Skutki stosowania używek przez kobiety w ciąży

Aktualizacja: 25 kwietnia, 2024

Ciąża to stan szczególny. Kobieta w tym stanie powinna dbać o siebie i prowadzić zrównoważony tryb życia, ponieważ od tego zależy prawidłowy rozwój płodu. Poważnym problemem jest stosowanie używek w ciąży. Niesie to ze sobą groźne skutki dla prawidłowego przebiegu ciąży, rozwoju płodu, noworodka i dziecka w jego dalszych latach życia.

Antyzdrowotne zachowania kobiet w ciąży

Stanowią duże niebezpieczeństwo dla prawidłowego przebiegu ciąży oraz dla rozwoju płodu. Ponadto niewłaściwe zachowania zdrowotne kobiet i mężczyzn w okresie prokreacyjnym mogą przyczyniać się do powstawania zaburzeń płodności. Do zagrożeń dla zdrowia rozrodczego należy przede wszystkim palenie tytoniu, picie alkoholu, stosownie narkotyków oraz niektórych leków. Zarówno przed planowaną ciążą, jak i w jej trakcie i w okresie karmienia kobiety powinny unikać wszelkich używek. Niestety, pomimo zwiększającej się świadomości społecznej i ciągłej edukacji nadal wiele kobiet podchodzi nieodpowiedzialnie do własnego zdrowia i diety podczas ciąży.

Papierosy w czasie ciąży

Kobieta ciężarna paląca naraża swoje dziecko na działanie wielu szkodliwych substancji. Najbardziej niebezpieczny jest tlenek węgla oraz nikotyna. Tlenek węgla ogranicza transport tlenu przez krew. Nikotyna tworzy ograniczenia w przepływie krwi w krążeniu matczyno-łożyskowym. Może zahamować wzrost płodu wewnątrz macicy lub przedwczesne oddzielenie łożyska. U kobiet palących częściej występują poronienia, pęknięcia błon płodowych, porody przedwczesne. Noworodki rodzą się ze zbyt niską masą ciała, otrzymują mniej punktów w skali Apgar, są bardziej narażone na wystąpienie chorób układu krążenia. Palenie przez matkę podnosi również ryzyko wystąpienia wad wrodzonych. Najpoważniejszą konsekwencją palenia papierosów w czasie ciąży jest śmierć wewnątrzmaciczna dziecka oraz zwiększone ryzyko nagłej śmierci łóżeczkowej po porodzie. Dzieci kobiet palących, karmione piersią są niespokojne, z reguły płaczą i zdecydowanie mniej śpią. Palenie papierosów podczas laktacji może zmniejszać ilość produkowanego mleka oraz obniżać jego jakość (m.in. mleko palącej matki zawiera mniej jodu, tłuszczu, witamin) i smak.

Alkohol w czasie ciąży

Alkohol to substancja toksyczna, która bez trudu przenika przez łożysko. W pół godziny po spożyciu najmniejszej dawki alkoholu jego stężenie we krwi dziecka jest takie samo jak we krwi matki. Dziecko rozwijające się w macicy jeszcze nie jest w stanie sprawnie usuwać toksyn w związku z tym jest dłużej narażone na ich działanie. Picie alkoholu w czasie ciąży może mieć poważne konsekwencje dla kobiety, jak i dla rozwijającego się płodu. Najczęściej dochodzi do poronień, przedwczesnych porodów, zahamowania wzrostu płodu, noworodki rodzą się ze zbyt niską masą urodzeniową.

Najpoważniejszym skutkiem picia alkoholu przez kobiety w ciąży jest Zespół Alkoholowy Płodu (FAS).

Objawy:

• charakterystyczne rysy twarzy – mała głowa w stosunku do reszty ciała, małe, szeroko rozstawione oczy, zadarty, krótki nos, brak rynienki pod nosem lub słabo wykształcona, bardzo cienka górna warga, zniekształcone małżowiny uszne,
• niska masa urodzeniowa,
• powolny rozwój,
• nieprawidłowo ukształtowane organy wewnętrzne, jak również układ kostny i mięśniowy,
• nadpobudliwość,
• nadwrażliwość na ból,
• zaburzenia w zachowaniu,
• brak równowagi emocjonalnej,
• kłopoty z nauką, zapamiętywaniem, koncentracją.

Kofeina w czasie ciąży

Picie kawy czy innych substancji, które zawierają kofeinę w czasie ciąży nie niesie ze sobą tak wielu poważnych konsekwencji jak picie alkoholu czy palenie papierosów. Kofeina pobudza działanie ośrodkowego układu nerwowego, podnosi ciśnienie krwi i przyspiesza pracę serca. Przenika przez łożysko, zatem kobiety w ciąży powinny unikać jej spożycia. Do skutków zbyt dużego spożycia kofeiny w czasie ciąży należy zwiększone ryzyko poronienia, przedwczesnego porodu oraz zmniejszenie masy urodzeniowej noworodka.

Leki w czasie ciąży

Leki przenikają przez łożysko stąd potencjalne zagrożenia dla rozwijającego się płodu. Powinny być stosowane tylko w takich sytuacjach, gdy korzyść lecznicza jest wyższa niż ewentualne ryzyko uszkodzenia płodu. Stosowanie jakichkolwiek leków w czasie ciąży i w czasie laktacji powinno być zawsze skonsultowane wcześniej z lekarzem prowadzącym. Niektóre z nich mają zły wpływ na rozwój płodu. Substancje lecznicze mogą wykazywać działanie teratogenne, mutagenne zatem istnieje zagrożenie występowania wad płodu lub jego śmierci.                                                                                                      

Ciąża jest to stan szczególnie ważny, w którym rozwija się nowe życie. Aby ciąża przebiegała prawidłowo kobieta powinna prowadzić spokojny tryb życia, stosować zbilansowaną, urozmaiconą dietę i całkowicie zrezygnować z substancji psychoaktywnych takich jak nikotyna czy alkohol. Kofeina nie jest zabroniona jednakże kobiety pijące dużą ilość np. kawy w ciągu dnia powinny ją ograniczyć. Każdy stosowany lek należy zawsze skonsultować z lekarzem lub farmaceutą i dodatkowo zapoznać się z ulotką. Prawidłowe odżywianie i wszelkie zachowania prozdrowotne podejmowane przez kobietę w ciąży decydują o tym jak będzie rozwijał się płód. W czasie ciąży aktywność fizyczna i regularne ćwiczenia zapewnią dobry nastrój i szybszy powrót do formy zaraz po niej.