Guarana – działanie, skutki uboczne. Guarana w tabletkach

Aktualizacja: 2 stycznia, 2025

Nasiona guarany wykazują stymulujące działanie na organizm dzięki zawartości kofeiny. Ponadto są źródłem przeciwutleniaczy i innych składników warunkujących ich właściwości. Czy spożywanie guarany może być szkodliwe? Czy warto sięgać po jej suplementy w tabletkach?

Guarana

Guarana (Paullinia cupana) jest rośliną należąca do rodzimych gatunków Amazonii. To rodzaj wiecznie zielonego pnącza osiągającego do 10 metrów wysokości. Jej owoce przyjmują barwę pomarańczową lub czerwoną, mają kształt torebki i zawierają jedno czarne nasiono.

Stymulujące właściwości guarany stały się znane na całym świecie od czasu pierwszych doniesień, które pochodzą z XVII wieku. Wtedy też pewien misjonarz (J. F. Bettendorf) zauważył, że Indianie z plemienia Sateré – Mawé spożywają napój o działaniu pobudzającym, a także leczniczym, uśmierzającym bóle głowy i gorączkę. Najbardziej użyteczną częścią tej rośliny okazały się nasiona. Zawierają bowiem alkaloidy purynowe, substancje odżywcze oraz przeciwutleniacze, dzięki którym właściwości guarany stały się popularne.

Guarana – działanie

Nasiona guarany są źródłem kofeiny, teobrominy, teofiliny, garbników, proantocyjanidyn, saponin, katechin i epikatechin. Ilość kofeiny (4–8 %) jest dwa razy większa niż w ziarnach kawy. Paullinia cupana posiada zdolność do syntezy tego alkaloidu (1 g guarany – 40 mg kofeiny), przez co wolniej się wchłania z przewodu pokarmowego, a jej pobudzające działanie może utrzymywać się do 6 godzin.

Guarana wykazuje następujące właściwości:

• w związku z zawartością kofeiny oraz innych alkaloidów purynowych stymuluje ośrodkowy układ nerwowy, zmniejsza zmęczenie fizyczne i psychiczne, polepsza zdolność koncentracji i zapamiętywania, poprawia nastrój, działa termoregulacyjnie,
• obecność garbników wpływa na znaczną aktywność przeciwutleniającą, przeciwzapalną i przeciwbakteryjną,
• hamuje rozwój drobnoustrojów w jamie ustnej, zapobiega powstawaniu płytki nazębnej,
• dzięki zawartości saponin działa adaptogennie,
• alkoholowy wyciąg z nasion guarany zwalcza E. coli, P. fluorescens, B. cereus oraz grzyby A. niger, T. viride,  P. cyclopium,
• prawdopodobnie hamuje adipogenezę i może być pomocna w redukcji masy ciała.

Guarana – skutki uboczne

Skutki uboczne towarzyszące spożywaniu guarany są przeważnie związane z zawartością kofeiny. Substancja ta działa bowiem wielokierunkowo. Może wpływać niekorzystnie na pamięć długotrwałą, wzmacniać uczucie lęku i niepokoju, pogłębiać insulinooporność. Ponadto pobudza ośrodki wegetatywne, tj. naczynioruchowy, oddechowy i nerwu błędnego. Dawka przekraczająca 0,5 g kofeiny powoduje silne pobudzenie psychoruchowe, niemiarowość i przyspieszenie akcji serca, osłabienie, nudności, wymioty, nasilenie diurezy. Przy silnym zatruciu następuje porażenie ośrodka oddechowego oraz drgawki.

Guarana nie powinna być stosowana m.in. przez osoby uczulone, na którykolwiek ze związków wchodzących w jej skład, kobiety w ciąży i karmiące, cukrzyków, wysokociśnieniowców oraz osoby z zaburzeniami pracy serca. Przedawkowanie tego produktu może wywoływać bóle brzucha, niepokój, skurcze i drżenie mięśni, bolesne oddawanie moczu. Natomiast w przypadku reakcji alergicznej obserwuje się utratę apetytu, zgagę, bóle głowy, biegunkę, nerwowość i bezsenność.

Guarana w tabletkach

Dostępne na rynku suplementy guarany można spotkać w postaci tabletek lub proszku. Forma kapsułek jest jednak najbardziej przystępna i stanowi dobry sposób na szybkie dostarczenie sporej dawki kofeiny. W przypadku, gdy stanowi podstawę preparatu jej ilość wynosi średnio 250–500 mg, a dawkowanie zależy od zawartości ekstraktu.

Guarana występuje także jako dodatek do innych substancji lub składnik mieszanek, np. z witaminami, chromem, jodem, kwasami tłuszczowymi, l-karnityną, wyciągiem z owoców. Można ją kupić w sklepach ze zdrową żywnością, suplementami dla sportowców i aptekach. Jej cena uzależniona jest przede wszystkim od proporcji składników w danym suplemencie oraz wielkości opakowania.

Podsumowując, wyciąg z nasion guarany posiada sporą zawartość kofeiny, od której zależą jego pobudzające właściwości. Warto po niego sięgać w celu dodania sobie energii, poprawy koncentracji i wydolności, ale należy uważać, by nie przekroczyć zalecanej dawki.