzać na mąkę oraz otręby. Mąka niezwykle bogata jest w białko oraz witaminy, takie jak – PP, E, kwas pantotenowy czy witaminę B1. Dodatkowo stanowi dobre źródło fosforu, magnezu i tak często niedoborowego wapnia. Stanowić ona może podstawę do przygotowania pieczywa, jak i ciast czy pozostałych deserów. Świetnie nadaje się do przygotowania makaronu czy klusek. Te drugie, ze względu na mniejszą obróbkę, zawierają w swym składzie o wiele więcej składników aktywnych, a także witamin, składników mineralnych i błonnika. Przez to stają się o wiele bardziej pożyteczne dla organizmu człowieka niż miał z ziaren – mąka. W Polsce przetwory z jej udziałem są dość rzadko spotykane, jednak w Niemczech cieszą się wysoką popularnością. Dodatkowo, jak już wspomniałam, wyrób mąki jest nieco bardziej skomplikowany niż przypadku każdej innej pszenicy, gdyż po przeprowadzeniu omłotu, w mieszaninie pozostają ziarna. Wymaga ona skomplikowanej technologii, sprowadzanej najczęściej z zachodu, dlatego jej cena może być wyższa niż popularnej mąki.

Płaskurka – cena, gdzie kupić

Płaskurka to dość mało popularne zboże w Polsce. Z tego względu dostać można ją głównie w sklepach ze zdrową żywnością czy w internecie. Ceny również są różnorodne i zależą od miejsca zakupu. W tym pierwszym przypadku koszt może być znacznie większy, jednak w drugim przypadku jest o wiele bardziej stonowany. Ziarno znajdziemy w cenie ok. 6–8 zł za paczkę 500 g, jednak mąka waha się od 7 do 15 złotych za torebkę o wadze 1 kg. Dostępne są w ofercie takich przedsiębiorstw również przetwory z jej dodatkiem, m.in. makaron, którego cena, w zależności od miejsca, wynosi 7–15 złotych za torebkę 400 g. Zdecydować można się również na płatki z płaskurki (ok. 7–10 złotych za 400 g) oraz kaszę (7–12 zł za 400g) czy otręby (ok.  7–10zł za 750g). Ceny te są dość wysokie, jednak od czasu do czasu można pozwolić sobie na wybór produktów wykonanych z płaskurki by cieszyć się zdrowiem i szczupłą sylwetką, a także sokolim wzrokiem na dłużej!

Płaskurka a gluten

W obecnych czasach coraz więcej osób dotyka schorzenie, które wpływa na dość duże ograniczenie w produktach spożywczych. Chorobą tą jest celiakia, która polega na nietolerancji białka – glutenu, znajdującego się w zbożach tj. żyto, pszenica, jęczmień czy owies. Płaskurka podobnie jak każdy inny gatunek pszenicy w swym składzie zawiera gluten. Badania przeprowadzone na tym surowcu dowodzą jednak, iż jest ona dobrze tolerowana przez osoby cierpiące na celiakię. Prawdopodobnie ma to związek z budową zboża, gdyż nie stanowi ono hybrydy oraz wykazuje czystość chromosomową. Dodatkowo jest znacznie bardziej lekkostrawna, a białko o wiele lepiej przyswajalne przez organizm. Odnotowany w niej rodzaj glutenu znacznie rzadziej wywołuje nietolerancję niż obecne w pozostałych ziarnach.

Podsumowując płaskurka to surowiec o niezwykle bogatym składzie pod względem nie tylko składników odżywczych, ale i substancji aktywnych. Dzięki ich obecności wywołuje ona wiele korzystnych efektów na organizm, m.in. redukując ryzyko rozwoju cukrzycy czy nowotworów przewodu pokarmowego. Zawiera ona w swym składzie gluten, jednak jego znacznie bardziej strawną formę, która często okazuje się być dobrze tolerowana przez osoby cierpiące na celiakię. Jej popularność w Polsce choć znikoma, to ciągle rośnie, dzięki czemu obecna jest ona już nie tylko w internecie, ale również w sklepach ze zdrową żywnością. Bez wątpienia warto włączyć płaskurkę do swojej codziennej diety!