Odciąganie pokarmu, czyli jak bezpiecznie korzystać z laktatora i przechowywać mleko

Aktualizacja: 28 marca, 2024

Przyjęło się, że odciągacze mleka, czyli potocznie zwane laktatory, służą mamom, które nie mogą spędzać każdej chwili ze swoim maluszkiem. Rzeczywiście pomagają mamom karmiącym piersią w chwilach, kiedy muszą wyjść do pracy albo szkoły czy zostawić dziecko pod opieką innej osoby. Również jeśli chodzi o karmienie nocne, mama może spokojnie spać, a karmieniem w takiej sytuacji może zająć się tata. Należy pamiętać, że mleko mamy jest znacznie bogatsze pod względem odżywczym niż wszelkiego rodzaju dostępne mieszanki mleczne.

Odciąganie pokarmu

Odciąganie pokarmu jest wskazane nie tylko dla mam, które pragną realizować się także na innych polach niż macierzyństwo. Może ono „odciążyć” piersi przy nadmiarze pokarmu

Zaraz po porodzie na mamę oddziałują hormony oksytocyna i prolaktyna odpowiadające za produkcję i spływanie pokarmu. Opróżnianie piersi z pokarmu jest zalecane, by nie dopuścić do jego zastoju. Należy wtedy odciągać taką ilość mleka, by zmniejszyć obrzmienie piersi. Najlepiej robić to po karmieniu. Sprzyja to powstaniu naturalnej równowagi pomiędzy ilością jaką zje maluszek, a ilością pokarmu jaką wytworzy twój organizm. Nadmiar pokarmu będzie wchłaniany do krwioobiegu mamy.

Pokarm całkowicie ściągamy jedynie w kilku sytuacjach. Pierwsza taka sytuacja występuję w chwili, kiedy dziecko nie może jeść bezpośrednio z piersi – urodziło się przedwcześnie, mama leży w szpitalu bez maluszka bądź w przypadku, kiedy przez jakiś czas musi być poza domem. Druga sytuacja występuje w przypadku dzieci, które nie potrafią wyssać takiej ilości pokarmu mamy, żeby się najeść. Dzieje się tak w pierwszych dobach życia lub w czasie choroby maluszka. W trzecim przypadku maluszek po prostu przestaje ssać pierś albo je na tyle rzadko, że nie można bez laktatora zwiększyć laktacji.

Jak odciągnąć pokarm?

Jak wiele z nas wie, pokarm produkowany jest już w okresie ciąży, choć może zdarzyć się i tak, że w piersiach pojawi się nawet w 3 doby po porodzie i nie należy doszukiwać się w tym żadnych nieprawidłowości. W celu pobudzania laktacji należy przystawiać maluszka nawet do pozornie pustych piersi, ponieważ pod wpływem ssania pokarm sam zacznie napływać.

Po porodzie mamę i maluszka mogą spotkać różne sytuacje, w której będzie musiało dojść do czasowej rozłąki. Przykładem takiego zdarzenia jest pobyt w szpitalu jednego, podczas kiedy drugie przebywa w domu. Wtedy przy pobudzaniu laktacji z pomocą przychodzi metoda tzw. 7-5-3. Stymulacja polega na oszukaniu piersi – wykazujemy wyższe zapotrzebowanie na mleko niż w rzeczywistości. Najlepiej odciągać pokarm laktatorem ręcznym lub elektrycznym. Należy mleko odciągać co 2–3 godziny systemem: 7 minut z prawej piersi, 7 minut z lewej, 5 z prawej, 5 z lewej, 3 z prawej, 3 z lewej. Nie przejmuj się jeśli za dużo albo nic nie leci. Wszystko przyjdzie z czasem. To jest jedynie pobudzanie laktacji, która zaowocuje naprawdę dużą ilością pokarmu.

Jak ściągać pokarm laktatorem?

Sposobów na odciąganie pokarmu jest kilka:

1. Laktator elektryczny – najczęściej używany ze względu na wygodę. Nie powinno się stosować odciągacza o ciągłej sile ssania, lecz o zmiennej, czyli mającego dwie fazy: ssania i przerwy w ssaniu. W trakcie odciągania pokarmu należy sprawdzać, czy nie sprawia bólu i nie uszkadza piersi. Taki laktator jest zalecany w przypadku, gdy musimy odciągać często duże ilości pokarmu.
2. Laktator ręczny – odciągacz, który może sprawiać pewne trudności w użytkowaniu i prowadzić do bolesności brodawek, wtedy nie powinien być używany. Zazwyczaj małe efekty przynoszą odciągacze z gruszką.
3. Odciąganie ręczne.

Wspomaganie się laktatorem jest zarówno łatwe jak i szybkie. Kobiety mogą używać go nawet w pracy, by nie doprowadzać do nadmiaru pokarmu gromadzącego się w piersiach i powodującego ich obrzmienie. Obecnie na rynku możemy spotkać laktatory elektryczne, ręczne, a nawet takie, które masażem imitują ssanie dziecka i w których można ustawić intensywność odciągania pokarmu.

