Naturalne konserwanty dodawane do żywności

Aktualizacja: 30 kwietnia, 2024

Produkty sklepowe zawierają zwykle mnóstwo syntetycznych konserwantów szkodliwych dla zdrowia. Występują nawet w zwykłym chlebie powodując, że jego przydatność do spożycia jest podejrzanie długa. Chemiczne konserwanty można jednak zastąpić naturalnymi, które co prawda będą mniej efektywne, lecz na pewno zdrowsze.

Przemysł spożywczy w celu przedłużenia przydatności do spożycia produktów wykorzystuje obecnie sztuczne konserwanty, które sprawiają, że zwykły pasztet nadaje się do spożycia nawet miesiąc po otwarciu. Nie ulega wątpliwości, że chemiczne substancje szkodzą naszemu zdrowiu.  Przekonajmy się, jak ich unikać i jak konserwować żywność w sposób naturalny i całkowicie bezpieczny.

Naturalne konserwanty w żywności

Istnieje kilka naturalnych produktów, które świetnie sprawdzą się w roli konserwantów. Niektóre z nich używamy na co dzień.

Sól

Jest najpopularniejszym, naturalnym konserwantem stosowanym w kuchni już od bardzo dawna. Hamuje rozwój bakterii i drobnoustrojów, co pozwala zachować świeżość żywności na dłużej. Sól to substancja absorbująca wodę, tworzy suche środowisko, w którym rozwój bakterii jest właściwie niemożliwy. Sól może być stosowana do konserwacji mięsa, warzyw, świetnie sprawdza się również w przetworach. Wykorzystywana jest jako konserwant także w przemyśle spożywczym, jednak kupowane przez nas produkty zwykle zawierają zbyt duże ilości soli, znacznie przekraczające zalecane jej spożycie.

Cukier

Podobnie jak sól, cukier absorbuje nadmiar wody, hamując w ten sposób rozwój drobnoustrojów. Cukier powoduje, że komórki bakterii pozostają odwodnione, co w efekcie uniemożliwia ich rozwój. Badania dowiodły, że  w procesie konserwacji najlepiej sprawdzają się fruktoza i sacharoza. Wiadomo również, że cukier może wspierać rozwój dobrych bakterii mających korzystny wpływ na nasze zdrowie. Cukier stosowany głównie do konserwacji owoców, wykorzystywany w produkcji dżemów, soków i syropów powoduje, że zachowują one swoją świeżość na długo po otwarciu.

Sok z cytryny

Cytryna jest naturalnym źródłem kwasu cytrynowego i askorbinowego. Kwas askorbinowy to nic innego jak znana wszystkim witamina C.  Kwas cytrynowy stosowany jest w przemyśle spożywczym jako regulator kwasowości. Odpowiednia jego ilość uniemożliwia rozwój drobnoustrojów, zapobiegając tym samym psuciu się żywności. Witamina C jest natomiast naturalnym przeciwutleniaczem. Hamuje rozwój szkodliwych dla organizmu człowieka wolnych rodników, które wchodzą w reakcję z białkami, niszczą błony komórkowe, a nawet są zdolne zaburzyć strukturę kwasu DNA. W walce z wolnymi rodnikami skuteczne są antyoksydanty – przeciwutleniacze, które przyswajane są przez organizm ludzki z pożywienia.

Goździki

W Chinach i Indiach goździki od wieków stosuje się jako naturalny konserwant w produkcji leków. Goździki zawierają duże ilości związków fenolowych, mających właściwości przeciwutleniające. Stosowane w żywności z powodzeniem hamują rozwój bakterii i drobnoustrajów na dłużej zachowując jej świeżość. W Polsce goździki znane są przede wszystkim jako przyprawa, stosowana głównie do konfitur i wyrobów cukierniczych. Warto wiedzieć, że oprócz właściwości konserwujących goździki mogą być z powodzeniem stosowane jako naturalny środek przeciwbólowy.

Oregano

Lebiodka pospolita lub dziki majeranek, znany przede wszystkim z atrakcyjnego aromatu wzbogacającego smak potrawy, może być stosowany również jako naturalny konserwant. Posiada właściwości przeciwutleniające i przeciwgrzybiczne. Przeprowadzone badania wykazały, że oregano hamuje wzrost nie tylko bakterii i grzybów, lecz także pasożytów, dlatego szczególnie zaleca się stosowanie tego zioła w konserwacji surowego mięsa. Oregano posiada również właściwości lecznicze, ma działanie przeciwbiegunkowe, odtruwające i dezynfekujące.

Kwas cytrynowy stosowany jest w przemyśle spożywczym jako regulator kwasowości.

Szałwia

Stosowana w kuchni pozwoli na dłużej zachować świeżość mięsa lub serów. Występujące w szałwii taniny działają antyseptycznie i grzybobójczo, hamując tym samym rozwój bakterii rozwijających się w jedzeniu.

Tymianek

Tymianek cechują właściwości przeciwutleniające i bakteriobójcze. Dobrze sprawdza się w konserwowaniu mięsa. Zwiększa także skuteczność innych środków konserwujących.

Olej

Stosowany w przygotowaniu żywności spowalnia proces utleniania, opóźniając tym samym jej psucie. Związki zawarte w oleju powodują zahamowanie dostępu mikroorganizmów, których działanie jest  przyczyną utraty świeżości produktów spożywczych. Olej może być z powodzeniem stosowany przy konserwowaniu mięsa lub warzyw. Jako przykład mogą posłużyć pomidory. Wysuszone, przechowywane w oleju i niskiej temperaturze zdatne są do spożycia nawet kilka miesięcy po ich przygotowaniu. Ta metoda konserwacji jest bardzo popularna w kuchni śródziemnomorskiej. Stosowana może być również do marynowania czosnku, papryki czy ziół.

O świeżość i zdatność do spożycia niektórych produktów możemy zadbać samodzielnie w domu. Wybierając naturalne konserwanty unikamy chemii i sztucznych dodatków w gotowych produktach, które negatywnie wpływają na nasz organizm. Naturalne metody konserwacji z pewnością nam nie zaszkodzą, a oprócz tego przez swoje właściwości lecznicze mogą stać się cennym źródłem zdrowia dla całej rodziny.