Dieta wątrobowa dla osób ze stłuszczeniem wątroby – zasady, produkty zakazane oraz zalecane
🕣 3 min czytania
Aktualizacja: 29 kwietnia, 2024
Gdy badanie USG wykaże na obrazie diagnozę: stłuszczenie wątroby, chory powinien jak najszybciej zmodyfikować dotychczas stosowaną dietę. Złogi tłuszczu, które zgromadziły się w wątrobie są wynikiem najprawdopodobniej złej diety bogatej w nasycone kwasy tłuszczowe, cukry proste lub nadmiernym, długotrwałym spożywaniem dużych dawek alkoholu. Stłuszczenie wątroby może towarzyszyć cukrzykom, osobom z otyłością, nadużywającym wysokoprocentowe trunki, ale również pojawić się u osób stosujących głodówki, spożywających dietę ubogą w białko lub stosujące pewnego rodzaju leki. Po wyeliminowaniu produktu szkodliwego, zmianie diety na łatwo strawną i redukcji nadmiernej masy ciała, wątroba prawdopodobnie się zregeneruje.
Stłuszczenie wątroby – dieta
- Dieta powinna mieć charakter wykluczający źródło, które stało się przyczyną rozwoju alkoholowego/niealkoholowego stłuszczenia wątroby. Powinna w takim razie opierać się na eliminacji spożywania alkoholu, ustabilizowaniu wahań stężenia poziomu cukru we krwi obwodowej, eliminacji szkodliwych nasyconych kwasów tłuszczowych i potraw smażonych. Należy także skontaktować się ze specjalistą, który stwierdzi czy przyjmowane leki nie powodują zmian w wątrobie i czy nie potrzeba ewentualnej wymiany na inne odpowiedniki.
- W przypadku osób z nadwagą lub otyłością, zaleca się redukcję masy ciała o ok. 5–10%, co przyniesie korzystne zmiany zdrowotne. Nie zaleca się chudnięcia w tempie szybszym niż 0,5–1 kg masy ciała tygodniowo.
- Dieta osób ze stłuszczeniem wątroby powinna być łatwo strawna i niskotłuszczowa, co oznacza wykorzystywanie technik kulinarnych, które nie wymagają stosowania dużej ilości tłuszczu: gotowanie w wodzie i na parze, pieczenie, duszenie w sosach własnych, grillowanie czy smażenie w papierach nie wymagających dodatku tłuszczów.
- Najlepiej wybierać chude mięsa drobiowe, indycze, cielęcinę, królika, sporadycznie chudą wołowinę oraz chude mięsa ryb – tuńczyk, dorsz, karp, pstrąg. Zrezygnować lub ograniczyć spożycie wędlin i mięsa przetworzonego w postaci konserw, prezerw itp.
- Mleko i produkty mleczne mogą być spożywane z zawartością tłuszczu 0–2%. Dopuszczalne są jogurty naturalne, kefir, maślanka, zsiadłe mleko, mleko acidofilne, serki.
- Węglowodany powinny być dostarczane w postaci produktów zbożowych z pełnego ziarna lub lekko oczyszczonych. Zaleca się więc pieczywo i bułki graham lub mieszane, kasze jęczmienne, pszenne, gryczane, jaglane, makarony razowe dobrze ugotowane lub pszenne.
- Warzywa spożywane na diecie osób ze stłuszczeniem wątroby powinny być dobrze ugotowane i rzadko spożywane w formie surowej. Nie zaleca się spożywania produktów wysokobłonnikowych tj. surowych warzyw korzeniowych (marchew korzeniowa, pietruszka korzeniowa, seler, ziemniaki, buraki) – najlepiej spożywać je dobrze ugotowane. Dopuszcza się spożywanie surowych ogórków, pomidorów bez skóry i pestek.
- Ilość owoców w diecie powinna wynosić ok. 300 g dziennie. Zaleca się obieranie ich ze skórki i spożywanie po obróbce termicznej: pieczone, obgotowane.
- Tłuszcze zalecane są w umiarkowanych ilościach. Można spożywać olej rzepakowy, kukurydziany, oliwę z oliwek i inne oleje roślinne, nisko procentowe śmietany (do 18%). Nie zaleca się tłuszczów pochodzenia zwierzęcego takich jak smalec, łój.