W przypadku odciągania ręcznego, niestety trzeba uzbroić się w cierpliwość oraz większą ilość czasu. Przede wszystkim należy wygodnie usiąść z pojemniczkiem, do którego będzie ściągane mleko i odprężyć się. W celu odciągnięcia mleka należy objąć brodawkę ręką – palce ułożyć w literę C, kciuk umieścić na piersi, a resztę palców pod nią, i lekko ścisnąć, obracając ją wokół sutka w stronę klatki piersiowej. Palce należy trzymać ok. 2–3 cm od brodawki. Wskazana jest zmiana pozycji palców tak, by mleko wypływało ze wszystkich kanalików mlekowych. Odciąganie ręczne powinno mieć postać delikatnego masażu piersi, zbyt mocne gniecenie jest niedozwolone, ponieważ może powodować pękanie kanalików i zatok.

Jak przechowywać mleko po odciągnięciu?

Przechowując pokarm najważniejsze jest, by w trakcie późniejszego podania go maleństwu, zachowało wszystkie składniki odżywcze. Dlatego należy przechowywać je w szczelnych, sterylnych pojemniczkach, szklanych lub plastikowych buteleczkach. Dodatkowo pojemniczki te powinny być oznaczone datą i godziną odciągnięcia pokarmu. Zazwyczaj posiadają podziałkę, na której należy zaznaczyć np. mazakiem ilość pokarmu, jeśli jednak jej nie ma warto zapisać wszystko na osobnej karteczce. Jeśli pojemniczki są wielokrotnego użytku trzeba je dokładnie wymyć, a następnie wyparzyć, ale w przypadku dzieci chorych oraz wcześniaków, należy je dodatkowo wygotować. Najlepszym wyjściem jest zamrażanie takiej ilości mleka w jednym pojemniczku, która jest wystarczająca na jedno karmienie. Wtedy unikniemy wylewania pozostałej części mleka i zaoszczędzimy czas czekając na rozmrożenie. Nie wolno mieszać w jednym pojemniczku porcji pokarmów odciąganych w różnym czasie (jeśli czas przekracza kilka godzin). By uniknąć ciągłego narażenia pojemniczków na częściowe rozmrażanie podczas otwierania zamrażarki, włóż je głębiej, a nawet możesz zakryć innymi produktami. Należy pamiętać, by pod żadnym pozorem nie zamrażać ponownie pokarmu już raz rozmrożonego.

W przypadku, kiedy mleko będzie zjedzone w ciągu najbliższych 24 godzin najlepiej rozmrażać je w lodówce. Przed podaniem pokarmu maluszkowi należy zanurzyć pojemniczek w wodzie poniżej 50°C. Temperatura mleka nie powinna być niższa nić temperatura pokojowa i nie wyższa niż 36°C. Maluszek może odmówić zjedzenia pokarmu wyjętego bezpośrednio z lodówki. Trzeba pamiętać, że mleka mamy nie wolno podgrzewać na gazie w garnku, piekarniku czy też kuchence mikrofalowej, ponieważ wysoka temperatura wpływa niszcząco na białka znajdujące się w pokarmie. Zanim podamy mleko maluszkowi należy dokładnie wymieszać wszystkie składniki i nie mieszać go z mlekiem zastępczym. Jeśli dziecko nie naje się mlekiem mamy, dopiero wtedy można podać mu mieszankę.

Po rozmrożeniu możesz zaobserwować w pojemniku z mlekiem żółtą warstwę, która jest po prostu tłuszczem wytrącającym się podczas mrożenia. Nie należy pozbywać się go z pojemniczka tylko dokładnie wymieszać, ponieważ tłuszcz jest bardzo ważnym składnikiem mleka. Po rozmrożeniu pokarm może przybrać wygląd zważonego lub charakteryzować się mało przyjemnym zapachem oraz innym smakiem. Spowodowane jest to działaniem lipazy, czyli enzymu odpowiadającego za trawienie tłuszczów. Co prawda mleko w takiej postaci nie jest szkodliwe dla maluszka, ale może on się buntować przy jedzeniu, bo nie będzie mu smakowało.

Najlepiej pokarm przechowywać nie dłużej niż 2 tygodnie, ponieważ wraz z rozwojem dziecka, skład mleka mamy ulega zmianom. Poniżej jest przedstawiona tabelka wskazująca w jakiej temperaturze i jak długo może być przechowywane mleko mamy dla dzieci zdrowych i urodzonych w terminie. Warto pamiętać, że czas przechowywania pokarmu dla wcześniaków i chorych dzieci jest inny.

Czas przechowywania pokarmu dla zdrowych, donoszonych dzieci

Od pierwszych dni życia maluszka chcemy dla niego jak najlepiej. Mleko matki jest nie zastąpionym pokarmem dla nowonarodzonego dziecko. Dzisiaj mamy wiele możliwości, które nawet w chwili rozdzielenia nie wymagają od nas odstawienia dziecka od piersi. Jeśli będziemy przestrzegać powyższych zasad dotyczących przechowywania pokarmu, na pewno nasze dziecko będzie cieszyło się dobrym zdrowiem.