Nadczynność i niedoczynność tarczycy – przyczyny, objawy i leczenie

Aktualizacja: 26 maja, 2020

Wypadające włosy, senność, zmęczenie, zaburzenia miesiączkowania czy może nadpobudliwość, przegrzanie i spadek wagi? Jeśli któryś z podanych objawów, zagościł ostatnio w Twoim życiu, powinieneś natychmiast zdać sobie sprawę, że coś jest nie tak. Może nadszedł czas, aby zbadać sobie tarczycę?

Współcześnie życie dostarcza nam wiele stresu. Praca, studia, zabiegany tryb życia, miejski szum, ciągły pośpiech, wieczne wyzwania i wzrost wymagań. Stres ten nie dotyczy tylko i wyłącznie naszej psychiki, ale w bardzo dużym stopniu, dotyka całego organizmu. Efektem długotrwałego stresu mogą być wszelakie objawy, m.in.: bóle głowy, rozdrażnienie, spadek masy ciała, nudności, osłabienie, senność, wyczerpanie, nadwrażliwość, brak apetytu/nadmierny apetyt, a także poważne choroby, takie jak np.: nerwica, cukrzyca, zaburzenia hormonalne itp.

Jednym z gruczołów, który ma diametralne znaczenie dla naszego metabolizmu i jest jednym z najbardziej narażonych na działanie stresu jest tarczyca. Jest to mały gruczoł znajdujący się w przedniej części szyi nad obojczykiem, który jest odpowiedzialny za równowagę hormonalną organizmu, przemiany metaboliczne, a także regulację naszej wagi. Wpływ na jego zaburzenia może mieć kilka czynników, wśród nich znajdują się przede wszystkim: stres, nadmierne narażenie na promieniowanie RTG, zanieczyszczenie środowiska, substancje chemiczne, a także predyspozycje genetyczne.

Nadczynność a niedoczynność tarczycy

Dwoma, głównymi, ale zarazem przeciwstawnymi do siebie schorzeniami, dotykającymi tarczycy są niedoczynność i nadczynność tego narządu. Różnią się one znacznie od siebie i są antagonistyczne w większości objawów.

W przypadku niedoczynności, cierpimy na nadmierną masę ciała, zaparcia, osłabienie i senność oraz wrażliwość na niskie temperatury, a przy nadczynności jesteśmy nad aktywni (choć szybko się męczymy), mamy biegunki, nadwrażliwość na wysokie temperatury, duszności oraz kłopoty ze snem. Objawy są bardzo nietypowe, stąd wbrew pozorom rozpoznanie obu chorób nie jest zjawiskiem łatwym. Zaalarmować powinny nas przede wszystkim: wzmożona senność i utrata lub nadmierny wzrost wagi, pomimo normalnego sposobu odżywiania i aktywności fizycznej.

Leczenie różni się w zależności od rodzaju schorzenia, w pierwszym przypadku są to tabletki z hormonem zastępczym, w drugim – leczenie skojarzone, przede wszystkim hamowanie aktywności tarczycy, ale również często leczenie operacyjne lub chirurgiczne.

Nadczynność tarczycy – przyczyny i objawy

Pomimo, iż nadczynność tarczycy objawia się głównie poprzez spadek wagi, nie jest to cudowny sposób na zrzucenie nadprogramowych kilogramów. Do rzekomego chudnięcia dochodzą także inne, niezbyt przyjemne objawy, m.in.: drżenie rąk, osłabienie mięśni kończyn, biegunki, nerwowość i rozdrażnienie, nadmierna potliwość, przewlekły głód oraz przegrzanie organizmu, który nadmiernie wykorzystuje posiadaną energię. Często pewnie spotykamy wśród znajomych osoby, którym „wiecznie gorąco”, stale wietrzą mieszkanie, przy niskich temperaturach chodzą praktycznie rozebrani, a w małych ciepłych pomieszczeniach nie wytrzymają dłużej, niż kilkanaście minut. Takie osoby, z pewnością powinny zabrać się za porządną diagnozę i wykonać proste badanie TSH, hormonu tarczycy, które może zlecić lekarz podstawowej opieki zdrowotnej. Jeśli jednak zależy nam na szybkiej diagnozie, za ok. 30 – 35 zł, możemy prywatnie wykonać takie badanie, a wynik otrzymamy już następnego dnia.

Kontrolowanie tarczycy i rozpoczęcie leczenia diametralnie zmienia stan zdrowia.

