Domowe sposoby na zaparcia – siemię lniane, olej rycynowy, olej lniany, suszone śliwki, zioła

Aktualizacja: 7 maja, 2024

Zaparcia to jeden z najbardziej powszechnych i niespecyficznych objawów związanych z zaburzeniami występującymi w organizmie. Nie należy ich jednak bagatelizować, ponieważ mogą być one kluczem do zdiagnozowania poważniejszego stanu chorobowego organizmu oraz mogą mieć bezpośredni wpływ na jakość życia osób, których dotyczą.

Domowe sposoby na zaparcia

Ze względu na subiektywny charakter dolegliwości ciężko jest stworzyć jedną definicję zaparć, jednak uważa się, że zaparcie to przewlekłe zmniejszenie częstotliwości wypróżnień, które związane jest z wydłużonym zaleganiem masy kałowej w jelicie grubym oraz oddawaniem stolca o twardszej konsystencji. Najczęściej mowa o zaparciach wtedy, kiedy stolec oddawany jest rzadziej niż 3 razy w tygodniu. Warto podkreślić, że nawet 28% populacji cierpi obecnie na zaparcia stolca. Mogą to być zaparcia przewlekłe i trudne w leczeniu, bądź łagodne i przemijające. Występują one częściej u kobiet niż mężczyzn, a ryzyko ich wystąpienia wzrasta po 65. roku życia. Wynika to z pogorszenia się motoryki pracy układu pokarmowego wraz z wiekiem na tle hormonalnym, anatomicznym lub związane jest to z przyjmowaniem leków. Warto podkreślić, że zaparć nie kwalifikuje się jako odrębnej jednostki chorobowej, lecz jako objaw pewnych zaburzeń stanu zdrowia. Do czynników ryzyka sprzyjających powstawaniu zaparć należą:

• dieta uboga w błonnik pokarmowy,
• brak regularności posiłków,
• niska aktywność fizyczna,
• przyjmowane leki,
• niskie wykształcenie i świadomość żywieniowa,
• niski status socjoekonomiczny,
• porody,
• operacje odbytu i odbytnicy,
• ciężka praca fizyczna,
• otyłość i nadwaga.

Zaparcia mogą być też objawem chorób toczących się w organizmie. Związane są z zaburzeniami hormonalnymi (cukrzyca, niedoczynność tarczycy), nadmiarem wapnia w organizmie, przyjmowanymi lekami (moczopędnymi, przeciwnadciśnieniowymi, rozkurczowymi) czy zaburzeniami psychicznymi (depresja, nerwica). Leczenie zaparć niezależnie od przyczyny ich powstania związane jest ze zmianą stylu życia. Często nie wymaga ono wprowadzenia preparatów farmakologicznych, ponieważ zmiana sposobu żywienia realnie wpływa na ustąpienie objawów. Należy przede wszystkim zwiększyć aktywność fizyczną oraz modyfikować dietę pod kątem zawartości w niej błonnika pokarmowego i odpowiedniego nawadniania organizmu. Obowiązkowo zaleca się wypijanie minimum ośmiu szklanek dziennie wody mineralnej, niegazowanej dla prawidłowego rytmu wypróżnień. Włókno pokarmowe dostarczane z dietą ma za zadanie przyśpieszyć motorykę przewodu pokarmowego oraz zwiększyć masę wydalanego stolca. Wraz z dietą należy spożyć 20–40 g błonnika na dzień. Z diety należy również wykluczyć potrawy ciężkostrawne oraz zastosować dietę niskoenergetyczną u osób z nadwagą czy otyłością [1].

Oprócz zmiany sposobu żywienia, odpowiedniego nawadniania organizmu oraz zwiększenia aktywności fizycznej w walce z zaparciami włącza się do diety wiele produktów, które u znacznej ilości osób redukują lub eliminują problem.

Siemię lniane na zaparcia

Len to jedna z najstarszych roślin uprawianych przez człowieka na przestrzeni wieków. Obecnie siemię lniane powróciło do łask konsumentów ze względu na korzyści zdrowotne wynikające z jego spożywania. Wynikają one z zawartości w nasionach lnu kwasów tłuszczowych omega-3, błonnika pokarmowego, witamin (C, E, B) i składników mineralnych (Ca, Mg, P, Zn i inne). Właśnie ze względu na wysoką zawartość błonnika w roślinie siemię lniane stosowane jest jako środek wspomagający w walce z zaparciami. Regularne stosowanie nasion lnu przyczynia się do zmniejszenia problemów z wypróżnianiem oraz ustąpienia dolegliwości towarzyszących zaparciom tj. ból brzucha, wzdęcia, nadmierne gazy.

Siemię lniane można spożywać w postaci zmielonych nasion jako dodatek do jogurtów, kefirów, musli, zup, sałatek czy past śniadaniowych. Bardzo popularne jest również stosowanie naparów z zmielonych nasion rośliny. W celu przygotowania mikstury należy zalać 2 łyżeczki siemienia lnianego wrzątkiem. Po dwóch godzinach napar będzie gotowy do spożycia. W celu uzyskania satysfakcjonujących efektów kuracji należy tak powstałą miksturę wypijać dwa razy dziennie, najlepiej rano i wieczorem. Ocenia się, że miesięczna kuracja siemieniem lnianym przynosi zadowalające efekty. Po tym czasie jeśli zaparcia nie ustąpią należy skonsultować się z lekarzem w celu zdiagnozowania przyczyny powstawania zaburzeń wypróżniania [2].

