Czarna porzeczka – właściwości lecznicze. Liście i olej z czarnej porzeczki

Aktualizacja: 8 kwietnia, 2024

Czarne porzeczki nie należą do najbardziej popularnych owoców. Mało kto jednak zdaje sobie sprawę z tego, że te sezonowe owoce charakteryzują się wysoką gęstością odżywczą. Regularna konsumpcja czarnych porzeczek może przynieść wiele korzyści.

Czarna porzeczka

Czarna porzeczka to najpopularniejsza i najbardziej odżywcza odmiana porzeczek. Cechuje się niską gęstością energetyczną, a wysoką odżywczą: 100 g części jadalnych dostarcza około 35 kcal, a w tym: 1,3 g białka, 14.9 g węglowodanów, 0.2 g tłuszczu, a także 7.9 g błonnika. Czarna porzeczka jest znakomitym źródłem kwasu askorbinowego, dostarcza aż 182.6 mg witaminy C na 100 g, czyli więcej niż 100 gramowa porcja czerwonej papryki. Niewątpliwym walorem tego owocu jest również wysoka zawartość potasu, którego zazwyczaj spożywamy zbyt mało w naszej diecie (336 mg na 100 g). Poza tym czarna porzeczka dostarcza w mniejszej ilości witamin z grupy B, a w tym kwasu pantotenowego oraz żelaza.

Właściwości lecznicze czarnej porzeczki

Czarne porzeczki posiadają silne właściwości przeciwutleniające. Owoce te zawierają wysoki wskaźnik antyoksydacyjny (tzw.ORAC), czyli zdolność pochłaniania wolnych rodników tlenowych – 7.957/100 g, więcej niż jagody i jabłka. Na szczególną uwagę zasługuje również obecność antocyjanów, związków które wykazują silny potencjał antyoksydacyjny. Nie od dziś wiadomo, że dieta zasobna w antyoksydanty może potencjalnie spowolnić proces mitochondrialnego starzenia się, a także obniżyć ryzyko rozwoju wielu szkodliwych chorób neurodegeneracyjnych. Czarne porzeczki ze względu na wysoką zawartość kwasu askorbinowego mogą pomóc nam zarówno zwalczać infekcje górnych dróg oddechowych, przyspieszyć gojenie się złamań oraz ran, jak i wspomóc układ immunologiczny.

Okazuje się, że antocyjany zawarte w omawianych owocach mogą stanowić skuteczne uzupełnienie leków przeciw jaskrze. W randomizowanym, podwójnie zaślepionym, kontrolowanym badaniu przeprowadzonym przez grupę naukowców (Ohguro H i wsp.) wzięło udział 38 pacjentów chorych na jaskrę otwartego kąta, którzy byli leczeni kroplami do oczu. Uczestnicy zostali losowo podzieleni na dwie grupy po 19 osób. Pierwsza grupa otrzymywała antocyjany z czarnej porzeczki w dawce 50 mg/dzień, a druga – placebo. Badanie trwało aż 2 lata, a jego wyniki okazały się dość obiecujące. U uczestników otrzymujący antocyjany z czarnej porzeczki zaobserwowano poprawę przepływu krwi w naczyniach gałki ocznej. Wyniki badania wskazują, iż antocyjany zawarte w czarnej porzeczce mogą przyczynić się do poprawy widzenia u chorych na jaskrę.

Liście czarnej porzeczki

Liście czarnej porzeczki oprócz wyżej wymienionych składników, czyli kwasu askorbinowego, witamin z grupy B (w tym pantenolu – prowitaminy B5) jak i minerałów (fosforu, potasu, żelaza) zawierają również olejki eteryczne oraz nawilżające polisacharydy. Olejki odpowiadające za zapach tej rośliny to alfa-pinen, geraniol oraz limonen, który posiada właściwości przeciwutleniające, a także hamuje aktywność elastazy, enzymu rozkładającego elastynę – białka, które wraz z kolagenem stanowią podstawowe składniki tkanki łącznej w skórze, zatem są niezbędne do tego, by nasza skóra wyglądała młodo i zdrowo. Co więcej D-limonen może spektakularnie zwiększyć poziom koenzymu Q10. Liście czarnej porzeczki są źródłem bioaktywnych flawonoidów, zarówno antocyjanów, o których wcześniej wspomniałem, jak i tanin. Wymienione substancje czynne wykazują silną aktywność przeciwutleniającą i wyjątkową zdolność usuwania wolnych rodników, które są odpowiedzialne za procesy starzenia się skóry. Warto na koniec dodać, że bioflawonoidy nasilają działanie witaminy C w naszym organizmie.

Olej z czarnej porzeczki

Większą połowę oleju z nasion czarnej porzeczki (dokładnie 78% składu) stanowią wielonienasycone kwasy tłuszczowe (PUFA), a w tym ok. 13–17% kwasu gamma-linolenowego (GLA) i 13% kwasu alfa-linolenowego (ALA). Warto przy tym zaznaczyć, iż omawiany olej charakteryzuje się dość korzystnym stosunkiem omega-3 do omega-6 (1:4). Poza tym zawartość witaminy E w oleju z czarnej porzeczki jest dwukrotnie wyższa niż w przypadku oleju rzepakowego, co jest kolejnym cennym walorem. Wielonienasycone kwasy tłuszczowe (PUFA) mają duże znaczenie w celu prewencji i leczenia chorób przewlekłych, szczególnie chorób układu krążenia, z kolei kwas gamma-linolenowy (GLA) ma niebagatelne znaczenie w profilaktyce alergii, a także wykazuje działanie hamujące na procesy zapalne w organizmie. Obecność fitosteroli, karotenoidów, flawonoidów, tokochromanoli oraz kwasów fenolowych sprawia, że olej z nasion czarnej porzeczki wykazuje właściwości zarówno antyoksydacyjne, przeciwzapalne, przeciwnowotworowe, jak i przeciwmiażdżycowe.

Jak widać zarówno owoce czarnej porzeczki, jak i jej liście oraz pozyskiwany z nich olej posiadają szereg udokumentowanych właściwości prozdrowotnych, które sprawiają, że są one cennym składnikiem diety. Informacje, które wyszukać można w publikacjach naukowych utwierdzają nas w przekonaniu, iż warto wprowadzić owoce czarnej porzeczki do codziennego menu. Dieta bogata w polifenole może nieść za sobą wiele korzyści dla naszego zdrowia.