Szafran – właściwości, na odchudzanie, przepisy. Herbata z szafranu
Aktualizacja: 7 maja, 2024
Szafran często nazywany jest złotem wśród przypraw. Na tytuł ten składa się nie tylko jego cena, która jest dość wysoka, ale także bogactwo korzystnych efektów wiążących się z jego spożywaniem. Wśród jego funkcji można wymienić m.in. działanie antydepresyjne, przeciwnowotworowe, przeciwzapalne czy nawet wspomagające naukę i procesy poznawcze. Poza tym daje on potrawom niesamowity aromat i barwę, których nie da się niczym innym zastąpić, jest to odrobina luksusu obecna w naszej kuchni.
Szafran
Szafran to kwiat roślin z rodziny kosaćcowatych, którego słupki kwiatowe, po osuszeniu służą jako przyprawa. Obecnie zaliczany jest do najdroższych z nich, gdyż za gram tegoż surowca należy zapłacić ok. 20–30 złotych. Występuje głównie w krajach śródziemnomorskich i osiąga ok. 20–30 cm długości. Na jednej roślinie można znaleźć od 5 do 11 liści. W medycynie ludowej używany był już od wieków, we Włoszech jako środek ułatwiający poród. Jeszcze wcześniej znany był wśród Persów, w leczeniu wielu chorób. Jest to bogate źródło polifenoli. Współczesna medycyna wyznaczyła dawkę szafranu, która może być dla człowieka toksyczna, a nawet śmiertelna. Wynosi ona 5 g, jednak pamiętając jak kosztowna jest ta przyprawa, można domniemać, że nikt nie dodaje takiej jej ilości do potraw, co więcej, większy dodatek tegoż surowca wyzwala gorzki smak w daniu. Objawami łagodnego przedawkowania są zawroty głowy, nudności, wymioty, a nawet biegunka. W przypadku ostrego przedawkowania może wystąpić mrowienie i drętwienie w dłoniach i stopach, a także, ze względu na wytrącanie w skórze żółtych barwników, zażółcenie skóry.
Właściwości szafranu
Wśród głównych właściwości można wymienić m.in. wspomniane już działanie ułatwiające poród, ale również działanie kojące męczący kaszel, dotykający astmatyków oraz przewlekłe nieżyty dróg oddechowych. Ponadto charakteryzuje się czynnością obniżającą ciśnienie krwi, a nawet może zapobiegać występowaniu miażdżycy tętnic. Dodatkowo wykazuje właściwości przeciwcukrzycowe, przeciwpłytkowe i hipotensyjne, zatem idealnie nadaje się dla osób zmagających się z problemami sercowo-naczyniowymi oraz w celu ich profilaktyki. W ostatnich latach naukowcy odkryli także wspomaganie walki z depresją przez szafran i łagodzenie zespołu przedmiesiączkowego. Ponadto wpływa korzystnie na dysfunkcje seksualne czy niepłodność. Potwierdzono także leczniczy wpływ przyprawy na występowanie i przebieg choroby Alzheimera poprzez poprawę funkcji poznawczych, ułatwienie uczenia się, jak i zapamiętywania. Należy jednak uważać z jego spożywaniem, gdyż dla niektórych może okazać się łagodnym alergenem. Co więcej jest bardzo skuteczny w leczeniu trądziku i ciemnych okręgów pod oczami czy rozświetlaniu twarzy. Jak widać, jego własności są bardzo szerokie i dotykają wielu miejsc w organizmie.
Szafran na odchudzanie
Zgodnie z badaniami naukowymi szafran wpływa korzystnie na podjadanie związane ze stresem, które często jest jednym z głównych przyczyn otyłości. Przyprawa ta ma działanie przeciwzapalne, a także, dzięki stymulacji produkcji serotoniny (hormonu szczęścia), poprawiające nastrój, dlatego wpływa także na zmniejszenie spożycia żywności oraz odczuwania głodu. Dodatkowo wykazuje aktywność związaną z redukcją masy ciała poprzez wzmaganie trawienia. Surowiec ten wykazuje aktywność wzmacniającą żołądek, a także wiatropędną.
