Mleko w proszku – skład, przepisy. Mleko w proszku dla dzieci

Aktualizacja: 9 kwietnia, 2024

Mleko w proszku to mleko krowie pozbawione wody w procesie parowania, a więc poddane pasteryzacji, odparowane i wysuszone. W wielu przypadkach stanowi składnik przetworów mlecznych np. jogurtów. Czy warto je spożywać, skoro wiele źródeł informuje, że lepiej, aby skład przetworów mlecznych był wolny od suszonego mleka?

Mleko w proszku

Nazwa „mleko w proszku” może brzmieć nieco dziwnie, gdyż mleko z natury przybiera postać płynną, w którym rozpuszczone są składniki odżywcze: białko serwatkowe i kazeinowe, węglowodany w postaci laktozy oraz tłuszcz mleczny wraz z witaminami i składnikami mineralnymi. Mleko posiada szereg korzystnych dla zdrowia składników odżywczych takich jak witaminy z grupy B, szczególnie zasobne w ryboflawinę. Zawiera ponadto witaminy rozpuszczalne w tłuszczach, czyli A, D, E i K. Stanowi bogate źródło wapnia w diecie, który niezbędny jest organizmowi do mineralizacji kości i ich wzrostu, prawidłowej pracy mięśni i serca oraz przewodzenia impulsów w układzie nerwowym. Mleko w proszku jest niczym innym a wysuszonym świeżym mlekiem, z którego podczas procesów technologicznych usunięto wodę, otrzymując suchą masę w postaci składników odżywczych znajdujących się w mleku. Po dodaniu do porcji proszku wody i dokładnym wymieszaniu składników otrzymujemy pełnowartościowe gotowe mleko, ale czy jest równie zdrowe co tradycyjne świeże lub pasteryzowane?

Mleko w proszku – skład

Mleko w proszku pełne zawiera te same makroskładniki, co mleko świeże jednak w znacznie większej ilości. 100g proszku mlecznego dostarcza ok. 498 kcal, z czego 26g tłuszczu (w tym 17g kwasów tłuszczowych nasyconych), 40g węglowodanów w postaci cukru mlecznego laktozy, 26g białka. Jednak by nie wprowadzić w błąd, po przygotowaniu porcji mleka zgodzie z przepisem otrzymujemy podobną wartość odżywcza mleka z proszku. Wykorzystując mleko do ciasta jako bazę, warto mieć na uwadze, że 100g to ok 500 kcal, co odpowiada w przybliżeniu porcji obiadu. Oznaczenie mleka w proszku jako „pełne” dostarcza informacji, że zostało przygotowane z mleka o zawartości tłuszczu 3,2% i takie również możemy uzyskać po rozpuszczeniu odpowiedniej porcji proszku.

Mleko w proszku jest wyjątkowo zasobne w wapń, którego w 100 g zawiera, aż 1000 mg, co odpowiada dziennemu zapotrzebowaniu dorosłego mężczyzny lub kobiety. Warto pamiętać, że ciężko jest spożyć taką ilość mlecznego proszku w ciągu dnia, natomiast jest to znak, że nawet 10g (łyżka) jako dodatek do potrawy, może wzbogacić dietę o cenny wapń w ilości ok. 100 mg. Mleko w proszku dostarcza ponadto sporo potasu cennego dla pracy serca, mięśni oraz gospodarki wodno-elektrolitowej i kwasowo-zasadowej. Zawarty jest w nim sód, cynk, magnez oraz fosfor. Z witamin retinol, beta-karoten, kwas foliowy oraz witamina B2 i B12, w znacznie mniejszej ilości w porównaniu do mleka świeżego, gdyż w procesie suszenia uległy one zniszczeniu.

Mleko w proszku – odtłuszczone, bez laktozy

Aby zaspokoić potrzeby nie homogennego społeczeństwa, mleko w proszku można kupić nie tylko w wersji tradycyjnej przygotowanej z mleka pełnego, ale również z mleka o obniżonej zawartości tłuszczu oraz nie zawierające nietolerowanego przez część społeczeństwa cukru mlecznego.