Nadczynność tarczycy w wynikach badań objawia się bardzo niskim poziomem hormonu, oscylującym w granicach zera. Niekiedy, wynik poniżej jednej jednostki powinien nas zaniepokoić. Zwykle podczas stwierdzenia nadczynności, należy również wykonać badanie USG, by sprawdzić, czy nie rozpoczynają się jakieś zmiany zapalne.

Przyczyny powstawania tej choroby, nie są do końca poznane. Jest jednak kilka czynników, takich jak: zanieczyszczenia środowiska, spaliny, obciążenie genetyczne, promieniowanie RTG, kontakt z substancjami chemicznymi, czy szkodliwe substancje w pożywieniu, które mogą przyczyniać się rozwoju tego schorzenia.

Leczenie nadczynności tarczycy

Leczenie nadczynności jest trochę bardziej skomplikowane, niż niedoczynności. Proces leczenia polega bowiem na hamowaniu aktywności tarczycy, poprzez podawanie leków lub wykonywanie terapii, mających na celu osłabić wytwarzanie hormonów. Prócz tego sposobu, wykonywane są także różnego rodzaju inwazyjne zabiegi, takie jak m.in.: radioterapia, terapia radioaktywnym jodem lub chirurgiczne usunięcie tarczycy. Są one jednak coraz mniej popularne i wykonywane tylko w bardzo zaawansowanych przypadkach tej choroby, gdy inne metody nie są skuteczne. Jedno jest pewne, iż kontrolowanie tego schorzenia i rozpoczęcie leczenia diametralnie zmienia stan zdrowia.

Uporanie się z problemem nadpobudliwej tarczycy, jest bardzo ważne, ze względu na uchronienie przed stanem wycieńczenia, który to może występować, ponieważ organizm nie jest w stanie nadążyć za występującymi przemianami. Dlatego sprawna diagnoza i rozpoczęcie leczenia może przywrócić prawidłowość funkcjonowania i polepszyć samopoczucie.

Głównym i nieodłącznym objawem niedoczynności, jest przewlekłe zmęczenie.

Niedoczynność tarczycy – przyczyny i objawy

Często zdarza nam się pewnie spotykać z osobami bardzo powolnymi, smętnymi, o smutnym wyrazie twarzy oraz lekko, a czasem nawet znacznie otyłych. Wyjątkami są osoby, które naturalnie mają taką mentalność, jednak są pewne cechy wyglądu zewnętrznego, które wskazują, że dzieje się coś złego.

Głównym i nieodłącznym objawem niedoczynności, jest przewlekłe zmęczenie. Jest to zmęczenie, które nie ustępuje nawet po przespanych nocach i odpowiednim odżywianiu. Charakterystyczne są także obrzęki wokół oczu, szczególnie po przebudzeniu, które bardzo trudno ustępują. Dodatkowo towarzyszy temu spowolniony metabolizm, który skutkuje otyłością, a także depresją i zaniżoną samooceną, ponieważ osoby cierpiące na niedoczynność wcale nie muszą jeść dużo, a i tak ciężko jest im utrzymać wagę. Problemy pojawiają się także z utrzymaniem odpowiedniego ciśnienia, przewlekłym wyziębieniem, zaburzeniami ze strony jelit i żołądka, zaparciami oraz wieloma innymi schorzeniami związanymi z brakiem wystarczającej ilości energii. Organizm nie jest w stanie funkcjonować odpowiednio i dostarczać właściwej ilości składników odżywczych, zaczynają wypadać włosy, pogarsza się cera, nasz głos słabnie, a także paznokcie stają się bardziej łamliwe. Skóra zaczyna być bledsza i szarzeje, a nasz wygląd sprawia, że wydajemy się być wiecznie smutni.

Przyczyny tak samo jak w przypadku niedoczynności, nie do końca zostały rozpoznane. Wiadomo jednak, że genetyczne występowanie tej choroby, zwiększa ryzyko pojawienia się jej u dzieci.

Niedoczynność tarczycy jest schorzeniem bardzo dokuczliwym, ale także niebezpiecznym. Nieodpowiednio lub za późno leczona, może doprowadzić do nieodwracalnych zmian i uszkodzeń, a także do innych chorób autoimmunologicznych, takich, jak np. cukrzyca.

