Nieorganiczna forma jodu – wpływ na organizm i jego źródła w żywności

Aktualizacja: 20 maja, 2024

Wiele osób cierpi na niedobór jodu. Warto dowiedzieć się, w jakiej formie najlepiej przyjmować ten ważny pierwiastek, aby organizm mógł go w pełni wykorzystać. Czy jod w każdej postaci jest dla nas bezpieczny?

Jod – bezpieczna i niebezpieczna jego forma

Jod należy do mikroelementów, czyli jest niezbędny dla organizmu, lecz w mniejszych ilościach niż na przykład wapń czy potas. Jego obecność jest konieczna do budowy hormonów tarczycy. Oprócz tego wpływa na zdrowie włosów, skóry oraz paznokci. W przypadku niedoboru wystąpić mogą wole i obrzęki tarczycy, zmniejszona odporność na stres, a nawet rak tarczycy.

Jod występuje w przyrodzie w dwóch postaciach – jako jod organiczny, czyli związany z pierwiastkiem węgla oraz jod nieorganiczny, występujący w postaci wolnej lub połączony z innymi pierwiastkami np. z potasem. Jod występuje także w formie radioaktywnej, która jest najbardziej szkodliwą postacią dla organizmu ludzkiego.

Jod nieorganiczny może występować jako jod cząsteczkowy – w formie wolnej, ale również w formie związanej z pierwiastkami (np. jodek potasu). Postać ta jest najbardziej korzystna dla naszego zdrowia, ponieważ po wchłonięciu do organizmu łączy się z innymi substancjami, tworząc wówczas np. hormon tarczycy trójjodotyroninę. Jod organiczny, znajdujący się często w lekach, nie może spełniać takich funkcji, ponieważ jest już trwale związany z węglem. Jod nieorganiczny od ponad stu lat podawany był jako lek na wiele chorób, między innymi: paraliż, tętniaki, zatrucie ołowiem lub rtęcią, choroby tarczycy, hemofilię, gangrenę, astmę, zapalenie oskrzeli oraz choroby stawu biodrowego. Przykładem produktu zawierającego jod nieorganiczny jest płyn Lugola. W 1986 roku podawano go osobom narażonym na wchłonięcie jodu radioaktywnego po wybuchu elektrowni w Czarnobylu.

Jod nieorganiczny – wpływ na organizm

Jod nieorganiczny, jak się okazuje, jest skuteczny w nadczynności tarczycy  jako alternatywa farmaceutyków przeciwtarczycowych, które często wywołują ze sobą reakcje krzyżowe. Podobne do nich działanie lecznicze wykazuje jod, który nie powoduje żadnych skutków ubocznych i bardzo rzadko występuje na niego alergia. Oprócz tego, jest substancją występującą naturalnie w środowisku, a nie generowaną w laboratorium jak wszystkie leki.

Około 100 lat temu lekarze radzili sobie z nadczynnością tarczycy u pacjentów, podając im właśnie płyn Lugola, który powodował wyleczenie z tego schorzenia aż w 92% przypadków. Stosowali go również w przypadku choroby Gravesa-Basedowa.

Jak się okazuje, jod ma również bardzo duży związek z regulacją poziomu estrogenów w organizmie kobiety. Delikatne zachwianie tej równowagi może powodować guzkowatość bolesną piersi, nadwagę oraz nowotwór piersi. Odpowiednie stężenie jodu  w organizmie utrzymuje poziom estrogenów na prawidłowym poziomie i zapobiega jego zakłóceniu. Przyjmowanie hormonalnej antykoncepcji zastępczej powinno być bardzo uważnie kontrolowane przez lekarzy, tak aby nie dopuścić do zachwiania poziomu jodu w organizmie.

Jod nieorganiczny – źródła w żywności

Duże dawki jodu znajdziemy w rybach morskich, najwięcej w  dorszu, bo aż 116 mikrogram na 100 g. Spore ilości występują także w jajach, mleku, kurczaku, wołowinie i serze białym. Norma spożycia jodu u osób dorosłych to 200 mikrogram na dobę, a u kobiet ciężarnych 230 mikrogram.

Jod znajdziemy w jodowanej soli w każdym sklepie, jednak należy wiedzieć, że jest to jod w formie jodku potasu, a organizm potrzebuje także jodu w formie wolnej, dlatego zaleca się spożywanie jak najwięcej produktów naturalnych zawierających jod.

Jod nieorganiczny jest konieczny w organizmie do utrzymania właściwego poziomu hormonów, również płciowych, a jego niedobór powoduje zachwianie całej gospodarki hormonalnej i wole tarczycy. Jak się okazuje, kiedyś bardzo powszechnie stosowany do leczenia nadczynności tarczycy teraz wyparty przez gotowe leki. Dbanie o odpowiedni poziom jodu w organizmie jest bardzo ważne, ponieważ chroni to przed nowotworem piersi u kobiet. Zaleca się przebywanie nad morzem, ale również spożywanie produktów zawierających spore ilości jodu, aby jego poziom był cały czas na odpowiednim poziomie.