Herbata z szafranu
Działa jak środek wspomagający redukcję masy ciała, jak również polepszający trawienie i poprawiający nastrój.
Składniki:
- szczypta szafranu
- szklanka wody
- pół łyżeczki miodu
Przygotowanie: szafran dodaj do wody i miodu i zagotuj całość.
Taką herbatę warto spożywać 1–2 razy w ciągu dnia. Skuteczna jest także w przypadku poprawy pamięci i procesów poznawczych, a także dolegliwości menstruacyjnych.
Szafran – przepisy
Wspaniałym rozwiązaniem na problemy z bezsennością będzie szklanka mleka z dodatkiem szafranu. W tym celu wystarczy zaparzyć niewielką ilość przyprawy, ok. 2 nitki w szklance ciepłego mleka przez ok. 5 minut. Można, w celu poprawy smaku, dodać niewielką ilość miodu (ok. pół łyżeczki). Taki napój należy spożyć przed snem. Skuteczny wydaje się być także w przypadku problemów z pamięcią czy bóli menstruacyjnych.
Przygotowując potrawy z dodatkiem tej przyprawy należy pamiętać, że uzupełnienie dania o nią w początkowej fazie przygotowywania nadaje jej intensywny żółty kolor, natomiast w końcowej fazie pozostawia widoczne, rdzawe nitki. Idealnie pasuje do dań z ryżem, makaronem, zup, jak również pierogów.
Składniki:
- łyżka masła
- 2 łyżki oliwy z oliwek
- cebula
- 340 g ryżu
- 150ml białego wytrawnego wina
- mała szczypta szafranu
- 1,5l gorącego bulionu warzywnego
- skórka z cytryny
- 2 łyżki soku z cytryny
- 2 łyżki posiekanego szczypiorku
- 2 łyżki posiekanej natki pietruszki
- sól i pieprz do smaku
Przygotowanie: rozgrzej oliwę i masło w dużym rondlu, wrzuć cebulę i smaż na małym ogniu 4–5 minut, aż zmięknie, mieszając od czasu do czasu. Dodaj ryż i podsmażaj minutę, mieszając starannie, by ziarna pokryły się tłuszczem. Wlej wino i gotuj, aż niemal całe wyparuje. Wrzuć szafran do gorącego wywaru. Wlej łyżkę wazową do rondla i gotuj na małym ogniu, aż niemal cały wywar zostanie wchłonięty przez ryż, często mieszając. Dodawaj kolejne łyżki wazowe gorącego wywaru, czekając, aż poprzednia zostanie niemal całkowicie wchłonięta. Często mieszaj. Łączny czas gotowania ryżu powinien wynieść 15–20 minut. Risotto jest gotowe, kiedy ryż jest miękki, ale jego ziarna są wciąż całe i jędrne, a potrawa ma kremową konsystencję. Zdejmij rondel z ognia. Dodaj skórkę i sok z cytryny oraz szczypiorek i natkę pietruszki. Dopraw solą i pieprzem. Podawaj natychmiast.
Składniki na ciasto:
- 500 g mąki pszennej pełnoziarnistej
- jajko
- szklanka gorącej wody
- 50g miękkiego masła
- płaska łyżeczka soli
Składniki na farsz:
- filet z łososia
- cebula
- plaster masła
- szczypta nitek szafranu
- sól i pieprz
Przygotowanie: cebulkę pokrój w drobną kosteczkę i zeszklij ją na maśle. Filet z łososia ugotuj na parze, przełóż do miseczki, odciśnij z nadmiaru wody, rozgnieć widelcem i dodaj nitki szafranu oraz zeszkloną cebulkę. Wszystko dokładnie wymieszaj, dopraw solą oraz świeżo zmielonym pieprzem i wystudź zawartość. Na stolnicę przesiej mąkę, dodaj jajko, sól, miękkie masło oraz gorącą wodę i wyrób ciasto, które następnie rozwałkuj na stolnicy i wytnij koła za pomocą szklanki. Na każde kółko nałóż solidną porcję farszu. Następnie lep pierożki i układaj je na lnianej ściereczce. Gotowe wrzuć partiami na osolony wrzątek i gotuj 3 minuty od momentu wypłynięcia na powierzchnię. Gotowe pierożki podawaj ze świeżymi ziołami.