Leczenie niedoczynności tarczycy

Leczenie tego schorzenia, jest stosunkowo proste i tanie, jednak długotrwałe, niekiedy należy stosować je przez całe życie. Polega na braniu codziennie na czczo syntetycznego hormonu tarczycy w formie zwykłych tabletek. Wielkość dawki zależy od zaawansowania choroby, rzadko kiedy obserwuje się jakiekolwiek skutki uboczne. Zwykle wynikają one głównie ze źle dobranej dawki, dlatego tak ważne jest, by z początku powoli wprowadzać i stopniować przyjmowany hormon.

Nieodzownym elementem leczenia jest także odpowiednio stosowana dieta, która wspomaga usuwanie toksyn z organizmu oraz zapobiega stanom zapalnym tworzącym się w organizmie. Należy unikać wszelkich alergenów w pożywieniu i spożywać możliwie jak najwięcej antyoksydantów, witamin i mikroelementów, chroniących nasz układ odpornościowy i wzmacniających organizm.

Dieta w chorobach tarczycy

Niekonwencjonalne metody leczenia stawiają nacisk głównie na stosowanie diety. Jest to nieodłączny element poprawy stanu zdrowia, niektórzy lekarze także wspominają o jego priorytetowości. Zaleca się bowiem, aby przyjmując odpowiednie leczenie, wspomagać się dietą, polegającą na zmniejszaniu aktywności tarczycy lub jej przyspieszaniu oraz minimalizowaniu stanu zapalnego w organizmie (jeśli takowy jest).

Głównym krokiem, który się zaleca jest przejście na dietę bezglutenową.

Głównym krokiem, który się zaleca jest przejście na dietę bezglutenową. Wymaga ona eliminowania w szczególności produktów pochodzenia pszennego oraz zbóż, posiadających gluten, gdyż składnik ten wywołuje opóźnione reakcje zapalne w organizmie. Unikanie go jest dość uciążliwe we współczesnych czasach, gdzie praktycznie każdy produkt, go posiada, jednak produkty zbożowe bardzo łatwo można zastąpić, np.: poprzez spożywanie wafli ryżowych bezglutenowych.

Należy jednak pamiętać o odpowiedniej suplementacji witamin z grupy B, których poziom zmniejszamy eliminując produkty zbożowe. Jeśli chodzi o naturalną suplementację, bardzo dużo witamin, selenu oraz cynku (które również działają przeciwzapalnie i szczególnie selen, wspomaga pracę tarczycy) posiadają orzechy, w szczególności migdały, orzechy brazylijskie, włoskie, oraz nerkowca. Jeśli ktoś nie jest jednak w stanie zupełnie usunąć ze swojej diety glutenu, może zadbać, chociaż, o zminimalizowanie jego ilości.

Dodatkowo, poza dietą bezglutenową, bardzo ważne jest także przyjmowanie odpowiedniej ilości kalorii. Dotyczy to głównie osób borykających się z niedoczynnością, które powinny skupić swoją uwagę na produktach przyspieszających metabolizm. Takimi produktami są np.: wszelkie przyprawy naturalne, pieprz cayene, świeże warzywa i owoce o niskim IG, kawa parzona (należy unikać kawy rozpuszczalnej), zielona herbata, kombucha, pokrzywa, płatki owsiane (wyjątkowo, od czasu do czasu), orzechy oraz wszelkie produkty białkowe. Bardzo istotnym elementem diety, są także wielonienasycone kwasy Omega-3, które działają silnie przeciwzapalnie. Można je bez problemu dostarczać w formie kapsułek, gdyż udowodniono, że pomiędzy spożywaniem ryb, a spożywaniem tego oleju w formie suplementu nie ma zasadniczej różnicy we wchłanialności.

Leczenie tarczycy wspomaga także codzienna dawka ruchu, mogą być to ćwiczenia siłowe, aerobowe, czy choćby szybki spacer, przyspieszający nasze tętno oraz metabolizm.

Schorzenia tarczycy są zmorą współczesnych czasów, jednak odpowiednia obserwacja swojego stanu zdrowia pozwala wykryć wszelkie nieprawidłowości. Leczenie chorób tego ważnego dla naszego metabolizmu organu, jest pewną formą rozpoczęcia zdrowego stylu życia i powinno być nieodłącznym elementem trybu funkcjonowania. Powszechność tych problemów rozszerzyła się już na, tyle, że obecnie plaga otyłości wydaje się być spowodowana głównie przez problemy z tarczycą. Dlatego bardzo ważnym aspektem jest wczesne zdiagnozowanie podejrzanych objawów i zadbanie o własne zdrowie, by znów móc cieszyć się silnym i szczęśliwym ciałem.