Papaja – właściwości, przepisy. Jak jeść papaję?

Aktualizacja: 21 stycznia, 2025

Melonowiec częściej zwany papają naturalnie występuje w tropikalnych i subtropikalnych regionach świata. Stanowi istotny element diety wielu ludzi na świecie – w miejscach naturalnego występowania może być podstawą diety, a w nieco oddalonych regionach być wartościowym uzupełnieniem tygodniowych jadłospisów.

Papaja

Papaja jest szeroko i intensywnie kultywowana w szerokościach geograficznych o tropikalnym i subtropikalnym klimacie. Rośnie na drzewiastej roślinie wieloletniej mierzącej 5–10 metrów i ubogo rozgałęzionej. Owoce są owalne (czasem podłużne), a ich długość i średnica sięgają nawet kilkudziesięciu centymetrów. Miąższ owocu papai opisywany jest jako mięsisty – jest zasobny zarówno w wodę (ok. 88%), jak i węglowodany (ok. 11%) – dzięki czemu jest też niskokaloryczny (ok. 44 kcal / 100g części jadalnych). Ponadto charakteryzuje się wysoką zawartością witamin A i C, a także bogactwem potasu i fitozwiązków o działaniu antyoksydacyjnym.

Papaja – właściwości

Wiele roślin i ich owoców kultywowanych na całym świecie posiada pewne charakterystyczne właściwości prozdrowotne. Nie inaczej jest w przypadku papai – zarówno owoce, jak i liście, czy nasiona mają swoje zastosowanie. Poza bogactwem witamin i przeciwutleniaczy, które wykazują szerokie spektrum oddziaływań na zdrowie człowieka, warto zwrócić uwagę na kilka konkretnych sytuacji, w których pomóc może spożywanie papai lub jej ekstraktów.

Z melonowca właściwego po raz pierwszy wyizolowano papainę – enzym proteolityczny biorący udział w trawieniu i rozkładzie białek. Zwierzęce papaino-podobne peptydazy cysteinowe od dekad są jednymi z najintensywniej badanych peptydaz – biorą udział w prezentacji antygenów, przebudowie macierzy pozakomórkowej, przetwarzaniu hormonów, a także w patogenezie chorób sercowo-naczyniowych i nowotworów, czy obronie organizmu w zakażeniach pasożytniczych [1].

Papaina pozyskiwana z papai wykorzystywana jest m.in. do produkcji środków poprawiających trawienie, co może mieć znaczenie dla osób z zaburzeniami pracy przewodu pokarmowego. Wśród korzyści wynikających ze stosowania papainy zaobserwowano, że suplementy diety zawierające proteazy (w tym papainę), sprzyjają regeneracji organizmu po ciężkich treningach i przyczyniają się do poprawy formy sportowej przez m.in. ograniczenie bolesności mięśniowej [2–3]. Pewne przesłanki wskazują również na potencjał we wspieraniu regeneracji ran, jednak zastosowaniu towarzyszą skutki uboczne, takie jak palące podrażnienie i ból [4].

Papaja i jej ekstrakty mogą mieć również pewne zastosowanie w profilaktyce i leczeniu nowotworów – prawdopodobnie dzięki działaniu o charakterze przeciwzapalnym i immunomodulacyjnym. Związki chemiczne występujące w papai – na przykład pektyny miąższu – w badaniach na niektórych nowotworowych liniach komórkowych ograniczają ich proliferację i wzrost, jednocześnie promując apoptozę [5–7].

Inne badania wskazują na pozytywny wpływ stosowania ekstraktów z pestek papai na stan zdrowia osób borykających się z kandydozą – oportunistycznym zakażeniem grzybem Candida albicans. Olej z nasion może hamować wzrost patogennej mikroflory, stanowiąc nowy naturalny środek w walce z nieprzyjemną w skutkach grzybicą przewodu pokarmowego [8–9]. Kolejne potencjalne zastosowanie zaobserwowano w przypadku astmy – a dokładniej w badaniach na wywołanej laboratoryjnie na gryzoniach astmie. Ekstrakt z liści papai poskutkował obniżeniem ekspresji cytokin prozapalnych w drogach oddechowych, co skutkowało poprawą stanu zdrowia [10].

Jak jeść papaję?

Przed spożyciem papaję należy dokładnie umyć, a skórkę usunąć. Następnie należy przekroić owoc w pionie na pół i usunąć nasiona – w ten sposób pozostanie tylko miąższ, który zależnie od celu można pokroić na wybrane przez siebie kształty i rozmiary.

Papaja – przepisy

Papaja spożywana może być zarówno na surowo, jak i w postaci soków i koktajli, a także jako dodatek do dań na słodko i nie tylko. Poniżej przykładowe przepisy dla obu rodzajów dań.

Warto włączyć do diety charakterystyczny dla tropikalnych klimatów owoc, jakim jest papaja. Zarówno jego właściwości smakowe, jak i prozdrowotne mogą być wartościowym uzupełnieniem prozdrowotnej diety. Mimo, że jest to owoc, to stosowany może być do dań słodkich i ostrych, co zwiększa jego atrakcyjność.