Nadmiar żelaza we krwi. Przyczyny, objawy, skutki i odpowiednia dieta
🕣 3 min czytania
Aktualizacja: 29 kwietnia, 2024
Żelazo jest pierwiastkiem niezbędnym do życia. Zbyt niski jego poziom powoduje niedokrwistość, ale jego nadmiar jest również groźnym dla człowieka stanem. Żelazo wchodzi w skład czerwonych krwinek i odpowiada za transport tlenu, prawidłowy wzrost komórek, wzmacnia odporność organizmu oraz warunkuje jego prawidłowe funkcjonowanie. Nadmiar żelaza zdarza się znacznie rzadziej niż niedobór. Jakie są skutki takiego stanu?
Nadmiar żelaza we krwi
Nadmiar żelaza może być dla nas bardzo niebezpieczny. Jego pokłady m.in. kumulowane są w wątrobie lub trzustce i powodują zatrucie organizmu. Żelazo niezwiązane z hemoglobiną tzw. wolne żelazo, przyspiesza procesy oksydacyjne, które są bardzo niekorzystne dla zdrowia.
W wieku 18 lat nadmiar żelaza, który jest akumulowany, wynosi około 1 mg dziennie, około 80 % pozostaje we krwi. Kobiety są w mniejszym stopniu narażone na nadmiar krążącego w organizmie żelaza, gdyż pozbywają się jego pokładów w trakcie menstruacji. Więcej o zapotrzebowaniu na żelazo przeczytasz w tym artykule.
Wiele dolegliwości oraz schorzeń powiązanych jest z nadmiarem żelaza w organizmie. Żelazo jest silnie skorelowane z procesem starzenia się, wpływając na długość życia.
WażneGłównym objawem przeładowania żelazem jest zmęczenie i osłabienie oraz ogólne złe samopoczucie.
Nadmiar żelaza we krwi – objawy
Typowymi objawami nadmiaru żelaza jest ogólne osłabienie, uczucie zmęczenia, często złe samopoczucie psychiczne. Pojawia się ubytek masy ciała, a także bóle stawów. Warto zaznaczyć, że problem nadmiaru żelaza dotyka głównie mężczyzn w średnim wieku. Objawy nie są charakterystyczne, często mylone z przemęczeniem czy niedoborem składników odżywczych.
Gdy taka sytuacja utrzymuje się dłużej, a brak jest prawidłowego rozpoznania, dochodzi do skrajnego wyczerpania i braku energii. Jeśli problem dotyka kobiet, pojawiają się problemy i nieregularności w miesiączkowaniu. Zarówno u mężczyzn jak i u kobiet obserwuje się obniżone libido.
Kolejnym niepokojącym symptomem może być zmiana zabarwienia skóry na ziemiste, szarobrązowe połączone z metalicznym połyskiem. Poza tym zanikać może owłosienie w okolicy łonowej, dołów pachowych. W wynikach badań krwi ujawniają się nieprawidłowe wartości enzymów wątrobowych, które wpływają na problemy w funkcjonowaniu wątroby.
WażneWraz ze wzrostem żelaza we krwi podnosi się poziomu cholesterolu LDL, glukozy oraz trójglicerydów, a także wzrasta ciśnienie tętnicze krwi.
Nadmiar żelaza we krwi – skutki
Skutki nadmiernego przeładownia organizmu żelazem są bardzo groźne dla zdrowia. Pojawiają się problemy ze stawami, sercem, wątrobą, trzustką oraz nieprawidłowym profilem lipidów. Taki przewlekły stan może prowadzić do rozwoju cukrzycy czy marskości wątroby. Nadmiar tego pierwiastka powoduje zaburzenia hormonalne, a nawet może prowadzić do rozwoju nowotworów.
Układ ruchowy narażony jest na przewlekłe stany zapalne oraz pojawienie się zwyrodnień, co znacznie utrudnia poruszanie się, a także przysparza wiele bólu. Nadmiar żelaza sprzyja wzrostowi bakterii, co może prowadzić do groźnych powikłań (sepsa).
Nadmiar żelaza we krwi – przyczyny
Przyczyną nadmiernej ilości żelaza we krwi, może okazać się dieta obfitująca w ten pierwiastek, która oparta jest w głównej mierze na czerwonym mięsie, ponieważ bogate jest ono w żelazo hemowe, stanowiące najlepiej przyswajalną formę pierwiastka.
Drugą, bardzo istotną przyczyną pojawienie się nadmiaru żelaza jest choroba metaboliczna – hemochromatoza, która związana jest z nadmiernym wchłanianiem żelaza z przewodu pokarmowego, pochodzącego z pożywienia. Wyróżnia się dwie postacie tej choroby: pierwotną i wtórną.