Mleko w proszku w wersji odtłuszczonej zawiera po przygotowaniu jedynie 0,1% tłuszczu, co jest wartością diametralnie niższą w odniesieniu do tradycyjnego mleka pełnego. Tym samym jest ono mniej zasobne w witaminy rozpuszczalne w tłuszczach oraz posiada niższą wartość energetyczną. Warto dodać, że zawartość białka i węglowodanów jest podobna, a cechą odróżniającą jest jedynie odmienna zawartość tłuszczu. Ten produkt z pewnością będzie stanowił lepszą alternatywę dla osób będących na diecie odchudzającej i chcących wykorzystać mleko w proszku do przygotowania posiłku.

Tradycyjne mleko w proszku zawiera w 100 g ok. 40 g laktozy, co po przygotowaniu mleka daje 4 g na porcję napoju. Wśród osób, u których rozkład laktozy w jelicie cienkim jest utrudniony lub niemożliwy z powodu zbyt małej ilości lub braku laktazy, mleko w proszku pełne może stać się przyczyną nieprzyjemnych dolegliwości żołądkowo-jelitowych. W takim przypadku warto sięgnąć po mleko w proszku, w którym laktoza została rozłożona na etapie produkcji, dzięki czemu w finalnym produkcie jej nie ma, a wypicie szklanki gotowego mleka w proszku nie przysporzy kłopotów z przewodem pokarmowym. Należy pamiętać, że wartość odżywcza i kaloryczna mleka w proszku bez laktozy jest adekwatna do mleka w proszku pełnego.

Mleko w proszku dla dzieci

Mleko stanowi wyłączne pożywienie dla niemowląt do 6. miesiąca życia oraz jest podawane wraz z pokarmami uzupełniającymi do ukończenia 1. roku życia. Następnie karmienie mlekiem odbywa się na życzenie dziecka. Mowa oczywiście o mleku kobiecym, które stanowi najbardziej wartościowy i odpowiednio zbilansowany pod względem potrzeb niemowlęcia, pokarm. Dostarcza w odpowiednich proporcjach białko, węglowodany i tłuszcze, witaminy i składniki mineralne oraz cenne przeciwciała, które wzmacniając układ immunologiczny niemowlęcia pomagają wykształcić jego własne mechanizmy odpowiedzi immunologicznej. Kobiety, które nie mogą karmić piersią wybierają mleko modyfikowane dostosowane do wieku dziecka, którego receptura jest opracowywana przez specjalistów w taki sposób, aby upodobnić je do wzorcowego mleka matki.

Mleko krowie w proszku, niestety nie stanowi dobrego produktu zastępczego dla mleka matki lub modyfikowanego mleka dla niemowląt. W grupie niemowląt i małych dzieci, częsta jest przemijająca wraz z wiekiem alergia na białka mleka krowiego. Dlatego podawanie tego produktu może okazać się niekorzystne dla dzieci uczulonych. W mleku krowim w proszku nie znajduje się żelazo, które jest niezbędnym pierwiastkiem do prawidłowego rozwoju małego organizmu. Ponadto w procesie wytwarzania mleka w proszku, na etapie suszenia powstają tzw. oksykosterole (utlenione pochodne cholesterolu), które zaburzają funkcjonowanie naczyń krwionośnych i śródbłonka, przyczyniając się w nadmiarze do rozwoju miażdżycy. Na łamach czasopisma „American Journal of Clinikal Nutrition” brytyjscy naukowcy ostrzegają, że karmienie dziecka mlekiem w proszku na bazie mleka krowiego przyczynia się do większego ryzyka rozwoju nadciśnienia u dzieci, co wynika w wyższej zawartości sodu w mleku krowim niż w mleku kobiecym.

Mleko w proszku – przepisy

Mleko w proszku może stanowić dobry produkt uzupełniający niedobory wapnia w codziennej diecie dla osób nie lubiącym smaku mleka i przetworów mlecznych. Proszek w łatwy sposób można przemycić do potraw, ukrywając jego mleczny smak innymi wyraźnymi aromatami. Sprawdzi się również podczas wyjazdów, kiedy nie ma możliwości, aby przechowywać mleko świeże, pasteryzowane lub UHT w odpowiednich warunkach. W wymienionych sytuacjach uważam, że to dobry produkt, ale jeśli mamy łatwy dostęp do produktu świeżego, polecam wybrać właśnie ten mniej przetworzony, z uwagi na jego wyższą wartość odżywczą, która nie została zubożona przez procesy technologiczne. Dodatkowo w świeżym mleku nie ma substancji, które powstały w procesie suszenia mleka, toteż jest ono po prostu zdrowsze.