Spastyczne i atoniczne – zaparcie nie jedno ma imię

Aktualizacja: 29 kwietnia, 2024

Zaparcie jest nieprzyjemnym uczuciem. Często walczymy z nim na różne sposoby, stosujemy środki farmaceutyczne czy domowe mikstury, których celem jest uwolnienie nas od tego problemu. Czym tak naprawdę jest zaparcie?

Zaparcie jest to utrudniona lub bardzo rzadka (rzadziej niż dwa razy na tydzień), często bolesna defekacja. Nieleczone mogą powodować problemy zdrowotne. Można wyróżnić różne typy zaparć w zależności od przyczyny: mechaniczne, czynnościowe, toksyczne lub też psychiczne.

Zaparcia spastyczne

Zaparcia spastyczne spowodowane są przez skurczone jelito grube, które w takim stanie jest przez większość czasu, uniemożliwiając przesuwanie się mas kałowych. Podwyższona pobudliwość jelita grubego powoduje, iż praktycznie w ogóle nie pojawia sie perystaltyka.

Najczęściej skurcze ścianki jelitowej występują podczas zapalenia okrężnicy. Nierzadko też tego rodzaju zaparcia wynikają z porażenia organów wewnętrznych, zwłaszcza tych znajdujących się w jamie brzusznej.

Forma spastyczna zaparć może się pojawiać pod wpływem podrażnienia błony śluzowej jelita grubego, na przykład przez duże objętości mas kałowych, robaki czy kamienie żółciowe.

Nieregularne wypróżnianie oraz jego powstrzymywanie może doprowadzić do rozwinięcia zaparć nawykowych.

Powstawaniu tego rodzaju zaparć mogą sprzyjać czynniki psychiczne, takie jak depresja, złe samopoczucie, histeria czy lęki. Wtedy zaobserwować możemy problemy z odruchami defekacyjnymi, nawet przy przepełnionym jelicie grubym.

Osoba, którą dotyka ten problem cierpi na bóle brzucha. Brzuch jest bolesny, wzdęty. Chory usilnie próbując się wypróżnić napina mięśnie, czasem udaje się wydalić małe grudki kału, jednak problem dalej nie zostaje rozwiązany. Bardzo charakterystyczne jest silne uczucie pragnienia, a czasami na twarzy pojawia się zaczerwienie.

W przypadku zaparć spastycznych może dochodzić do naprzemiennych zaparć i biegunek. W tym przypadku na przemian pojawiają się małe grudki kałowe oraz wodnisty stolec, często z dużą ilością śluzu.

Zaparcia atoniczne

W tym przypadku mowa jest o spowolnieniu pracy jelit (poprzez częste stosowanie środków przeczyszczających) , zwiększonej wchłanialności wody ze stolca w jelicie grubym. Stolec staje się suchy i trudny do usunięcia. Atoniczna forma zaparć spowodowana jest przez osłabienie błony mięśniowej ściany jelita, co wynikać może z siedzącego trybu życia, obniżonej aktywności fizycznej, obniżonego napięcia nerwowo – mięśniowego, przebycia niektórych chorób czy niedokrwistości. Zaparcie atoniczne może także rozwinąć się w skutek ignorowania parcia na stolec i wstrzymywania odruchu defekacji.

Przy zaparciach atonicznych perystaltyka jelit zostaje spowolniona, czynność motoryczna jelita grubego znacznie się obniża. Pojawia się ogólne osłabienie, brak apetytu, bladość, obniżenie aktywności fizycznej, wzdęcia, bóle brzucha.

Nieregularne wypróżnianie oraz jego powstrzymywanie może doprowadzić do rozwinięcia zaparć nawykowych. Środki przeczyszczające w tym wypadku nie są wskazane. Należy przede wszystkim zmienić styl życia, dietę (zwiększyć spożycie błonnika), uprawiać aktywności fizyczne oraz wypróżniać się regularnie.

Na zaparcia składa się wiele przyczyn. W odcinkach jelita, gdzie gromadzą się masy kałowe, rozwijają się bakterie, które niszczą prawidłową florę bakteryjną, prowadzą procesy fermentacji i gnicia. Zaczynamy odczuwać dolegliwości: bóle brzucha, wzdęcia oraz niemożność wypróżnienia się. Zaparć nie należy lekceważyć, to poważny problem, który trzeba wyleczyć. Stosowanie na własną rękę środków przeczyszczających, przy przewlekłych zaparciach może nie pomóc, a nawet zaszkodzić. Wtedy najlepiej jest swój problem skonsultować z lekarzem.