Aronia – właściwości, zastosowanie, wpływ na zdrowie
Aktualizacja: 8 kwietnia, 2024
W ostatnich latach społeczeństwo coraz częściej zwraca uwagę na spożywane produkty i dietę. Konsumenci chętniej wybierają produkty o wysokiej wartości odżywczej, charakteryzujące się dużą zawartością witamin i składników mineralnych. Żywność, która ma najlepszy wpływ na zdrowie człowieka zyskała miano funkcjonalnej lub prozdrowotnej. Na szczególną uwagę zasługują owoce jagodowe, a wśród nich niedoceniana aronia, która charakteryzuje się wysoką zawartością antocyjanów oraz innych polifenoli.
Aronia
Krzewy aronii pierwotnie pochodzą z Ameryki Północnej. Do Europy zostały sprowadzone w XVII wieku. Roślina ta obejmuje trzy gatunki: aronię czarnoowocową, aronię czerwoną oraz aronię śliwolistną. Szczególną uwagę należy zwrócić na aronię czarnoowocową, której owoce są koloru czarnego, pokryte woskowym nalotem. Często jest ona postrzegana jako „proekologiczny” gatunek krzewów, ponieważ dzięki wysokiej tolerancji na choroby i szkodniki nie wymaga użycia pestycydów. Kolejną zaletą jest to, że owoce tego krzewu nie kumulują metali ciężkich, takich jak: ołów, kadm, arsen oraz cyna.
Aronia posiada silne właściwości antyoksydacyjne za co odpowiedzialne są zawarte w niej polifenole, witaminy C i E oraz karotenoidy. Znajdziemy w niej także inne witaminy takie jak: C, B1, B2, B6, E, P, PP oraz składniki mineralne – głównie molibden, mangan, miedź, kobalt oraz jod.
Właściwości aronii
Przez wiele lat nie zwracano większej uwagi na owoce aronii oraz wytwarzane z nich przetwory. Dopiero, gdy odkryto liczne prozdrowotne właściwości substancji, które są zawarte w różnych gatunkach owoców jagodowych, również aronia stała się obiektem badań. Roślina ta wykazuje wiele prozdrowotnych właściwości, między innymi zapobiega powstawaniu nowotworów dzięki dużej zawartości polifenoli, chroni przed powstawaniem chorób układu sercowo-naczyniowego oraz zapobiega występowaniu cukrzycy. Owoce aronii wpływają również na spowolnienie procesów starzenia, mają korzystny wpływ na wygląd skóry, włosów i paznokci dzięki zawartym w nich antocyjanom. Duża zawartość witaminy C w tej roślinie, wpływa korzystnie na odporność organizmu.
Zastosowanie aronii
Owoce aronii są powszechnie używane do produkcji soków i syropów, dżemów, galaretek, marmolad, suszu oraz nalewek. Powstające po procesach przetwórczym odpady są wykorzystywane jako surowce wtórne lub jako składniki nowych produktów. Wytłoki z owoców aronii, które pozostają po wyciskaniu soków, mogą być cennym surowcem do uzyskania barwników. Dodatek wytłoczyn aroniowych do przetworów mięsnych poprawia ich trwałość mikrobiologiczną oraz korzystnie wpływa na ich smak, zapach i barwę. Suszone wytłoki z aronii są również dodawane do chleba.
Aronia – przepisy
Marmolada z aronii – marmolada to przecier owocowy z dodatkiem cukru, zagęszczony podczas podgrzewania. Dla urozmaicenia smaku marmoladę z aronii można wzbogacić innymi owocami, np. jabłkiem, a także skórką z cytryny.
Składniki:
- 1 kg owoców aronii i jabłek,
- 1 kg cukru,
- 1 szklanka wody oraz skórka cytrynowa.
Przygotowanie: jabłka umyj, obierz, przekrój na ćwiartki, a następnie wraz z owocami aronii gotuj pod przykryciem z dodatkiem wody. Następnie przetrzyj je lub zmiksuj, dodaj cukier i całość podgrzewaj do zagęszczenia, od czasu do czasu mieszając. Pod koniec podgrzewania dodaj skórkę z cytryny, by marmolada nabrała ładnego aromatu. Gotową masę przełóż do słoików, zamknij, postaw do góry dnem i odstaw do wystygnięcia.
Nalewka z aronii – ma ona mocny, charakterystyczny smak. Głębokiego, korzennego aromatu dodaje imbir i cynamon. Delikatności można temu trunkowi nadać zastępując cukier miodem.
Składniki:
- 1 kg owoców aronii,
- 1 kg cukru,
- pół litra spirytusu,
- 1 litr wody,
- sok z 2 cytryn,
- laska wanilii,
- łyżeczka imbiru,
- łyżeczka cynamonu.
Przygotowanie: owoce aronii płuczemy, przesypujemy do dużego słoika i zasypujemy cukrem. Następnie dorzucamy wanilię, sok z cytryny, imbir, cynamon i zalewamy alkoholem. Słoik dobrze zakręcamy i zostawiamy w nasłonecznionym miejscu na około miesiąc. Następnie owoce filtrujemy, nalewkę przelewamy do butelki i gotowe!
Obecnie konsumenci, którzy odżywiają się zgodnie z zasadami prawidłowego żywienia, chętniej wybierają produkty, które nie tylko zaspokajają uczucie głodu, ale również posiadają szczególne korzyści zdrowotne. Takie postępowanie, może sprzyjać zapobieganiu wielu chorobom dietozależnym. Konsumenci, którzy zwracają uwagę na produkty korzystne dla zdrowia, powinni wzbogacić swoją dietę w owoce aronii oraz jej przetwory, szczególnie ze względu na jej proekologiczne warunki uprawy, bogaty skład chemiczny oraz udowodnione działanie prozdrowotne.
Literatura:
- Baranowski K., Baca E., Salamon A., Michałowska D., Meller D., Karaś M.: Możliwość odzyskiwania i praktycznego wykorzystania związków fenolowych z produktów odpadowych: z wytłoków z czarnej porzeczki i aronii oraz z chmielin. Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 2009, 4 (65), s. 100-109.
- Fronc A., Nawirska A.: Możliwość wykorzystania odpadów z przetwórstwa owoców. Ochrona Środowiska, 1994, s. 30-32.
- Kmiecik D., Kobus J.: Badanie postaw konsumentów wobec przeciwutleniaczy. Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 2005, 2 (43), s. 308-317.
- Majewska M., Czeczot H.: Flawonoidy w profilaktyce i terapii. Farm. Pol., 2009, 65 (5), s. 369-377.
- Mroczek J. R.: Aronia – cenna roślina użytkowa i lecznicza. Leki ziołowe. Panacea, 2009, s. 22-23.