Postać pierwotna wiąże się dziedziczeniem mutacji genu, który odpowiada za kontrolę wchłaniania żelaza w komórkach nabłonka jelit. Powoduje ją dziedziczenie wadliwego genu od obojga rodziców. Jest to zatem dość rzadka postać choroby.
Postać wtórna hemochromatozy nie jest powszechna. Wynikać może z utrzymywania nieodpowiedniej diety czy jak w przypadku postaci mieszanej związana jest ze zmniejszeniem zużycia żelaza w zaburzeniach układu krwiotwórczego, nadmiernego uwalniania żelaza z krwinek czerwonych oraz komórek wątrobowych.
Dieta przy nadmiarze żelaza
Dieta w przypadku nadmiaru żelaza we krwi może mieć bardzo duże znaczenie. Posiłki powinny zawierać produkty, które nie będą źródłem łatwo przyswajalnej formy tego pierwiastka. Dzięki temu nie zwiększy się kumulacja żelaza w organizmie. Żywność pochodzenia roślinnego zawiera formy żelaza, które nie są łatwo wchłaniane przez organizm, natomiast spożywanie zielonej herbaty może przyczynić się do redukcji poziomu żelaza absorbowanego po spożyciu posiłku, co w przypadku nadmiaru żelaza we krwi może okazać się niezwykle pozytywną właściwością. Zieloną herbatę wymienia się także obok innych surowców roślinnych wspomagających leczenie nowotworów.
Niewskazane jest stosowanie alkoholu, gdyż powoduje on kumulację tego pierwiastka w organizmie.
Produkty, substancje, które wiążą się z pierwiastkiem będą korzystnie wpływać na obniżenie jego zwartości we krwi. Zaliczyć do nich można: jagody, kawę, zieloną herbatę, cebulę, owoce, produkty pełnoziarniste.
Niedobór żelaza jest niebezpieczny i źle wpływa na zdrowie. Jak się okazuje, jego nadmiar również może być groźny, powodując liczne dolegliwości, a w skrajnych przypadkach uszkadzając narządy, w których się kumuluje. Odpowiednia dieta w połączeniu z opieką i diagnozą lekarską, może pomóc w wyeliminowaniu nadmiaru żelaza we krwi.
Literatura:
- Kontoghiorghe C. N., Kolnagou A., George J. Kontoghiorghes G. J., Phytochelators Intended for Clinical Use in Iron Overload, Other Diseases of Iron Imbalance and Free Radical Pathology, „Molecules” 2015, nr 20(11), https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6332094/ [dostęp 13.01.017].
- Coates T. D., Physiology and Pathophysiology of Iron in Hemoglobin-Associated Diseases, „Free Radic Biol Med” 2014 nr 72, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4940047/ [dostęp 13.01.2017].
- Dieta w hemochromatozie, Dietetyczny plan na zdrowi, Szpital Uniwersytecki w Krakowie.
- Korzeniowska K., Cieślewicz A., Jabłecka A., Zaburzenia gospodarki żelaza Część 1. Hemochromatoza, „Farmacja współczesna” 2012, nr 5, s. 83–87.
- Atilla E., Toprak S. K., Demirer T., Current Review of Iron Overload and Related Complications in Hematopoietic Stem Cell Transplantation, „Turk J Haematol” 2017, nr 34(1), https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5451667/ [dostęp 13.01.2017].
Autor artykułu:
Znalazłem, żena za WYSOKIE pomaga
MLEKO+HERBATA+ KURKUMA. – ALE NIE PODANO proporcji i jak to przygotować …
na za NISKIE !!!
Wit. C Z rutyną i lub piperyną – przed posiłkiem z żelazem . wit b comp . + ew B 12 ale ssać to !! Wit A ew dużo dyni …
Dużo ŻELAZA ma QUINOA, STRĄCZKOWE, – soczewica i te znane, GRYKA , słonecznik, SEZAM – chałwa , PIĆ OREGANO, SZAŁWIĘ …
nie łączyć z posiłkami ANI BLISKO NIEGO – NABIAŁU – SERA, CYNKU, HERBAT zwłaszcza zielonej, KAWY, mięty. produktów pełnoziarnistych .
Jem mono posiłki, jestem WEGE …. i mam wysokie ŻELAZO !!! tak się załatwiłem … inne w normie, geny nie robione jeszcze ….
