Kawa w ciąży – czy rzeczywiście szkodzi?

Choć w Polsce nie ma jednoznacznych zaleceń odnośnie spożycia kofeiny przez kobiety ciężarne, w poradnikach i zaleceniach żywieniowych pojawiają się restrykcje dobowe jej podaży. Badania wykazują wzrost ryzyka poronienia, kiedy w trakcie ciąży spożywana jest kawa i kofeina.  

 

Kawa w ciąży

Negatywne konsekwencje spożycia kawy w ciąży wynikają ze zmienionego w tym czasie jej metabolizmu. Metabolizm kofeiny zachodzi w wątrobie przy udziale enzymów, których praca przebiega w inny, mniej efektywny sposób u kobiet będących w ciąży. Wydłuża się czas jej przemian w związku z czym przy wysokim spożyciu związek ulega akumulacji i dłużej usuwany jest z organizmu. Już w 7–8 tygodniu ciąży kofeina na tyle swobodnie przechodzi przez łożysko, że poziom tego związku jest równy u matki i dziecka. Dziecko w łonie matki również nie jest w stanie efektywnie metabolizować kofeiny ze względu na nie w pełni rozwinięte funkcje wątroby. Może wiązać się to z licznymi powikłaniami. Badania wskazują na mniejszą masę urodzeniową noworodków matek spożywających ponad 200 mg kofeiny w porównaniu z masą dzieci kobiet konsumujących mniejszą ilość kawy. Ponadto istnieją doniesienia o zwiększonym ryzyku poronienia w związku z wysokimi dziennymi dawkami kofeiny, jednak nie są one jednoznaczne. Przyjmuje się zatem, że w okresie ciąży nie należy przekraczać  podaży 200 mg kofeiny. Aby móc ocenić jej spożycie warto wiedzieć, ile kryją jej w sobie poszczególne produkty:

Zawartość kofeiny 160 ml naparu przygotowanego z jednej łyżeczki zalanej wodą tuż po zagotowaniu:

• Mielona – 30–42 mg
• Ziarnista – 31–28 mg
• Rozpuszczalna – 52–56 mg
• Filiżanka kawy przygotowanej metodą ciśnieniową – 100–150 mg

Zawartość kofeiny w 100 g produktu:

• Czekolada mleczna – 16–20 mg
• Czekolada gorzka – 52–84 mg

Zawartość kofeiny w 200 ml naparu parzonego przez 5 min:

• Herbata czarna ekspresowa – 24–48 mg
• Herbata czarna liściasta – 32–35 mg
• Herbata zielona ekspresowa – 11–48 mg
• Herbata zielona liściasta – 20–50 mg

Zawartość kofeiny w naparach herbaty wzrasta wraz z czasem parzenia. Co ciekawe liście herbaty zawierają więcej kofeiny niż ziarna kawy, jednak nie przedostaje się z taką łatwością do napoju.

Zawartość kofeiny w 100 ml napoju:

• Coca cola – 9,4 mg
• Pepsi – 10,1 mg

Jeżeli przywiązanie do kawy jest na tyle silne, że trudno jej sobie odmówić – czym można ją zastąpić?

Kawa zbożowa w ciąży

Kawa zbożowa jest doskonałym substytutem kawy naturalnej. Nie zawiera kofeiny, a będąc produktem prażenia zbóż z dodatkiem cykorii stanowi źródło korzystnych dla zdrowia związków. Są to polifenole i kwas fitynowy, które mają zdolności wiązania reaktywnych pierwiastków (przeciwutleniacze).

Kawa bezkofeinowa w ciąży

Powstaje poprzez chemiczne usunięcie kofeiny z ziaren. Jej smak niewiele różni się od smaku kawy naturalnej. W naparze 220 ml zawiera około 5 mg kofeiny.

Zielona kawa w ciąży

Kawa zielona to ziarna kawowca niepoddane procesowi palenia. Różnica w zawartości kofeiny jest niewielka. W związku z tym również jej spożycie należy w trakcie ciąży odpowiednio ograniczyć. Niemniej jednak sam proces palenia pozbawia ziaren niektórych cennych składników, takich jak np. kwas chlorogenowy. To niezwykła substancja oddziałująca korzystnie na organizm na wielu płaszczyznach – stabilizująca glikemię, obniżająca ciśnienie, zapobiegająca kumulacji tkanki tłuszczowej w organizmie. Ze względu na brak udokumentowanego bezpieczeństwa nie poleca się jej stosowania u kobiet ciężarnych i karmiących.

 

Co zamiast kawy w ciąży?

Kawa rozjaśnia umysł, usuwa zmęczenie i niejednokrotne daje chęć do życia. Trudno zatem jest odmówić jej sobie na okres 9 miesięcy. Nie jest to konieczne. W okresie ciąży można pozwolić sobie na kawę w granicach rozsądku, która przypada na 200 mg kofeiny. Takiej dawki nie przekroczymy spożywając 2 filiżanki przygotowane z 1 łyżeczki kawy. Pamiętać warto o tym, że kawa przygotowana metodą ciśnieniową zawiera więcej kofeiny niż kawa bezpośrednio zalana gorącą wodą. Jeśli jednak dla pełnego spokoju zdecydujemy się na zupełną rezygnację z kofeiny można do woli cieszyć się smakiem kawy zbożowej lub kilkoma porcjami kawy bezkofeinowej.

Nie wolno zapominać, że źródłem kofeiny jest nie tylko kawa, ale także czekolada, napoje energetyczne czy cola. Należy mieć to na uwadze nie tylko w okresie ciąży, ale także karmienia piersią.