Dieta w łuszczycowym zapaleniu stawów (ŁZS)

Aktualizacja: 30 grudnia, 2024

Łuszczyca to choroba zapalna mająca podłoże genetyczne. Związana jest z zaburzeniami w układzie immunologicznym, która charakteryzuje się występowaniem różnego rodzaju zmian skórnych. Do wystąpienia choroby prawdopodobnie przyczyniają się także stres, infekcje wirusowe, bakteryjne czy nikotyna. U nawet 1/3 osób z łuszczycą może dojść do wystąpienia łuszczycowego zapalenia stawów.

Łuszczycowe zapalenie stawów (ŁZS)

W łuszczycowym zapaleniu stawów najczęściej nie obserwuje się obecności przeciwciał klasy IgM (czynnik reumatoidalny). Do rozpoznania ŁZS (u osoby z chorobą zapalną stawów) konieczne jest wystąpienie 2 lub 3  objawów spośród wymienionych:

• obecności zmian łuszczycowych lub ich występowanie w przeszłości,
• obecności zmian łuszczycowych u krewnych,
• typowych zmian paznokciowych,
• ujemnego wyniku na obecność czynnika reumatoidalnego,
• zapalenia palca – obecnie lub w przeszłości,
• stwierdzenia nieprawidłowego kostnienia w obrębie stawów.

Należy podkreślić, że ŁZS może wystąpić u osób, u których nie występuje (i nigdy nie wystąpi) łuszczyca. Za objawy choroby odpowiedzialne są czynniki prozapalne – cytokiny.

U pacjentów ze zdiagnozowaną łuszczycą można z pomocą przeznaczonego do tego kwestionariusza ocenić, czy konieczna jest konsultacja ze specjalistą reumatologiem (czy pojawia się ryzyko łuszczycowego zapalenia stawów). Ankieta obejmuje występowanie 5 prognostyków:

• obrzęk stawu/stawów,
• wystąpienie zapalenia stawów w przeszłości/obecnie,
• obecność wgłębień lub pęknięć na powierzchni paznokci,
• bóle pięty,
• obrzęk palca ręki lub stopy, bolesny, bez przyczyny.

Kiedy już poznamy diagnozę – co dalej? Czy powinniśmy zmienić coś w swojej codziennej diecie?

Dieta w łuszczycowym zapaleniu stawów

O ile masa ciała pacjenta mieści się w normie, teoretycznie nie jest konieczne wprowadzenie radykalnych zmian. Zaobserwowano zmniejszenie nasilenia zmian łuszczycowych po obniżeniu masy ciała. Dodatkowo niektóre z badań sugerują częstsze występowanie zespołu metabolicznego u osób z ŁZS w porównaniu do grupy kontrolnej. Zespół metaboliczny diagnozuje się stwierdzając współwystępowanie min. 3 objawów spośród 5:

• otyłość brzuszna,
• stężenie trój glicerydów  ≥ 150 mg/dl (lub zdiagnozowana dyslipidemia),
• stężenie cholesterolu frakcji HDL poniżej normy,
• ciśnienie tętnicze ≥ 130/85 mm Hg,
• glikemia na czczo ≥ 100 mg/dl (lub zdiagnozowana cukrzyca).

Powyższe informacje sugerują, że u osób z łuszczycą i ŁZS szczególnie ważna jest prewencja nadwagi i otyłości. Najlepiej, zgodnie z aktualnymi standardami, rozpocząć zdrowy tryb życia, a sposób żywienia planować w oparciu o założenia diety DASH. Dieta DASH to dieta skonstruowana z myślą o zmniejszeniu ryzyka wystąpienia chorób układu sercowo-naczyniowego. Co najważniejsze – nie jest to restrykcyjny sposób żywienia. Pozwala na szeroko zakrojoną dowolność w oparciu o podstawowe zasady:

• swoją dietę opieraj na węglowodanach, których źródłem będą ziarna z pełnego przemiału – chleb razowy, grube kasze, ryż brązowy;
• nie zapominaj o nabiale, codziennie spożywaj przetwory mleczne, głównie te fermentowane, jak kefiry, maślanki, jogurty;
• niech dodatek warzywny lub owocowy będzie elementem każdego posiłku (najlepiej w formie surowej);
• minimum 3 razy w tygodniu spożywaj ryby – smażenie ogranicz do 1 razu w tygodniu;
• wypijaj minimum 1,5 litra wody dziennie;
• ogranicz konsumpcję soli – nie dosalaj gotowych potraw, korzystaj z ziół i innych aromatycznych przypraw;
• unikaj czerwonego mięsa, tłuszczu zwierzęcego, wkomponuj w swój jadłospis oleje roślinne – rzepakowy, lniany, oliwę.

Dieta w łuszczycowym zapaleniu stawów – efekty

W wyniku stosowania diety DASH lub innej, racjonalnej, zgodnej z zaleceniami dla płci i wieku można spodziewać się unormowania parametrów lipidowych, ciśnienia, spadku insulinooporności, prawdopodobnie także spadku masy ciała.

Wszystkie wymienione korzyści płynące ze spożywania właściwych produktów we właściwych ilościach są nie do przecenienia. Jak widać otyłość może mieć swój udział nie tylko w nasilaniu ryzyka chorób serca, ale prawdopodobnie także innych chorób, w tym zapalnych. Tkanka tłuszczowa nie jest przecież obojętna dla naszego organizmu, lecz stanowi źródło wielu związków o charakterze prozapalnym oddziałujących na pozostałe komórki.