Jak przestać jeść słodycze? Apetyt na słodycze

Aktualizacja: 8 kwietnia, 2024

Słodycze – świat oszalał na ich punkcie, czego konsekwencje obserwujemy dziś w postaci epidemii otyłości i innych chorób cywilizacyjnych. Dlaczego tak bardzo je uwielbiamy? Czy da się z nich zrezygnować, a jeśli tak, jak to zrobić?

Apetyt na słodycze

Czekolady, ciastka, żelki, cukierki, paluszki, chipsy, chrupki, ciasta, batony, lody, słodkie napoje – lista wyrobów cukierniczych jest naprawdę długa, a możliwości wyboru ogromne. Już po przeczytaniu tego zdania masz ochotę na produkt tego typu? Istnieje kilka teorii skąd pojawia się apetyt na słodycze.

Ludzkie pragnienie odczuwania słodkiego smaku występuje u wszystkich grup wiekowych, ras i kultur. Słodki smak już od początków istnienia człowieka odgrywał dla niego ważną rolę – pozwalał odróżniać pokarmy jadalne od tych, których należało unikać (trucizny zazwyczaj miały gorzki smak) [1].

Noworodki akceptują słodki smak mleka, będący dla nich pierwszym pokarmem. Małe dzieci wolą więc jedzenie, które jest im znajome; ze smakiem gorzkim i kwaśnym muszą zapoznawać się później wielokrotnie, żeby go zaakceptować. W okresie dzieciństwa słodycze pełnią rolę nagrody bądź formy pocieszenia, przez co nieodłącznie zaczynają kojarzyć się z czymś pozytywnym [2].

Inna teoria próbująca wyjaśnić, skąd ciągłe pragnienie zjedzenia czegoś słodkiego, nawet kolejny raz tego samego dnia, jest związana z węglowodanami. Spożycie słodyczy dostarcza w krótkim czasie znaczną ilość kalorii, w tym przede wszystkim cukrów, zapewniając chwilowe nasycenie. Zawarte w słodyczach węglowodany proste szybko się wchłaniają, ale też bardzo szybko są metabolizowane. Niestety, nadmiar węglowodanów prostych prowadzi do wzmożonego wydzielania insuliny, która z kolei stymuluje je do przekształcania w tkankę tłuszczową. Do mózgu trafia więc tylko pewna ilość cukru. Tak nagły wzrost i spadek stężenia glukozy pobudza mózg do przyjmowania kolejnych porcji słodyczy [3].

Dostarczane ze słodyczami węglowodany, jako element niezbędny dla pracy komórek mózgu, prowadzą do wzrostu poziomu tryptofanu – aminokwasu, który przechodzi przemianę w serotoninę – tzw. hormon szczęścia. Serotonina jako neurotransmiter pełni w organizmie szereg funkcji takich jak regulacja temperatury organizmu, wpływ na sen, ale też odpowiada za samopoczucie i apetyt. Stąd bierze się nasz dobry nastrój po spożyciu słodyczy – jest on jednak tylko chwilowy [4].

Jak przestać jeść słodycze?

Jeśli pytamy, jak przestać jeść słodycze, należy też zadać sobie pytanie – dlaczego? Gdy uświadomimy sobie jak wiele korzyści może przynieść nam rezygnacja choćby z części pustych kalorii, na pewno spróbujemy coś zmienić w swojej diecie.

• Pierwszym z argumentów jest fakt, iż słodycze to typowe bomby kaloryczne. 100 g czekolady mlecznej ma około 530 kcal. To znacznie więcej niż jeden pełnowartościowy posiłek składający się na przykład z pełnoziarnistego pieczywa, warzyw, nabiału i oliwy z oliwek. Czekolada oferuje cukier prosty, tłuszcze nasycone czy cholesterol. Zamiana jej na zdrową przekąskę dostarczy nam nie tylko witamin i minerałów, ale i zapewni dłuższe uczucie sytości.
• Kiedy chęć na „coś słodkiego” jest bardzo silna, można sobie z nią poradzić bez sięgania po ciastka i chipsy. Warto w takim momencie mieć pod ręką suszone owoce np. morele, żurawinę czy daktyle. Jednakże nie należy przesadzać z ich ilością. Innymi zdrowymi przekąskami są orzechy i surowe owoce. Zjedzenie małej garści suszonych owoców bądź orzechów czy jednej porcji surowego owocu poprawi nastrój, dostarczy składników odżywczych i ustrzeże przed wysokokalorycznymi produktami.
• Regularne spożywanie posiłków to podstawa. Unikanie śniadań i długie przerwy między kolejnymi posiłkami powodują wahania cukru we krwi, stąd wieczorem pojawia się chęć zjedzenia czegoś wysokokalorycznego. Wprowadzenie 5 posiłków dziennie, o możliwie stałych porach, dostarczających odpowiednią ilość błonnika, pomoże w regulacji odczuwania apetytu na słodycze.
• Soki owocowe nie gaszą pragnienia, a kiedy zaczniemy je pić, rzadko kiedy poprzestajemy na jednej szklance. Kiedy pojawi się uczucie pragnienia, warto najpierw ugasić je wodą mineralną, a dopiero potem ewentualnie spożyć niewielką ilość soku.
• Zamiast cukru stołowego do herbaty można dodać miód czy syrop klonowy. Należy uważać ze słodzikami, chociaż badania naukowe nie wykazały ich bezpośrednio negatywnego wpływu na organizm ludzki, mogą wywoływać skutki uboczne w postaci biegunki czy zawrotów głowy [5].
• Stopniowe wykluczanie słodyczy z diety już jest sukcesem. Ich eliminacja zmniejsza ryzyko wystąpienia w przyszłości chorób takich jak: cukrzyca, otyłość, miażdżyca czy nadciśnienie tętnicze. Dalekie skutki w przyszłości to efekt codziennych wyborów. Warto zacząć od eliminacji jednej porcji słodyczy tygodniowo. Pozbywając się słodkich, ale bezwartościowych składników diety, po jakimś czasie zauważymy, że niektóre potrawy są dla nas słodsze niż wcześniej to odczuwaliśmy. Dzieje się tak dlatego, iż organizm przyzwyczaja się do coraz większych dawek cukru na drodze tolerancji.

Choć apetyt na słodycze może być spowodowany wrodzoną od dzieciństwa preferencją smaku słodkiego, a same słodycze nierzadko używane są jako forma nagrody czy pocieszenia nie znaczy to, że muszą one kontrolować nasze życie. Poprzez mechanizmy zachodzące w mózgu, słodycze wywołują krótkotrwałe uczucie przyjemności, które prowadzi do chęci sięgania po kolejne kaloryczne przekąski. Regularny tryb życia i zdrowe zamienniki żywnościowe mogą pomóc w ustrzeżeniu się przed spożywaniem nadmiaru słodyczy.