GAC, czyli właściwości i zastosowanie owocu z rodziny dyniowatych

16 18 20

Owoc GAC – czyli Momordica cochinchinensis to tropikalna roślina, której naturalnym środowiskiem są obszary Południowej Azji – Wietnam, Chiny, Tajlandia. Zbiory owoców trwają od jesieni do zimy, kiedy ich skórka przybiera kolor od ciemno-pomarańczowego po czerwony. Najbardziej wartościowa jest czerwona warstwa otaczająca nasiona. Ze względu na swój intensywny czerwony kolor wykorzystywana jest do nadania apetycznej barwy w tradycyjnej wietnamskiej potrawie Xoi Gac. 

Owoc GAC – budowa

Momordica cochinchinensis  składa się z następujących części:

  • czarne nasionko otoczone czerwoną, oleistą otoczką;
  • mezokarp – gąbczasta, środkowa część owocni, pomarańczowy miąższ;
  • pomarańczowo-czerwona skórka z wypustkami.

GAC – właściwości

Owoc GAC bogaty jest przede wszystkim w beta-karoten oraz likopen nadające mu barwę. Barwniki karotenoidowe znane są ze swoich licznych właściwości, w tym neutralizacji wolnych rodników (szczególnie wysoką aktywność wykazuje likopen). Choć wolne rodniki są elementem naturalnego metabolizmu komórkowego, niedostateczna neutralizacja sprzyja ich aktywności indukującej m.in. zmiany w DNA, co w konsekwencji może przyczyniać się do rozwoju chorób, w tym nowotworowych. Co ciekawe znanych jest wiele owoców i warzyw bogatych w beta-karoten, jednak nieliczne mogą poszczycić się wysoką zawartością likopenu. Tym bardziej zaskakuje fakt, że Momordica cochinchinensis stanowi tak bogate jego źródło.

Owoc/warzywo Stężenie likopenu [µ/g]
Pomidor 31
Arbuz 41
Guava 54
Momordica cochinchinensis (jadalna część otoczki nasiona) 380

Likopen oprócz neutralizacji wolnych rodników aktywuje proces apoptozy (śmierci komórki), kiedy jest to pożądane, np. w przypadku niektórych komórek nowotworowych.

Oprócz wspomnianych wyżej komponentów, otoczka GAC bogata jest w kwasy tłuszczowe, w tym znane ze swoich właściwości obniżających stężenie cholesterolu frakcji LDL – kwasy oleinowy i linolenowy.

GAC – zastosowanie

Ze względu na wysoką zawartość beta-karotenu będącym prowitaminą A, tradycyjne Xoi Gac można wykorzystać jako suplement dla osób z niedoborem witaminy A. Jak wykazali w badaniu Voung i in., spożycie tej potrawy znacząco zwiększyło stężenie w osoczu pożądanego związku u badanych dzieci.

Ze względu na wysoką zawartość karotenoidów, ale być może również innych komponentów, mają potencjał przeciwnowotworowy. W jednym z badań wykazano efekt apoptotyczny w stosunku do komórek nowotworowych MCF-7 (komórki raka piersi).

Kolejną budującą przesłanką jest wysoka efektywność ekstraktu z nasion Momordica cochinchinensis w leczeniu wrzodów żołądka, wykazana w badaniach na szczurach. Nie jest to jednoznaczne z wywołaniem identycznego efektu u ludzi, ponieważ choroba wrzodowa u szczurów indukowana była kwasem octowym (w przypadku ludzi najczęściej powodowana jest ona H. Pyroli). Daje jednak nadzieję na wykorzystanie tego owocu we wspomaganiu leczenia.

Niestety – wartościowe związki zawarte zarówno w miąższu owocu, jak i warstwie otaczającej nasiona, są bardzo wrażliwe na działanie promieni słonecznych, tlenu i wysokich temperatur. W sprzedaży dostępne są puder GAC, mrożona pulpa z miąższu oraz ekstrahowane oleje (w zagranicznych sklepach internetowych). Jak nietrudno się domyślić, np. proszek GAC będzie zawierał najwięcej wartości odżywczych, jeżeli powstanie metodą suszenia na zimno. Tłoczony z owoców olej jest niesłychanie bogatym źródłem karotenoidów, także dostępnych w sprzedaży. Aby czerpać z produktów jak najwięcej, powinny być przechowywane we właściwych warunkach. Puder GAC najlepiej przechowywać w opakowaniach próżniowych, w pomieszczeniach bez dostępu światła, w temperaturze 5–25 stopni Celsjusza. Olej tłoczony z GAC także należy chronić przed światłem i nie narażać go na działanie wysokich temperatur. Wiele w tej kwestii  zależy od producenta.

Dbając o właściwą jakość produktów powstałych z owocu, jak twierdzą badacze, w przyszłości Momordica cochinchinensis może stać się najlepszym źródłem karotenoidów i znaleźć zastosowanie w medycynie na szeroką skalę.

Literatura:

Maria Elena Felizmenio-Quimio,  Norelle L. Daly,  and David J. Craik

Circular Proteins in Plants: SOLUTION STRUCTURE OF A NOVEL MACROCYCLIC TRYPSIN INHIBITOR FROMMOMORDICA COCHINCHINENSISJ. Biol. Chem. 2001 276: 22875-. doi:10.1074/jbc.M101666200

Hiromitsu AOKI, Nguyen Thi Minh KIEU, Noriko KUZE, Kazue TOMISAKA & Nguyen Van CHUYEN (2002) Carotenoid Pigments in GAC Fruit (Momordica cochinchinensis SPRENG), Bioscience, Biotechnology, and Biochemistry, 66:11, 2479-2482

Le T Vuong,  Stephen R Dueker, and Suzanne P Murphy

Plasma β-carotene and retinol concentrations of children increase after a 30-d supplementation with the fruit Momordica cochinchinensis (gac)Am J Clin Nutr 2002 75: 5 872-879

Phuchong Petchsak, Bungorn Sripanidkulchai; Momordica cochinchinensis Aril Extract Induced Apoptosis in Human MCF-7 Breast Cancer Cells, Asian Pac J Cancer Prev, 16 (13), 5507-5513

Kang JM, Kim N, Kim B, et al. Enhancement of Gastric Ulcer Healing and Angiogenesis by Cochinchina Momordica Seed Extract in Rats. Journal of Korean Medical Science. 2010;25(6):875-881. doi:10.3346/jkms.2010.25.6.875.

Hoang V. Chuyen, Minh H. Nguyen, Paul D. Roach, John B. Golding, Sophie E. Parks, Gac fruit (Momordica cochinchinensis Spreng.): a rich source of bioactive compounds and its potential health benefits; International Journal of Food Science and Technology 2015, 50, 567–577

 

Kup dietę online – od dietetyka
Opublikowano ponad miesiąc temu
Oceń artykuł
Autor artykułu:
, Dyplomowany dietetyk kliniczny. Wierzy, że odpowiednie żywienie jest kluczem do zdrowego i długiego życia.