Artykuł wiele mi wyjaśnił ale dalej nie wiem dlaczego mając nadmiar żelaza wymiotowałam krwią
Dobry wieczór mam pytanie córka lat 20 ma podwyższone żelazo 32,7
Hemochromatoza wcale nie jest rzadka! 1 na 8 osób może być nosicielem – nie powiedziałabym że to mało. Sama mam stwierdzoną (robiłam badanie na mutacje HFE) – zaczęło się od wysokiego żelaza, wypadania włosów, zmęczenia.. Lekarz internista to totalnie zignorował, ale drążyłam dalej. Zrobiłam badanie genetyczne i moje podejrzenia się potwierdziły. Na szczęście trafiłam do dobrego lekarza, który zrobił dodatkowe badania i stwierdził że to początek przeciążenia żelazem. Dieta mnie nie wyleczy – mam upusty krwi. Moje samopoczucie się poprawiło o 100%!
Witam. Do jakiego lekarza sie dostałas? Jaki wykonać test? Jakie koszty? Pozdrawiam
ja u siebie wlasnie staram sie zdiagnozować co mi jest mam za wysokie zelazo problemy z tarczyca i objawy wszystkie o ktorych jest mowa wyzej jakie mam badania sobie zrobic zeby stwierdzic ze to przeladowanie zelazem? Chce wreszcie wiedziec co mam leczyc a jestem prawie pewna ze to jest to, jak ty u siebie to zdiagnozowalas?
Na niedobory zelaza polecam sok z buraka i czerwone wino (dla doroslych 🙂
Przy wysokich poziomach polecam zielona herbate, chlorelle i picie zielonego jeczmienia. Przepieknie pomaga! Efekty sa naprawde zdumiewajace!
ja i moje dziecko mamy cały czas problemy z dietą, jemy dużo szpinaku, ale nienawidzimy mięsa, przez to mamy anemię i córka stosuje suplement dicofer junio, bo inaczej już nic nie pomagało 🙁
Proszę do diety włączyć duże ilości dyni i natki z pietruszki np. obłożyć bulkę/chleb z masłem lub olejem rzepakowym (na zimno tłoczonym) dodać orzechy zmielone lub morele suszone rozdrobnione (musi być troszkę tłuszczu ale żadne margaryny lub inne konglomeraty), a dynię najlepiej rozgotować i podawać z produktami, które się lubi – można na ostro, łagodnie ale jak najmniej cukru bo to zniszczy wszytko.
szpinak wcale nie ma aż tak dużo żelaza. kiedyś ktoś w złym miejscu postawił przecinek obliczając to i przez kilkadziesiąt lat nikt tego nie sprawdził. To że szpinak jest aż tak bogaty w żelazo to mit.
Bardzo dużo żelaza zawierają banany, żółtka, czekolada, kakao, natka pietruszki
szukam pomocy dla kolezanki. miala raka krwi. wyszla z niego ale po chemii cialo zaczelo produkowac w nadmiaze zelazo. Czuje sie bardzo zle z tego powodu a onkolodzy we Francji nie wiedza jak to leczyć i potrafia tylko odciagac jej krew – co w sumie nic nie daje. czy ktos ma jakis pomysl co z tym zrobic, co zbadac dodatkowo ? Ona ma troje malych dzieci ….
Mieszkam w Anglii i tez ściągają mi krew. Ponoć to jest najlepsza metoda leczenia. Są tabletki ale są mało skuteczne i dla tego ściąga się krew. U mnie żelazo schodzi na dół ale bardzo pomału.
To są książkowe objawy hemochromatozy. Ważne jest abyście się zbadali, najlepiej przez badania DNA. Hemochromatozę trzeba leczyć, tylko na początku trzeba ją zdiagnozować, żeby nie okazało się że leczycie się na coś innego. I nie lekceważcie wysokiego poziomu żelaza bo to początkowo może nie dawać żadnych objawów, ale jego nadmiar zacznie odkładać się w narządach z zacznie je niszczyć np.: brązowe zabarwienie skóry to już objaw, który świadczy o nie do końca prawidłowo funkcjonującej przysadce mózgowej, która wzmaga produkcje melaniny.
robie dalsze badania
świetnie ja też mam wysokie żelazo bo jestem z koloru jak indianin i mnie to martwi wcześniej byłem bardzo blady jestem ciekaw Ali badań sam też muszę się zbadać i doradzić lekarza
nie wiem co sie dzieje nawet lekarz sie zdiwił że mam tak dużo żelaza 400 a witaminy b12 2000 a czuję sie super nic mi nie dolega
Dziękuje serdecznie za ciekawy artykuł w wieloma wyjaśnieniami dotyczącymi nadmiaru żelaza we krwi.
