Guma ksantanowa – zastosowanie i szkodliwość

Aktualizacja: 10 marca, 2025

Guma ksantanowa to bardzo popularny składnik do żywności. Na rynku znajduje się szereg rodzajów przemysłowo przetworzonej żywności, w których skład wchodzi właśnie ona. Na próżno szukać jej w produktach ekologicznych, zdrowych, czy tych pochodzących z gospodarstwa domowego. Niewiele osób wie do jakich celów jest stosowana i jakie przynosi skutki. Dodatkowo jej oznaczenie przez literkę E wzbudza kontrowersje, przez co zwykle uważana jest za szkodliwą, ale czy słusznie?

Guma ksantanowa

Guma ksantanowa, określana symbolem E415, powstaje w wyniku enzymatycznej syntezy węglowodanów przez szczepy bakterii Xanthomonas camperstris. Składnik ten jest koloidem zbudowanym z glukozy, mannozy oraz kwasu glukuronowego, występuje w postaci handlowej jako biały proszek. Jest to jedna z wielu substancji teksturotwórczych. Okazuje się, że jest to jeden z 30 najpopularniejszych dodatków do żywności w Unii Europejskiej oraz w USA. Co ciekawe sama guma ksantanowa nie tworzy żeli, jednak w połączeniu z mączką chleba świętojańskiego już tak. W efekcie powstaje elastyczna i sprężysta masa, odporna na zrywanie. Wykazuje ona stabilność w szerokim zakresie pH oraz odporność na warunki środowiska czy procesy fizyczne.

Guma ksantanowa – zastosowanie

Guma ksantanowa znajduje zastosowanie jako zagęstnik w produktach przemysłowo przetworzonych, takich jak sterylizowane konserwy, mrożonki i przekąski. Dodatkowo w zalewach do sałat pełni funkcję stabilizującą. Często jest składnikiem galaretek, słodyczy, produktów mlecznych, a także kasz czy zbożowych płatków śniadaniowych. Co ciekawe znajduje się również w karmie dla zwierząt, a nawet w papierosach. Uważa się, że z powodzeniem może stanowić zamiennik tłuszczu, stąd jej częsta obecność w składzie beztłuszczowych dressingów sałatkowych. Udowodniono jej pozytywny wpływ na wyroby cukiernicze, poprzez ograniczenie wycieku wody i w efekcie rozmiękania ciasta. Dzięki temu finalnie otrzymywany jest produkt o znacznie większej chrupkości. Bardzo często stosowany jest przy wypieku pieczywa bezglutenowego, stając się substytutem tego białka.

Guma ksantanowa – szkodliwość

Gumę ksantanową uznaje się za całkowicie nieszkodliwą w zastosowaniu spożywczym. Ostrożność należy zachować w przypadku osób cierpiących na alergię na kukurydzę, pszenicę lub soję. W takich przypadkach należy unikać jej obecności w składzie produktów. Innym wyjściem jest staranny dobór produktów i wybór tego, w którym guma została wyprodukowana z nieuczulającego substratu.

Podsumowując guma ksantanowa to popularny dodatek do żywności. Znajdując ją w składzie produktu często przez nas wybieranego nie popadajmy w panikę. Ze względu na to, iż jest to produkt całkowicie bezpieczny, pod warunkiem braku alergii na któryś z wyżej wymienionych surowców, nie powinien wzbudzać obaw konsumentów. Oczywiście, ze względu na to, iż zwykle są to produkty wysoko przetworzone, znacznie zdrowsze będą te naturalne, nisko przetworzone, jednak dodatek omawianego składnika nie obniża jakości produktu.