Oliwa z oliwek – rodzaje, wartości odżywcze i właściwości nektaru bogów

Aktualizacja: 26 marca, 2024

Różnorodność olejów dostępnych obecnie na rynku może nieco zawrócić w głowie. Mamy do wyboru oleje uzyskiwane z roślin takich jak słonecznik czy rzepak, ale oprócz nich również z orzechów, ryżu czy sezamu. Wybranie tego odpowiedniego może okazać się niezwykle trudne. Rosnącą popularnością cieszy się wspomniana oliwa z oliwek. Co powoduje, że jest ona tak wyjątkowa i to właśnie na nią powinniśmy się zdecydować?

Według mitologii greckiej drzewo oliwne było podarunkiem od bogini Ateny. Gałązka z drzewa oliwnego stała się jej symbolem i otaczana była wręcz religijnym kultem. To z nich Grecy pletli wieńce dla zwycięzców igrzysk olimpijskich lub składali je w ofierze bogom. Drzewo oliwne jest niezwykle delikatne, dojrzewa tylko w ciepłym i suchym klimacie. Ich najstarsza, grecka odmiana zaliczana jest do najpopularniejszych w swoim gatunku. Dziś nie jest otaczana religijnym kultem, ale nadal jest niezwykle ceniona z powodu swoich licznych zalet, a w szczególności pozyskiwanej z jej owoców oliwy.

Oliwa z oliwek – rodzaje

Rodzaje oliwy zależne są od rodzaju gleby i warunków klimatycznych, stopnia dojrzałości owoców, sposobu ich zbierania, czy tłoczenia. Zawartość kwasu olejowego tzn. kwasowość oliwy jest cechą najważniejszą i pozwala na ustalenie jej typu. Rozróżnia się kilka rodzajów oliwy z oliwek tłoczonych na zimno lub gorąco:

• oliwa z pierwszego tłoczenia Extra Virgin – jest oliwą mającą najwięcej wartości odżywczych. Charakteryzuje ją zielonkawy kolor i gęstość. Świeżą oliwę Extra Virgin można rozpoznać po tym, że jest mętna. To oliwa będąca najlepszym źródłem witamin i minerałów, a z jej wysoką jakością często związana jest również wyższa cena. W Polsce dostępna do kupienia niemalże w każdym sklepie spożywczym.
• oliwa Virgine – otrzymywana bezpośrednio z zielonych oliwek, nie jest poddawana procesom mechanicznym. Dodawana jest do oliwy rafinowanej, w celu wzbogacenia jej smaku. Jakościowo jest gorsza od oliwy Extra Virgine i rzadko dostępna w polskich sklepach.
• oliwa rafinowana Pure – w stanie naturalnym nie nadaje się do spożycia, ponieważ jej kwasowość jest zbyt wysoka. Poddawana jest procesowi rafinacji i charakteryzuje ją obniżona zawartość wartości odżywczych i składników mineralnych.
• oliwa Sansa – typ oliwy najniższej jakości. Otrzymywana jest z wytłoków oliwnych, czyli pozostałości procesu tłoczenia. Również poddawana procesowi chemicznej rafinacji, co pozbawia ją wszelkich cech dobrej jakościowo oliwy. Nadaje się jedynie do spożywania na gorąco.

Oliwa z oliwek – wartości odżywcze

Oliwa z oliwek dostarcza organizmowi wiele cennych witamin. Pomaga w prawidłowym funkcjonowaniu organizmu, a nawet w zachowaniu młodego wyglądu skóry. Korzyści zdrowotne wypływające ze spożywania oliwy z oliwek nie mają sobie równych. Pod względem pozytywnego działania na organizm ludzki jest najlepszym olejem dostępnym na rynku.

Oliwa z oliwek zawiera niewielką ilość nasyconych kwasów tłuszczowych. Ponadto jest komponetnem nienasyconych kwasów tłuszczowych – kwasu linolowego (omega 6) i kwasu linolenowego (omega 3). Oliwa jest źródłem kwasów tłuszczowych obniżających poziom złego cholesterolu we krwi (LDL), jednocześnie zwiększając poziom dobrego cholesterolu HDL. Niskie stężenie HDL we krwi przyczynia się do powstawania chorób układu krążenia i serca. Frakcja HDL odpowiedzialna jest za usuwanie cholesterolu z tkanek obwodowych i ścian naczyń krwionośnych zapobiegając tym samym powstawaniu miażdżycy. Po usunięciu z krwi chlesterol transportowany jest do wątroby gdzie ulega rozkładowi, a nastepnie wydalany jest z organizmu w postaci żółci. Zawarte w oliwie wielo i jednonienasycone kwasy tłuszczowe zmniejszają ryzyko występowania nowotworów, czy zaburzeń układu immunologicznego. Badania wykazały, że obecne w oliwie jednonienasycone kwasy tłuszczowe obniżają poziom cukru we krwi.