Składniki:
- 2 kg dyni
- litr bulionu
- cebula
- 3 ząbki czosnku
- łyżka oliwy
- łyżeczka chilli
- szczypta nitek szafranu
Przygotowanie: z dyni wydrąż miąższ i obierz ze skórki. Pokrój na mniejsze kawałki. Cebulę pokrój w kosteczkę, czosnek drobno posiekaj. W garnku rozgrzej oliwę, dodaj cebulę z czosnkiem i smaż chwilę aż cebula się zeszkli. Dodaj dynię i zalej całość bulionem. Dopraw chilli i szafranem.
Podsumowując, dodatek szafranu do naszej diety nie tylko wzbogaci dania w piękną i intensywną barwę oraz niepowtarzalny aromat, ale także wniesie do organizmu wiele zdrowotnych korzyści, t.j. aktywność profilaktyczną chorób sercowo-naczyniowych oraz nowotworów, czy łagodzenie bóli menstruacyjnych i porodowych. Przyprawa ta świetnie nada się w zwalczaniu depresji i tym samym poprawie nastroju. Idealnie wpisze się w smutne, jesienne wieczory jako sposób na chandrę.
Literatura:
- J. Muszyński: „Ziołolecznictwo i leki roślinne (Fytoterapia).”, Wydawnictwo Prawnicze i Naukowe, Warszawa, 1951.
- M. Shemshian, S. H. Mousavi, A. Norouzy, T. Kermani, T. Moghiman, A. Sadeghi, M. Ghayour-Mobarhan, G. A. Ferns: „Saffron in metabolic syndrome: its effects on antibody titers to heat-shock proteins 27, 60, 65 and 70.”, https://doi.org/10.1515/jcim-2013-0047.
- M. Mashmoul, A. Azlan, H. Khaza’ai, B. Nisak Mohd Yusof, S. Mohd Noor: „Saffron: A Natural Potent Antioxidant as a Promising Anti-Obesity Drug.”, Antioxidants 2013, 2(4), 293-308.
- H. A. Hausenblas, K. Heekin, H. Lee Mutchie, S. Anton: ” A systematic review of randomized controlled trials examining the effectiveness of saffron (Crocus sativus L.) on psychological and behavioral outcomes.”, Journal of Integrative Medicine: Volume 13, 2015 Issue 4, Pages: 231–240.
- M. Moshiri, M. Vahabzadeh, H. Hosseinzadeh: „Clinical Applications of Saffron (Crocus sativus) and its Constituents: A Review.”, Drug Res (Stuttg) 2015; 65(06): 287-295.
- B. al. Sadat Halataei, M. Khosravi, S. Arbabian, H. Sahraei, L. Golmanesh, H. Zardooz, C. Jalili, H. Ghoshooni: „Saffron (Crocus sativus) Aqueous Extract and its Constituent Crocin Reduces Stress-induced Anorexia in Mice.”, View issue TOC, Volume 25, Issue 12, December 2011, Pages 1833–1838.
- B. Gout, C. Bourges, S. Paineau-Dubreuil: „Satiereal, a Crocus sativus L extract, reduces snacking and increases satiety in a randomized placebo-controlled study of mildly overweight, healthy women.”, Nutrition Research, Volume 30, Issue 5, May 2010, Pages 305-313.