Stłuszczenie wątroby – produkty zalecane
| Grupa produktów | Produkty zalecane | Produkty zalecane w umiarkowanych ilościach |
| Zupy | krem i czyste bez dodatków | sporadycznie z kaszą, ryżem czy grzankami |
| Mięso | chude: drób bez skóry, indyk bez skóry, cielęcina, młoda wołowina, królik, jagnięcina; chude wędliny drobiowe, polędwica, pasty mięsno-warzywne | mięsa czerwone: wołowina, konina, polędwica wieprzowa, |
| Ryby | chude: dorsz, leszcz, pstrąg, sola, mintaj, halibut – gotowane lub pieczone w folii z dodatkiem ziół | tłuste ryby: łosoś, makrela, karp, halibut, sardynka, sardela, tuńczyk, śledź, karmazyn, węgorz |
| Produkty zbożowe | płatki owsiane, kasza manna, gryczana, proso, pęczak, kasza jaglana, makarony razowe, brązowy ryż, mąka pełnoziarnista i pszenna – produkty dobrze ugotowane i w ilościach zgodnych z indywidualnymi tolerancjami. | |
| Nabiał | chudy 0–2% zawartości tłuszczu: mleko, kefir, jogurty naturalne, maślanka, mleko zsiadłe i acidofilne. Produkty bez dodatków smakowych. | sery podpuszczkowe, półtłuste sery twarogowe, sery pleśniowe, |
| Tłuszcze | — | oleje: oliwa z oliwek, olej lniany, rzepakowy, śmietanka odtłuszczona, margaryny miękkie z olejów, orzechy, migdały, pestki dyni, nasiona sezamu słonecznika. |
| Owoce | do 300 g dziennie. Najlepiej w formie po obróbce termicznej: maliny, jagody, borówki, jeżyny, truskawki, wiśnie, ananas, grapefruit, cytryna, jabłka, brzoskwinie, owoce cytrusowe, śliwki, kiwi | soki owocowe świeżo wyciskane |
| Warzywa | o zawartości węglowodanów od 0–5%: sałata, cykoria, ogórki, rabarbar, rzodkiewka, szczypiorek, szparagi, brokuły, kabaczek, kalafior, szpinak, pomidor, szczaw, papryka, w postaci gotowanej al dente z wody | o zawartości węglowodanów od 6–10% i więcej: brukiew, buraki, brukselka, dynia, jarmuż, kapusta biała, kapusta czerwona, kapusta włoska, marchew, pietruszka (korzeń), por, rzepa, włoszczyzna, fasola, groszek, kukurydza konserwowa, bób, seler, ziemniaki |
Stłuszczenie wątroby – produkty zakazane
| Grupa produktów | Produkty zakazane |
| Zupy | zabielane tłustą śmietaną (18–36%), z dodatkiem tłuszczu (masła, łoju), z dodatkiem dużych ilości grzanek, kasz, makaronów, ziemniaków, groszku ptysiowego itp. |
| Mięsa | tłuste gatunki mięs, podroby, parówki, kiełbasy, konserwy mięsne, pasztetowa, salceson oraz potrawy nasiąknięte tłuszczem, smażone, pieczone w tradycyjny sposób |
| Ryby | przetwory i konserwy rybne |
| Produkty zbożowe | słodkie naleśniki, pyzy, pierogi, mączne potrawy smażone. Pieczywo cukiernicze: pączki, drożdżówki, ciasta, ciasteczka, słodycze. |
| Nabiał | — |
| Tłuszcze | smalec, słonina, boczek, łój, śmietana 18–36%, twarde margaryny |
| Owoce | owoce w syropach, kompoty z cukrem, galaretki ze śmietaną, daktyle, rodzynki, dojrzałe banany, gruszki, winogrona, arbuzy, soki z dodatkiem cukru |
| Warzywa | surówki i warzywa mocno rozgotowane z dużą ilością majonezu, śmietany, żółtek, cukru |
Stłuszczenie wątroby – efekty diety
Rzetelnie stosowana dieta powinna skutkować cofnięciem się stłuszczenia wątroby i poprawą wyników badań lipidogramu. Ponadto korzystnie wpływa na układ sercowo-naczyniowy i pomaga w redukcji nadmiernej masy ciała, przeciwdziałając otyłości.
Dieta przy stłuszczeniu wątroby powinna eliminować produkt będący przyczyną powstania schorzenia. Ponadto osobom chorującym na tę przypadłość zaleca się zredukowanie nadmiernej masy ciała i stabilizację gospodarki węglowodanowej. Wprowadzając do jadłospisu pewne zmiany możemy korzystnie wpłynąć na stan fizjologiczny organizmu. Stosując terapię żywieniową w celu eliminacji złogów tłuszczu zgromadzonych w okolicy wątroby w prosty sposób możemy wpłynąć również na układ sercowo-naczyniowy i ogólne samopoczucie.
Autor artykułu:
Chętnie skorzystam z informacji zawartych w artykule. Jestem po operacji i mam zaleconą dietę wątrobową. Uważam ,że artykuł zawiera konkretne wiadomości na temat produktów wskazanych i zakazanych.
A co z jajkiem, można czy nie, a jeśli tak to w jakiej postaci
Opracowanie jest jednym z bardziej rzetelnych na temat stłuszczenia wątroby, które czytałam. Przydała by się tabelka , która wskazała by ilości. Wiemy co wolno, a czego nie – ale ile – to jest trudne do ustalenia tak na codzień w domu.