Oliwa jest źródłem kwasów tłuszczowych obniżających poziom złego cholesterolu.

Oliwa z oliwek zawiera oleuropeinę i oleokantal – związki fenolowe odpowiedzialne za jej gorzki i wyrazisty smak. Składniki te uznawane są za jedne z najsilniejszych, naturalnych antyoksydantów. Odgrywają istotną rolę w walce z rakiem, cukrzycą czy stanami zapalnymi. Badania wykazały, że oleokantal może mieć znaczenie w walce z chorobą Alzheimera poprzez właściwości zmieniające budowę neurotoksycznych białek, tym samym uniemożliwiając im niszczenie neuronów w mózgu.

Oliwa jest bogatym źródłem witamin z grupy B, prowitaminy A, witaminy C, czy składników mineralnych takich jak potas, magnez czy fosfor. Prowitamina A (Beta – karoten) znana jest z korzystnego wpływu na wzrok, co więcej chroni przed zakażeniami dróg oddechowych, pozytywnie wpływa na kondycję włosów, skóry i paznokci. Obecna w oliwie witamina C ma działanie przeciwutleniające, przeciwzapalne i wzmacniające odporność organizmu na infekcję. Oliwa zawiera również witaminie E, odpowiedzialną za zwalczanie wolnych rodników i zapobieganie starzeniu się skóry. Spożywanie tego niezwykle cennego oleju niesie ze sobą nieskończenie wiele korzyści. Składniki zawarte w oliwie usprawniają działanie układu trawiennego, poprawiają perystaltykę jelit, jednocześnie chronią ściany żołądka i ułatwiają trawienie innych tłuszczów.

Olej ten jest tłuszczem o szczególnych właściwościach prozdrowotnych, dlatego powinien być spożywany na zimno. Odmianę Extra Virgin jest pełnowartościowym i naturalnym produktem. Pod wpływem wysokiej temperatury zawarte w niej przeciwutleniacze ulegają zniszczeniu, a na ich miejsce mogą powstawać niebezpieczne, rakotwórcze związki. Z tego powodu Oliwa Extra Virgine powinna być spożywana na zimno, dodawana do sałatek, sosów czy pieczywa. Powinna być przechowywana w ciemnych, szczelnie zamykanych butelkach bez dostępu do światła. Pozwoli nam to nie tylko dłużej zatrzymać świeżość, ale przede wszystkim zachować jej cenne wartości odżywcze.

Oliwa z oliwek – właściwości kosmetyczne

Do najczęściej wymienianych korzyści płynących ze stosowania tego naturalnego kosmetyku, oprócz właściwości intensywnie nawilżających, jest opóźnianie procesów starzenia naskórka. Oliwa bogata w witaminę E zapewnia młody wygląd nie tylko cery, ale i całego ciała.

Oliwa z oliwek jest ważnym składnikiem cieszących się coraz większą popularnością kosmetyków naturalnych, ale może być stosowana również w czystej postaci na przykład do kąpieli. Fantastyczny efekt nawilżenia widoczny jest już po pierwszym kontakcie ze skórą. Zawarta w niej witamina E pomaga w syntezie kolagenu, co zapobiega powstawaniu zmarszczek. Oliwa stosowana na twarz powoduje spłycenie i zmniejszenie już istniejących zmarszczek. Działa łagodząco i kojąco na różnego rodzaju podrażnienia. Świetnie radzi sobie z niedoskonłościami i zmianami skórnymi. Stosowana jest również w walce z cellulitem i rozstępami, dlatego szczególnie polecana jest kobietom w ciąży. Właściwości oliwy świetnie nadają się do pielęgnacji włosów. Jako dodatek do szamponu, widocznie nawilży i zregeneruje zniszczone końcówki. Stosowana w czystej postaci jako odżywka, poprawi kondycję włosów i doda im blasku.

Oliwa z oliwek jest cennym darem natury, dostępnym dla każdego. Korzystny wpływ oliwy na zdrowie znany jest od wieków, a dziś potwierdzany przez liczne badania. To podstawa diety śródziemnomorskiej uważanej obecnie za jedną z najzdrowszych na świecie. W dodatku jest świetnym lekarstwem i kosmetykiem. Warto zatem oliwę Extra Virgin dodać do codziennej diety i kosmetyków do pielęgnacji ciała.