Zespół Pica – przyczyny i leczenie łaknienia spaczonego

Osoby, u których zdiagnozowano zespół Pica, odczuwają wewnętrzne pragnienie spożycia produktu, który nie jest zaliczany do żywnościowych artykułów spożywczych. Piasek, glina, węgiel, kreda czy ziemia to związki, których nie kojarzymy z żywnością. Skąd więc u osób z zespołem Pica, biorą się zachcianki na niekiedy szkodliwe dla zdrowia substancje?

Zespół Pica

O zespole Pica, określanym również jako zespół łaknienia spaczonego, mówimy w momencie, gdy dana osoba odczuwa wewnętrzny przymus lub potrzebę spożycia substancji nieżywnościowych. W ramach przykładu można wymienić następujące związki: glinka zielona, czerwona oraz biała, ziemia, piasek, kreda, węgiel, wata, pierze, drewno jak również surowa skrobia. Głód i celowe zjedzenie środków zagrażających życiu w postaci piasku, gliny, ziemi czy kredy jest problemem publicznym, najczęściej spotykanym u dzieci, kobiet w ciąży oraz osób dorosłych. Zespół Pica zaliczany jest do grupy schorzeń klasyfikowanych jako zaburzenia odżywiania o podłożu behawioralno-biochemicznym. Trudność diagnozy osób z zespołem Pica powiązana jest ze wstydem i zażenowaniem, jakie odczuwa chory oraz z nieco luźnym stosowaniem terminu zespołu zaburzonego łaknienia.

Zespół Pica – przyczyny

Zespół Pica rozwija się w dwóch sytuacjach: w konsekwencji zaburzeń behawioralnych, gdy osoba posiada problemy natury psychicznej lub w wyniku zaburzeń biochemicznych, które związane są najczęściej z głębokim niedoborem żelaza w organizmie, a więc stwierdzoną niedokrwistością.

Zespół Pica – rodzaje

Rodzaj schorzenia zależny jest bezpośrednio od przyczyny, na podstawie której zespół Pica został u chorego zdiagnozowany. Uogólniając, można wyróżnić cztery podstawowe sytuacje.

1. Osoba psychicznie chora może czuć potrzebę spożycia substancji nieżywnościowej, co związane jest z niecodziennym postrzeganiem świata i otoczenia. W tej sytuacji osoba nie zdaje sobie najczęściej sprawy ze szkodliwości danego produktu dla zdrowia.
2. Drugą sytuacją jest skupienie przez daną osobę uwagi na akcie spożycia danej substancji, co również związane jest z zaburzeniem w postrzeganiu rzeczywistości lub występuje u dzieci. Dobrze zobrazuje ten przykład spożywanie przez chorego skórek z pomarańczy, fusów z kawy, trocin czy bardziej groźnych dla zdrowia substancji nie żywnościowych takich jak odświeżacz do powietrza.
3. Geofagia, czyli spożywanie brudu i gliny najczęściej występuje u mieszkańców wsi u ludów pierwotnych. Osoby spożywają glinę lub ziemię, gdyż uważają ją za surowiec wartościowy pod względem zawartości składników odżywczych.
4. Amylofagia, czyli spożywanie surowej skrobi. W 2009 r. Christopher D. Golden’a i współpracownicy, przeprowadzili badania naukowe z udziałem Mieszkańców Madagaskaru, gdzie mieszkańcy nie poddają obróbce termicznej manioku. Spożycie surowej skrobi jest tam zjawiskiem powszechnym.

Zespół Pica – leczenie

Bez wątpliwości zespół Pica może zagrażać zdrowiu pacjenta. Dziwne substancje lub małe przedmioty w postaci kredy, węgla, trocin, odświeżacza do powietrza czy też waty, mogą doprowadzić do „zatkania” pewnego odcinka przewodu pokarmowego. Konsekwencje medyczne mogą być poważne, toteż diagnoza i szybkie wprowadzenie leczenia jest kluczowe dla zachowania zdrowia pacjenta.

Pacjentów, u których zespół łaknienia spaczonego rozwinął się z powodu niedoboru żelaza, po wprowadzeniu odpowiedniego leczenia suplementacją pierwiastkiem, stosunkowo łatwo można wyleczyć z zespołu Pica. Zgodnie z wynikiem badań Crosby z 1976r. u 50% pacjentów z niedokrwistością, można wykryć Pica. Dobrą wiadomością jest fakt, że w ciągu kilku dni można pozbyć się Pica u osób z anemią, a pacjent może nawet odczuwać niechęć do wcześniej spożywanych produktów. Trudności sprawia leczenie zespołu łaknienia spaczonego, wynikającego z zaburzeń behawioralnych u danego pacjenta. Pacjent próbuje leczyć zaburzenia psychiczne spożywając substancje nieżywnościowe w sposób świadomy lub niezamierzony. W tym przypadku stosuje się terapię psychologiczną, mającą na celu odwieść chorego od niezdrowych wyborów oraz stosuje się wspomagająco terapię farmakologiczną.

Pica jako zaburzenie zostało odkryte w XV wieku i diagnozowane jest na całym świecie. Badania Christophera D. Goldena z Harvardu dowodzą, że zespół łaknienia spaczonego występuje również na terenach Madagaskaru, który we wcześniejszych opracowaniach został wykluczony. Badacz stwierdził, że mieszkańcy ukrywali swoje nienaturalne przyzwyczajenia, co, jak wcześniej wspomniałam, potwierdza fakt, że diagnoza schorzenia jest trudna. Dlaczego? Chorzy wstydzą się przyznać, że mają ochotę spożyć substancje i produkty, których my nie kojarzymy z artykułami spożywczymi.