Nadkwasota żołądka. Objawy, przyczyny, leczenie i odpowiednia dieta

Aktualizacja: 28 marca, 2019

Nadkwaśność żołądka wiąże się z poważnym dyskomfortem, warto więc wiedzieć, jak jej zapobiegać, a jeśli już się pojawi, jak z nią skutecznie walczyć. Najważniejszą rolę w leczeniu dolegliwości ze strony żołądka, pełni właściwa dieta.

Nadkwasota żołądka

W żołądku każdego człowieka wydzielane są sole trawienne, które mają za zadanie rozkładać przyjmowany pokarm na mniejsze składniki. Żołądek pokryty jest grubą warstwą śluzu, który chroni  przed działaniem kwasu. Jeżeli jednak bariera ta jest w jakiś sposób uszkodzona, to przy nadmiernej produkcji kwasów żołądkowych wystąpić może nadkwasota.

Nadkwaśność żołądka, zwana często nadkwasotą, występuje w sytuacji, gdy zawartość kwasu solnego w soku żołądkowym, przekracza 20 mmol HCl wydzielanego w ciągu 1 godz.

Nadkwasota żołądka leży również u podstaw takich schorzeń jak refluks żołądka oraz choroba wrzodowa, towarzyszy również nerwicy żołądka i jego zapaleniu.

Nadkwasota żołądka – objawy

Osoby cierpiące na nadkwaśność najczęściej uskarżają się na:

• zgagę – odczucie pieczenia za mostkiem może promieniować aż do krtani i gardła
• wymioty
• nudności
• ból brzucha

Nadkwasota żołądka – przyczyny

Istnieją różnorodne czynniki prowadzące do nadkwasoty. Do najczęstszych zalicza się niewłaściwą dietę. Nadużywanie alkoholu (przede wszystkim piwo i wino) powoduje zwiększające się wydzielenie kwasu żołądkowego, podobnie jak nikotyna. Zbyt częste picie mocnej kawy i herbaty znacząco wpływa na powstawanie nadkwasoty. Również niewłaściwe połączenia produktów spożywczych (np. owoce cytrusowe i produkty zbożowe)  czy zbyt obfite posiłki powodują występowanie tego typu schorzenia.

Nadkwaśność żołądka może powodować długotrwałe przyjmowanie niektórych leków – steroidy, niesteroidowe leki przeciwzapalne oraz produkty uzupełniające niedobór potasu czy magnezu. Również osoby przyjmujące kortykosterydy (hormony kory nadnerczy) często skarżą się na dolegliwości ze strony żołądka.
Ogromne znaczenie mają także emocje – przede wszystkim stres oraz sygnały wysyłane przez ośrodkowy układ nerwowy. Każdy z tych czynników ma bardzo duży wpływ na wydzielanie enzymów trawiennych.

Nadkwasota żołądka – leczenie

Leczenie nadkwaśności żołądka należy rozpocząć przede wszystkim od odpowiedniej diety. Często niezbędne jest również włączenie farmakologii z zastosowaniem środków alkalizujących i preparatów zmniejszających wydzielanie soków żołądkowych.

W leczeniu nadkwaśności żołądka stosuje się najczęściej inhibitory pompy protonowej – IPP (omeprazol, pantoprazol, esomeprazol, lanzoprazol). Powodują one szybkie ustąpienie dolegliwości poprzez spadek produkcji kwasu solnego przez komórki okładzinowe w błonie śluzowej żołądka. Leki te są bezpieczne i zwykle dobrze tolerowane. Należy je przyjmować rano, na czczo, gdyż przy długotrwałym głodzeniu ilość enzymu, który ma być przez nie zablokowany, jest największa.

Innymi środkami farmakologicznymi stosowanymi w zwalczaniu nadkwasoty są H₂-blokery, które blokują wydzielanie kwasu solnego.

Ponadto można stosować również środki prokinetyczne (metoklopramid, cisapryd), leki zobojętniające kwas solny i osłaniające błonę śłuzową (związki glinu i magnezu, sukralfat).

Dieta przy nadkwasocie żołądka

Przy nadkwasocie żołądka zalecana jest dieta łatwo strawna z ograniczeniem substancji pobudzających czynność wydzielniczą żołądka.

• Wskazane jest spożywanie pokarmów bogatych w pełnowartościowe białko, do których zalicza się chude mięso (np. drób), ryby, nabiał, jajka, a także takich produktów jak makarony, ryż, ziemniaki, pszenne pieczywo i sucharki. Zaleca się także picie dużej ilości wody, zwłaszcza niegazowanej, soków oraz herbat ziołowych.
• Herbata z prawoślazu lekarskiego ma właściwości leczące podrażnienia błony śluzowej żołądka.
• Alkalizacja organizmu. Obniżenie pH soku żołądkowego zmniejszy dolegliwości związane z nadkwaśnością. Do produktów odkwaszających należy m.in. większość warzyw i owoców, mleko, produkty mleczne.
• Unikanie błonnika – posiłki wysokobłonnikowe podrażniają śluzówkę żołądka, zalegają w nim i pobudzają wydzielanie soku żołądkowego. Z tego względu osoby, u których występują dolegliwości spowodowane nadkwasotą, powinny wyłączyć ze swojego jadłospisu takie produkty, jak fasola, groch, maliny, agrest, pełnoziarniste i razowe pieczywo oraz kasze.
• Należy unikać pokarmów wywołujących zgagę (kawa, czekolada, napoje gazowane, także pomidory).
• Absolutnie nie należy rezygnować ze spożycia olejów roślinnych. Tłuszcz jest bowiem niezbędny do przyswajania witamin A, D, E, K i beta-karotenu.
• Pamiętać należy o właściwym łączeniu produktów, czyli unikanie jedzenia słodyczy z tłuszczami zwierzęcymi oraz cytrusów z nabiałem.
• Zabronione jest przejadanie się. Posiłki o dużej objętości powoduje rozciąganie się ścian żołądka, co skutkuje pobudzaniem produkcji kwasu solnego.
• Sposób przygotowania posiłków – przed spożyciem warto rozdrobnić jedzenie, dzięki czemu nie będzie ono zalegać w żołądku i zostanie szybciej strawione. Należy unikać smażenia na rzecz gotowania na parze, duszenia lub pieczenia.