Olej rycynowy na zaparcia

Olej rycynowy uzyskuje się z nasion rącznika pospolitego poprzez wyciskanie go na zimno i wygotowanie z wodą. Proces ten ma na celu eliminację z oleju toksycznego składnika rycyny, którego spożycie może wywołać śmiertelne zatrucie. Już w starożytności olej rycynowy był stosowany jako lek na zaparcia, ponieważ wykazywał działanie przeczyszczające. Zdolność ta związana jest z działaniem kwasu rycynolowego, który pod wpływem enzymów trawiennych wchodzi w jelicie cienkim w reakcję z jonami sodu tworząc mydło sodowe kwasu rycynolowego, które pobudza perystaltykę jelit poprzez podrażnienie błony śluzowej jelita. Należy stosować 1–2 łyżki oleju, aby skutecznie eliminować problem zaparć. Nie mniej jednak produkt powinien być stosowany jednorazowo w doraźnym leczeniu zaparć, ponieważ ciągłe przyjmowanie może powodować podrażnienie błony śluzowej jelita cienkiego. Warto podkreślić, że Amerykańska Agencja Żywności i Leków określiła olej rycynowy za „ogólnie znany jako bezpieczny i skuteczny” środek służący do wspomagania leczenia zaburzeń perystaltyki jelit [3].

Olej lniany na zaparcia

Pijąc olej lniany nie tylko wpływa się korzystnie na regulację pracy przewodu pokarmowego, ale również obniża się ryzyko chorób metabolicznych. Olej lniany zmniejsza zagęszczenie stolca, rozluźnia masę kałową, ułatwia poślizg stolca przez jelita, zapobiega zlepianiu się masy oraz osłania błonę śluzową jelita. W zależności od zapotrzebowania należy spożywać na czczo od 1–2 łyżek oleju lnianego dziennie, aby uzyskać pożądany efekt. Warto pamiętać o prawidłowym sposobie przechowywania oleju, który gwarantuje odpowiednią jakość produktu. Olej należy przechowywać w chłodnym miejscu bez dostępu do światła i powietrza nie dłużej niż 3–4 tygodnie od otwarcia pojemnika. Takie postępowanie gwarantuje zachowanie właściwości prozdrowotnych produktu [4].

Suszone śliwki na zaparcia

Suszone śliwki powszechnie stosowane są jako środek sprzyjający eliminowaniu zaparć. Już spożywanie 100 g suszonych śliwek dziennie realnie wpływa na poprawę pracy przewodu pokarmowego. Związane jest to z tym, że śliwki są cennym źródłem błonnika pokarmowego. Już każde 100 g produktu dostarcza 7,1 g błonnika co stanowi 30% zapotrzebowania na ten składnik! Tylko 3 suszone śliwki mogą stanowić jedną z pięciu porcji owoców zalecanych każdego dnia. Śliwki mogą być spożywane jako dodatek do koktajli, przekąska między posiłkami, dodatek do musli lub płatków śniadaniowych czy zamiennik cukru w ciastach i ciastkach. Dużą skuteczność w likwidowaniu przewlekłych zaparć ma również wypijanie mikstury ze śliwek suszonych. W celu jej przygotowania namacza się śliwki w wodzie, aby kolejnego dnia na czczo wypić wodę z esencją śliwkową. Takie działanie pobudza perystaltykę przewodu pokarmowego i eliminuje zaparcia [5].

Zioła na zaparcia

Znaczną rolę w walce z zaparciami pełnią również odpowiednie zioła i przyprawy stosowane do przygotowania posiłków. Od wieków znane są właściwości liści i owoców senesu oraz kory kruszyny. Działają one na receptory błony śluzowej jelita cienkiego czego efektem jest przyspieszenie perystaltyki przewodu pokarmowego oraz zmiękczają stolec. Warto wiedzieć, że liście senesu przyjmowane przez dłuższy czas powodują tzn. rozleniwienie jelit, które po zakończeniu przyjmowania zioła nie będą pracowały w odpowiedni sposób, a wynikiem czego będzie pogłębienie problemu. Dodatkowo przyjęcie zbyt dużej dawki senesu skutkuje biegunką i odwodnieniem. Z tego powodu wszelkie rośliny i zioła powinny być przyjmowane jedynie doraźnie. Często wykorzystywany w leczeniu zaparć jest również aloes, który ze względu na zawartość antraglikozydów wykazuje działanie przeczyszczające. W porównaniu do działania kory kruszyny jest on zdecydowanie silniejszym preparatem. Pierwsze efekty przyjmowania wymienionych wyżej wyciągów z roślin można zaobserwować już po 8 godzinach od podania, dlatego zaleca się, aby stosować je przed spaniem. Już od 6. roku życia można stosować doraźnie w leczeniu zaparć nasienie płesznika. W celu likwidacji zaparć nasiona zalewa się przegotowaną wodą i następnie czeka aż napęcznieją, a następnie spożywa się je 2 razy dziennie. Przy przewlekłych zaparciach zaleca się spożywanie owoców anyżu, nasion gorczycy białej, naparów z kwiatów tarniny oraz stosuje się lewatywy z herbaty rumiankowej.

W celu wspomagania leczenia zaparć stosuje się również kurację miksturą z dodatkiem soku z buraka. Pół szklanki soku z buraka miesza się z 3 łyżkami soku z selera, kminem i popija na czczo przez 21 dni [6].

Coraz większa ilość osób skarży się na uciążliwe zaparcia, które mogą być objawem poważnych stanów chorobowych, ale mogą również wynikać z nieprawidłowego stylu życia. W celu likwidacji zaparć oprócz zmiany sposobu żywienia czy zwiększenia aktywności fizycznej coraz większą uwagę zwraca się na naturalne ekstrakty roślinne, które wykazują dużą skuteczność w doraźnej walce z tymi zaburzeniami.