Mam jednak 2 konkretne pytania:
1. Piszą Państwo, ze: „Żelazo jest silnie skorelowane z procesem starzenia się, wpływając na długość życia.” Ale jak skorelowane (negatywnie czy pozytywnie), czy wpływa na skrócenie życia czy na jego wydłużenie. Rozumiem, ze jako stan chorobowy na skrócenie.
2. Piszą też Państwo, że: „Postać wtórna hemochromatozy nie jest powszechna. Wynikać może z utrzymywania nieodpowiedniej diety czy jak w przypadku postaci mieszanej związana jest ze zmniejszeniem zużycia żelaza w zaburzeniach układu krwiotwórczego, nadmiernego uwalniania żelaza z krwinek czerwonych oraz komórek wątrobowych.”
Drugi komentarz nie wyjaśnia niczego.
– Co może powodować zmniejszenie zużycia żelaza w zaburzeniach układu krwiotwórczego? Oczywistym jest, że jeśli zużycie żelaza jest mniejsze to pozostaje go więcej we krwi.
– Co powoduje nadmierne uwalnianie żelaza z krwinek czerwonych oraz komórek wątrobowych? Jeśli więcej żelaza się uwalnia z krwinek czerwonych oraz komórek wątrobowych, to jest go oczywiście więcej we krwi.
Żelazo wpływa na długość życia negatywnie. Szczególnie jeśli masz gen hemochromatozy (a o tym nie wiesz dopóki nie zrobisz testu DNA). Bardzo często ten gen występuje w naszej populacji, ale niewiele osób o tym wie. Szczególnie mężczyźni są narażeni na jego działanie, bo nie mają miesiączek. Przyjmuje się, że mężczyźni żyją krócej i częściej umierają na zawały serca właśnie przez żelazo i hemochromatozę.
Nadmiar żelaza zapewne wpływa niekorzystnie na samopoczucie i zdrowie gdyż narządy wewnętrzne są obciążone jego nadmiarem
a tym samym gorzej uwalnia się do dobowych cykli biochemicznych. Na jego uwalnianie wpływa wyraźnie obecność jonów miedzi i cynku to są strażnicy pozwalający włączyć się do ruchu w krwioobiegu nie tylko ze względu na ilość przenoszonego tlenu z udziałem żelaza, czy zasadnicze procesy krwiotwórcze. Często o zdolności jego uwalniania decyduje pH środowiska – jeśli jest zbyt kwaśno – to nie mogą powstać kompleksy biomolekół z żelazem aby go przenieś w inne miejsce gdzie jest na niego zapotrzebowanie, a gdy jest zbyt zasadowo to ilość grup hydroksylowych związana na tym biokompleksie uniemożliwia mu przejście przez określone błony komórkowe bo nie pasują rozmiary w kanałach lub te grupy osadzają się nań a jeszcze gorzej jak wytrącają się mikroosady.
Panie Leszku, odpowiadając na Pana pierwsze pytanie, takim zaburzeniem układu krwiotwórczego może być na przykład ograniczona produkcja hemoglobiny. Jeśli jest jej mało, to wówczas nie wykorzystuje ona żelaza do roznoszenia tlenu.
Mam pytanie, wyszlo mi w badaniach za duzo zelaza i za malo witaminy D. Zmeczenie i wypafanie wlosow Die zgadza, rowniez problem z plecami -spowodowane „postawą przy biurku”. A tak naprawdę stresem. Tak myślałam – ale czy może to być powiązane z tym żelazem ? Przy czym ja mięsa jem bardzo mało – za to dużo owsianki, ziaren, kasz owoców i innych straczkowatych warzyw. Tak zwany zdrowy styl życia.
Owies zawiera dużo żelaza,jajka
Córka ma wysoki pozion zelaza .Obiawy książkowe przy wysokim zelazie .Wysoka prolaktyna Tarczyca zaburzenia okresu Wypadaja wlosy.A obecnie wyszlo wysokie zelazo i może to być cała przyczyną?
Od miesiąca zauważyłam u siebie nadmierne wypadanie włosów.Zrobilam wyniki mam podwyższone żelazo,bardzo wysoka Wit B12,amylaza bardzo wysoka i OB.Bola mnie mięśnie czuje się zmęczona.Bol głowy od miesiąca z kroczkami przed oczami.Nie wiem co się dzieje.Bylam u lekarza ale nie potrafią postawić konkretnej diagnozy.
Zrób koniecznie test DNA na hemochromatozę. Nadmiar żelaza i wypadanie włosów to pierwsze objawy.