Wapń – rola w organizmie, zapotrzebowanie, źródła

Wapń należy do makroelementów niezbędnych dla organizmu, które należy dostarczyć wraz z codzienną racją pokarmową. Średnie zapotrzebowanie na ten pierwiastek wynosi ok. 1000 mg dziennie i wzrasta wraz z wiekiem. Mimo, że wapń znajduje się głównie w mleku i produktach mlecznych oraz zielonych warzywach, w Polsce występują stałe niedobory tego pierwiastka.
Rola wapnia w organizmie
Wapń na ogół jest dobrze kojarzony z mocnymi, twardymi kośćmi i zdrowymi zębami. Największe zasoby tego pierwiastka w organizmie znajdują się właśnie w układzie kostnym, gdzie wchodzi w skład hydroksyapatytu. Ponadto pełni ważną rolę w pracy powiązanego z kośćcem, układu mięśniowego. Uczestniczy w reakcjach skurczu i rozkurczu mięśni gładkich oraz mięśnia sercowego. Reguluje częstotliwość uderzeń serca oraz jego objętość wyrzutową (ilość krwi, która wyrzucana jest z lewej komory serca do tętnicy, podczas jednego skurczu serca). Wapń jest składnikiem czynników krzepnięcia krwi, umożliwiając przekształcenie nieaktywnej protrombiny w formę aktywną trombinę.
Homeostaza wapniowa
Za homeostazę wapnia odpowiada układ hormonalny, który za pomocą trzech hormonów wpływa na odpowiednie stężenie i rozłożenie pierwiastka między kośćmi a osoczem krwi.
Parathormon (PTH), produkowany przez przytarczyce, nasila proces rozpuszczania kości, co wpływa na zwiększenie zawartości wapnia w osoczu krwi, na rzecz kości. Dodatkowo nasila proces resorpcji zwrotnej wapnia w nerkach, co przeciwdziała nadmiernej utracie pierwiastka z organizmu drogą moczową. Parathormon aktywuje syntezę kalcytriolu – aktywnej formy witaminy D3 w nerkach, co polega na przekształceniu 25-OH-D3 w aktywną formę.
Witamina D3 pełni istotną rolę w regulacji homeostazy wapnia w organizmie, dlatego ważne jest, aby organizm posiadał jej zapasy zgromadzone w tkance tłuszczowej. Jedynie aktywna forma witaminy D3 wspomaga w nerkach dalszą resorpcję wapnia i działanie parathormonu. Dodatkowo jego rola opiera się na pobudzeniu transportu zresorbowanego wapnia przez błony śluzowe jelita do krwi oraz w komórkach jelita – enterocytach uczestniczy w syntezie białka, które wiąże wapń w kompleksy transportowane dalej wraz z krwią. Do funkcji kalcytriolu należy również uwalnianie wapnia z kości, co wspomaga jego wymianę na „świeży”, powodując przebudowę kości a co za tym idzie wzmocnienie ich struktury.
Ostatnim hormonem regulującym gospodarkę wapniową jest kalcytonina, która działa antagonistyczne w stosunku do kalcytriolu i parathormonu. Kalcytonina, będąca jednym z wielu peptydowych hormonów produkowanych przez tarczycę, powoduje upakowanie wapnia znajdującego się w osoczu do kości. Wpływa dodatkowo na zahamowanie reakcji resorpcji wapnia w jelicie oraz procesy osteolizy (rozpadu, rozmiękczania kości).
Zapotrzebowanie na wapń – wartości w mg na dobę
- Dzieci w wieku 1–3 lat – 500 mg/d
- Dzieci w wieku 4–8 lat – 800 mg/d
- Chłopcy i dziewczęta w wieku 10–18 lat – 1300 mg/d
- Kobiety i mężczyźni w wieku 19–50 lat – 1000 mg/d
- Kobiety 51–65 lat – 1000 mg/d
- Mężczyźni 51–65 lat – 800 mg/d
- Osoby starsze powyżej 66 roku życia – 1000 mg/d
- Kobiety ciężarne i karmiące poniżej 19 roku życia – 1100 mg/d
- Kobiety ciężarne i karmiące powyżej 19 roku życia – 800 mg/d
Źródła wapnia w codziennej diecie
Produkty bogate w wapń to głównie mleko i produkty przygotowane na jego bazie:
- Żółte sery podpuszczkowe – 800 mg/100g
- Mleko i napoje mleczne (kefir, jogurt, maślanka, jogurt) – 100 mg/100g
- Twaróg – 100 mg/100g
- Sardynki, śledzie – 85–110 mg/100g
- Jarmuż – 250 mg/100g
- Fasola sucha – 150 mg/100g
Ponadto wapń znajdziemy również w wysoko zmineralizowanej naturalnej wodzie mineralnej, produktach zbożowych i warzywach.
Wapń jest ważnym makroelementem, który należy do składników niezbędnych w codziennej racji pokarmowej. Wapń wspomaga nie tylko układ kostny, ale także działanie układu mięśniowego, a szczególnie wpływa na prawidłową pracę serca. Homeostaza tego pierwiastka regulowana jest hormonalnie za pomocą parathormonu, kalcytriolu oraz kalcytoniny. Źródła wapnia to głównie produkty mleczne i mleko, jednak jego zawartość w poszczególnych produktach spożywczych może się różnić, w zależności od producenta.

Wapń jest niezwykle ważnym pierwiastkiem. Bez niego trudno o prawidłowe funkcjonowanie organizmu. Najwięcej wapnia znajdziemy w nabiale, ale co jeśli nasza dieta wyklucza nabiał? czytaj więcej
Wielu z nas zastanawia się czy pić mleko krowie czy jednak nie. Ma ono dobroczynne właściwości, ale czy na pewno nam nie szkodzi? czytaj więcej
Coraz więcej ludzi dziś zwraca uwagę na sposób odżywiania. Nie jesteśmy jednak na tyle świadomi, by wiedzieć, że producenci żywności zastawiają na nas mnóstwo pułapek. czytaj więcej
Opinie
wyłącz pisanie odpowiedziTwoja opinia jest ważna. Zarówno dla nas jak i innych osób korzystających z naszego serwisu.
Już za 20zł ! Tabela zamienników GRATIS !