Niedobór potasu – objawy, przyczyny, skutki. Norma potasu

Aktualizacja: 10 marca, 2025

Potas to oprócz sodu jeden z najważniejszych makroelementów całkowicie niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania w organizmie. Jego niedobór pojawia się coraz częściej, a objawy są często bagatelizowane. Jest to niepokojące, gdyż skutkiem tegoż stanu są liczne choroby i schorzenia układu sercowo-naczyniowego, co może zakończyć się zatrzymaniem czynności serca, a więc śmiercią.

Potas w organizmie – norma

Prawie 90% potasu znajduje się wewnątrz komórek, a 8% zmagazynowana jest w kościach. Pierwiastek ten jest również składnikiem soku trawiennego. Odpowiada on za regulację gospodarki wodnej organizmu, a więc ciśnienia wewnątrzkomórkowego osmotycznego, a także czynności mięśni i nerwów, wpływa również na równowagę kwasowo-zasadową. Dodatkowo warto wspomnieć, iż jest on niezbędny do aktywacji wielu enzymów. Norma spożycia potasu wynosi 4700 mg, co oznacza, że w diecie każdego człowieka powinno znaleźć się co najmniej tyle tego makroelementu. Stężenie tegoż pierwiastka w organizmie zdrowego człowieka powinno znajdować się na poziomie 3,5–5mmol/l. Najwięcej znajdziemy go w produktach takich jak warzywa strączkowe, soja, orzechy, ziemniaki, ryby, pomidory i ich przetwory, banany i porzeczki, a także mięso i produkty zbożowe z całego ziarna.

Niedobór potasu

Niedobór potasu, a więc inaczej mówiąc hipokaliemia w organizmie raczej rzadko się zdarza i nie występuje u osób stosujących racjonalną i dobrze zbilansowaną dietę. Stan ten ma miejsce, kiedy stężenie potasu w organizmie spadnie poniżej 3,5 mmol/l krwi, gdzie normalnie jego ilość znajduje się na poziomie 3,5–5 mmol/l. Zwykle jego ilość pobierana z pożywieniem znacznie przewyższa zapotrzebowanie. Niebezpieczeństwo pojawia się w przypadku stosowania mało urozmaiconej diety, niektórych leków czy patologii związanych z nieprawidłowym funkcjonowaniem narządów lub nawet całych układów.

Niedobór potasu – objawy

Do najważniejszych objawów niedoboru potasu zalicza się m.in. upośledzenie funkcji ośrodkowego układu nerwowego czy zwiotczenie mięśni szkieletowych. O wiele groźniejszy w skutkach jest występujący w efekcie tegoż stanu paraliż mięśni gładkich, co prowadzi do uporczywych zaparć. Bardzo często obserwowane są zaburzenia rytmu serca, pojawienie się trądziku czy wysypek, a nawet suchej skóry może świadczyć o występowaniu niedoboru. Osoby cierpiące na opisywane schorzenie skarżą się na szybkie męczenie, a także bezsenność. Odczuwają one zwykle niepokój i napięcie nerwowe, a relaksacja jest dla nich nie lada wyzwaniem. U kobiet w okresie menopauzalnym, kiedy pojawiają się problemy z tolerancją gorąca, a także fale gorąca, także istnieje ryzyko wystąpienia przypadłości.

Niedobór potasu – przyczyny

Najczęściej niedobór potasu pojawia się w następstwie przebytej biegunki. Dodatkowo wzmożona potliwość, np. związana z chorobą może doprowadzić do tegoż stanu, gdyż makroelement ten wydzielany jest nie tylko z moczem, ale także z potem. W związku z usuwaniem tegoż pierwiastka przez układ moczowy, stosowanie leków moczopędnych należy do jednych z przyczyn występowania schorzenia. Ponadto zarówno stosowanie głodówki, jak i wymioty predysponują do wystąpienia niedoboru. Ważne jest to, że osoby cierpiące na jadłowstręt psychiczny i inne choroby przebiegające z wyniszczeniem (anoreksja) są bardziej narażone na wystąpienie przypadłości. Wydalanie potasu z organizmu wzmagane jest przez kawę, alkohol, jak również leki przeczyszczające. Jednym z winowajców jest również kwas mlekowy i pirogronowy, które w wyniku gromadzenia w tkankach doprowadzają do zakwaszenia i tym samym usuwania potasu z komórki.

Niedobór potasu – skutki

Skutki niedoboru potasu mogą być niebezpieczne dla zdrowia, a nawet życia pacjenta. Z racji, iż jest on niezbędny do utrzymania równowagi w naszych komórkach, a także prawidłowego funkcjonowania wielu układów, przede wszystkim nerwowego. Dochodzi wówczas do osłabienia utlenienia komórkowego, a także upośledzenia pobudliwości nerwowo-mięśniowej. Pojawia się również kurczliwość mięśni, jak również uszkodzenia i osłabienia mięśnia sercowego. W konsekwencji rozwijać może się arytmia i może dojść do zatrzymania czynności serca.

Podsumowując potas, a więc jeden z niezbędnych do życia elektrolitów znajduje się w wielu produktach spożywczych. Doprowadzenie do niedoboru tegoż pierwiastka w surowicy krwi jest stosunkowo proste i może nastąpić przy długotrwałej biegunce, wymiotach, chorobach przebiegających z wyniszczeniem czy u kobiet cierpiących na menopauzę. Skutki tego stanu są niepokojące, a w konsekwencji prowadzą do zaburzeń w układzie sercowo-naczyniowym i związanych z tym schorzeń serca. Badania poziomu elektrolitów są równie powszechne i dostępne jak morfologia krwi, zatem warto zadbać o swoje zdrowie i sprawdzić stężenie potasu we krwi już dziś!