Psychodietetyka – odchudzanie zaczyna się w głowie

Aktualizacja: 30 stycznia, 2019

Proces odchudzania nie sprowadza się wyłącznie do ustalenia optymalnej diety o rozsądnie obniżonej kaloryczności wspieranej regularnym wysiłkiem fizycznym. Każdy, kto kiedyś się odchudzał lub zawodowo zajmuje się pomocą w osiągnięciu tego celu, wie, że odchudzanie zaczyna się w głowie. To tam powstaje postanowienie o zmianie, kształtuje się motywacja i determinacja w działaniu. Niestety, często tam zaczynają się również problemy z odchudzaniem – narastająca wątpliwość we własne możliwości, zniecierpliwienie i frustracja ze zbyt wolno pojawiających się efektów. Nieoceniona staje się wtedy pomoc psychodietetyka – osoby, która odchudzanie postrzega nie tylko jako proces zmiany soma (ciała), ale i psyche – duszy.   

Kim jest psychodietetyk?

Jedna z definicji podaje, iż psychodietetyk jest specjalistą, który pomaga w osiągnięciu wytyczonych celów – zmianie nawyków żywieniowych i redukcji zbędnej tkanki tłuszczowej poprzez pracę nad motywacją i obrazem ciała, udzielanie wsparcia, rozpoznanie przyczyn i  mechanizmów objadania się (które bardzo często mają podłoże psychiczne) oraz edukację w zakresie żywienia. Psychodietetyka jest więc obszarem wiedzy z różnych dziedzin nauki (m.in. dietetyki i psychologii) dotycząca złożonych procesów psychofizjologicznych, które w połączeniu z czynnikami środowiskowymi i społecznymi stanowią  kluczowe elementy w rozwoju nadwagi i otyłości.

Kto może zostać psychodietetykiem?

Kurs psychodietetyki jest szczególnie polecany dietetykom, technologom żywności, psychologom, psychoterapeutom, pedagogom i lekarzom, czyli przedstawicielom zawodów bezpośrednio związanych z dziedziną psychologii, dietetyki i fizjologii człowieka. To właśnie oni, jako promotorzy zdrowia, kształcąc się w kierunku interdyscyplinarnego podejścia do problemu nadmiernej masy ciała, zaburzeń odżywiania i chorób żywieniowozależnych mają szansę przez wdrożenie nabytej wiedzy, poprawić skuteczność stosowanej terapii, obejmującej zarówno fizjologiczne, jak i psychologiczne aspekty odżywiania.

Jakie kompetencje posiada psychodietetyk?

Psychodietetyk posiada wiedzę dotyczącą zachowań zdrowotnych oraz ich somatycznych i psychologicznych uwarunkowań oraz metod wspierania ich zmiany. Rozumie istotę problemów związanych z odżywianiem w przebiegu takich zaburzeń jak otyłość, anoreksja, bulimia i inne choroby dietozależne. Potrafi również motywować pacjenta do zmiany sposobu żywienia, zrozumienia źródła problemów z odchudzaniem i pomoc w opracowaniu rozwiązania poprzez umiejętność odpowiedniego formułowania zaleceń żywieniowych i odpowiednią formę komunikacji. Zna mechanizmy emocjonalnego aspektu odżywiania, psychologii jedzenia i jego społecznego kontekstu. Ma również wiedzę z zakresu dietetyki i zdrowego odżywiania.

Kto może skorzystać z pomocy psychodietetyka?

Psychodietetyk z pewnością najbardziej pomoże osobom borykającym się z szeroko rozumianymi zaburzeniami odchudzania – kompulsywnym objadaniem się, anoreksją czy otyłością. Ponadto, będzie nieocenionym wsparciem dla osób, którym brak silnej woli, szybko tracących motywację i niekonsekwentnych w działaniu. Jego pomoc umożliwi też zrozumienie dotychczasowych porażek dietetycznych. Ponadto, obecność psychodietetyka podczas procesu odchudzania umożliwi stopniowe oswajanie z „nową wersją” swojego ciała, prawidłowym postrzeganiem siebie i obiektywną oceną swoich postępów. Zapewni komfort psychiczny podczas diety. Tłumacząc przyczyny i konsekwencje nieprawidłowego żywienia – zarówno te w postaci nadmiaru tkanki tłuszczowej, jak i często towarzyszącemu mu poczuciu frustracji, wstydu, porażki – zminimalizuje chęć powrotu do starych nawyków żywieniowych.

Team dietetyk-psycholog, czy multispecjalista: psychodietetyk?

Z jednej strony, specjalista postrzegający w kompleksowy sposób proces odchudzania – pod kątem zarówno ciała, jak i psychiki – zdaje się być „multispecjalistą”, który jednocześnie pomoże nam poprawić wygląd i nasze podejście do jedzenia. Z drugiej zaś strony, jak mówi przysłowie – „co dwie głowy, to nie jedna”. Dwuosobowy, zgrany zespół dietetyka i psychologa może się okazać równie efektywny we wspólnym działaniu na rzecz dobra pacjenta, co psychodietetyk, czyli przysłowiowe „2w1” . Jak zwykle, wszystko zależy od kompetencji osoby, do której trafimy. Trudno jednoznacznie rozstrzygnąć, który specjalista będzie dla nas najbardziej odpowiedni. Może się również okazać, że doświadczony, kompetentny dietetyk nieposiadający tytułu psychodietetyka ani psychologa i z nimi niewspółpracujący, swoim doświadczeniem będzie w stanie równie dobrze poprowadzić nas przez trudny dla psychiki proces odchudzania. Niestety, ta zależność nie działa odwrotnie – dobry psycholog po kursie psychodietetyki może mieć niewystarczającą wiedzę w zakresie zaleceń żywieniowych i zasad bilansowania prawidłowego jadłospisu. Warto pamiętać, że psychodietetyk to ciągle psycholog, choć z dodatkowym, elementarnym wykształceniem w dziedzinie psychologii żywienia. Priorytetem jest ciągle wykształcenie w aspekcie odżywiania, znajomość mechanizmów psychologicznych tego procesu jest zaś jedynie dodatkowym atutem specjalisty.

Psychodietetyka jest stosunkowo nową dziedziną nauki związaną z psychologią i dietetyką. Ukierunkowana jest na psychologiczny aspekt problemów z odżywianiem i chorób dietozależnych. Wydaje się bardziej niż konwencjonalna dietetyka zwracać uwagę na zmiany psychiczne zachodzące w czasie procesu odchudzania i modyfikacji nawyków żywieniowych oraz koncentrować na podtrzymywaniu motywacji i zdrowym postrzeganiu własnego ciała przez osoby odchudzające się. Jednocześnie, psychodietetyk wcale nie musi być jedynym specjalistą, który zwraca uwagę na psychologiczny aspekt żywienia. Może się okazać, iż tę samą pomoc uzyskamy od sprawnie współpracującego teamu złożonego z psychologa i dietetyka. Musimy również pamiętać, że to od nas zależy najwięcej – nawet najlepsi specjaliści z obu tych dziedzin nie będą w stanie nam pomóc, jeśli nie wykażemy najmniejszego nawet zaangażowania, chęci i determinacji w osiągnięciu założonego sobie celu.