Zespół jelita drażliwego – objawy, diagnostyka i przyczyny przewlekłej choroby

W pojawieniu się zespołu jelita drażliwego dużą rolę odgrywają zaburzenia funkcji motorycznej jelit, nadwrażliwość trzewna, zaburzenia na osi mózgowo-jelitowej oraz biegunki infekcyjne. Jednak przyczyna, która powoduje chorobę nie została do końca wyjaśniona.

Zespół jelita drażliwego objawia się szczególnie nieprzyjemnymi dolegliwościami ze strony układu pokarmowego, powoduje dyskomfort i obniża jakość życia. Wszelkie dolegliwości związane z nadwrażliwością jelit są potęgowane przez psychikę pacjenta, stany depresyjne i lęki.

Zespół jelita drażliwego

Gastroenterolodzy zgodnie twierdzą, że choroby związane z zaburzeniami czynnościowymi układu pokarmowego, są najczęstszymi, jakie przychodzi im leczyć.

Zespół jelita drażliwego (lub też zespół jelita nadwrażliwego, IBS-Irritable Bowel Syndrome) jest to przewlekła choroba przewodu pokarmowego o charakterze czynnościowym, która trwa przynajmniej przez trzy miesiące. Objawia się w szczególności silnymi bólami brzucha i zaburzeniem rytmu wypróżnień.

Wielu chorych, pomimo odczuwanych dolegliwości, biegunek, zaparć, uczucia wzdęcia i bólu brzucha, nie zgłasza się do lekarza.

Zespół jelita drażliwego – objawy

Charakterystyczne dla zespołu nadwrażliwości jelit są bóle brzucha ze zmiennym nasileniem i lokalizacją. Związane jest to z nagromadzeniem niewielkich ilości gazów w jelitach i  zalegających tam resztek pokarmowych. Powoduje to bolesne wzdęcia brzucha i bóle w okolicy podbrzusza. Zaburzenia rytmu wypróżnień objawiają się naprzemienną biegunką lub zaparciem stolca, a wypróżnienie z reguły przynosi ulgę.

Pacjentom często towarzyszy dyskomfort i ciężkość po spożyciu posiłków. Może pojawić się także niestrawność , nudności, zgaga, uczucie zmęczenia, częste oddawanie moczu czy w przypadku kobiet zaburzenia miesiączkowania.

Objawy tej choroby nie są szczególne i często podciągane są pod złą, tłustą i ciężkostrawną dietę, a pacjenci nie zdają sobie sprawy, że mogą być to pierwsze symptomy zespołu jelita drażliwego.

Zespół jelita drażliwego – diagnostyka

Jeśli powyższe objawy utrzymują się przez dłuższy czas (co najmniej 3 miesiące), lekarz po wnikliwym wywiadzie z pacjentem i zadaniu mu szczegółowych pytań, dotyczących objawów i momentu ich ustąpienia (np. po wypróżnieniu), może rozpoznać zespół jelita drażliwego.

By wykluczyć organiczną przyczynę dolegliwości, zazwyczaj lekarz decyduje się na bardziej wnikliwe badania laboratoryjne, mające na celu potwierdzenie diagnozy. Zwykle zaleca się wykonanie OB, morfologii, badania moczu i stolca (badanie bakteriologiczne i pasożytnicze). W zależności od wieku pacjenta i innych objawów, a także podejrzenia innych przyczyn występowania dolegliwości, lekarz może zadecydować o wykonaniu kolonoskopii, choć nie jest to badanie wymagane. Ponad to ,może być potrzebne potwierdzenie diagnozy za pomocą USG czy badania radiologicznego, a także test tolerancji laktozy lub dieta bezlaktozowa przez pewien czas, by wykluczyć nietolerancję laktozy.

Zespół jelita drażliwego – przyczyny

Biegunka na przemian z zaparciami stolca to syndromy, które mogą świadczyć o pojawieniu się zespołu jelita drażliwego. Wywołane są one przez zaburzenia perystaltyki jelit, tzn. kiedy ruchy robaczkowe, pomagające w przesuwaniu treści pokarmowej przez jelita do odbytnicy, są zaburzone.

Zaburzenia funkcji motorycznej jelit mogą być ściśle związane z ośrodkiem nerwowym, który steruje tym procesem w mózgu. Także nadwrażliwość trzewna jest odpowiedzialna za odczuwanie dolegliwości bólowych ze strony jelit, kiedy zostają one podrażnione mechanicznie.

Stres, złe nawyki żywieniowe, nieodpowiednia dieta czy jedzenie w pośpiechu mogą nasilać objawy zespołu nadwrażliwości jelit.

Niestety, naukowcy twierdzą, że nie ma jednej, głównej przyczyny, która może wywoływać chorobę. Jest to zespół czynników, które w połączeniu z cechami osobniczymi i genetycznymi powodują zespół jelita drażliwego.

Choroba ta jest bardzo uciążliwą dolegliwością przewodu pokarmowego, objawiającą się bólami brzucha z naprzemiennym występowaniem biegunek i zaprać. Niespecyficzne objawy, nie skłaniają chorych do odwiedzenia gabinetu lekarskiego w celu rozpoznania i leczenia choroby. Nie stwierdzono także jednej przyczyny, która może powodować zespół. Jednak, gdy objawy ze strony układu pokarmowego nie ustępują w ciągu 3 miesięcy, warto zasięgnąć opinii lekarza, by zdiagnozować przyczynę dolegliwości.