Maski antysmogowe – rodzaje, filtry, skuteczność, kiedy używać

Chusteczki higieniczne ani maseczki chirurgiczne nie ochronią nas przez niezwykle szkodliwym działaniem smogu. Najrozsądniejszym rozwiązaniem będzie użycie profesjonalnej  maski antysmogowej. Na rynku dostępny jest cały przekrój różnorodnych masek i maseczek, które mają uchronić nas przed smogiem. Ale którą z nich wybrać, żeby rzeczywiście ochronić swoje płuca? 

Maski antysmogowe – rodzaje 

Producenci masek antysmogowych w swojej ofercie posiadają kilka wariantów, w zależności od potrzeb użytkownika. Biorąc pod uwagę aktywność fizyczną możemy znaleźć:

• maskę do biegania,  najlepiej z zaworkiem, dzięki któremu można lepiej regulować przepływ powietrza, a więc i zużycie filtrów;
• maskę na rower, podobnie jak do biegania, musi uwzględnić zwiększoną intensywność oddychania. Dla rowerzystów szczególnie korzystna może być maska przeciwpyłowa całotwarzowa, czyli tzw. maska pełna. Dodatkowo chroni ona oczy, które pod wpływem zanieczyszczeń zaczynają łzawić i mogą wykazać także objawy zapalenia spojówek;
• maskę spacerową, zatrzymującą często tylko 80% pyłów. Może przepuszczać także pewną część pyłów PM2,5.

Maski wielokrotnego użytku kosztują od kilkudziesięciu do kilkuset złotych i wymagają regularnej wymiany filtra z aktywnego węgla. Przy zanieczyszczeniach na poziomie (średnia dobowa) 300-400% normy, filtr wystarcza na 200–300 godzin.

Z kolei maski jednorazowe są zdecydowanie tańsze, bo kosztują nawet kilka złotych, jednak przy stale utrzymującym się wysokim poziomie zanieczyszczeń jednorazowa maska jest niezbyt ekonomiczną inwestycją. Zawarte w niej filtry wykazują bardzo różną skuteczność w zależności od jakości wykonania, stąd są mniej pewne od wymiennych filtrów węglowych. Przy wyborze takich masek należy zwrócić uwagę na zawarty w niej filtr i jakość wykonania.

Jedynym zamiennikiem dla masek przeciwsmogowych mogą być techniczne maski przeciwpyłowe. W praktyce bowiem oba typy różnią się przede wszystkim wykończeniem i estetyką, natomiast zastosowane filtry są bardzo podobne. Dzielą się na trzy rodzaje:

• maska przeciwpyłowa p1 zatrzymuje tylko 80% pyłów i może przepuścić pewną część pyłów PM2,5. Jest to podstawowy stopień ochrony;  
• maska przeciwpyłowa p2 zatrzymuje prawie wszystkie pyły PM2,5 i co najmniej 94% pyłów o średnicy poniżej 0,5 µm. Maska przeciwpyłowa  p2 jest też często stosowanym standardem przy pracach budowlanych, więc można skorzystać i z tego rodzaju masek;
• maska przeciwpyłowa p3 zatrzymuje powyżej 99,5% cząstek o średnicy do 0,5 µm. Jest to obecnie najczęściej dostępny filtr zapewniający najpełniejszą ochronę. Tego typu maski poleca się dla biegaczy, rowerzystów, a także dla osób szczególnie wrażliwych i z chorobami układu oddechowego.

Większość popularnych masek antysmogowych  to modele z filtrami węglowymi. Służą one do zatrzymywania zanieczyszczeń suchych, a więc sprawdzają się przy bardzo niskiej temperaturze, która powoduje strącanie wilgoci. Nie zachodzą w nich żadne reakcje chemiczne a zanieczyszczenia są jedynie fizycznie wiązane na powierzchni węgla aktywnego.

Druga opcja to pochłaniacze, które są wypełnione specjalnymi reagentami, dzięki czemu chemicznie neutralizują zanieczyszczenia. Są mniej uniwersalne niż filtry węglowe, ale w stosunku do określonych substancji cechują się dużo wyższą skutecznością.

W praktyce dobry filtr lepiej ochroni przed smogiem niż pochłaniacz, ale trzeba zwrócić uwagę na zagrożenie ze strony toksycznej mgły – z tą poradzą sobie tylko najlepsze filtry węglowe, a nawet ich żywotność będzie w takich warunkach mniejsza.

Maski antysmogowe – filtry

Najczęściej spotykane rodzaje filtrów w maskach antysmogowych to:

• węglowy/N99 filtruje 99.9% pyłów o rozmiarze 0,1 mikrometra i większych. Chroni on między innymi przed smogiem (pyły PM 10 i PM 2,5), pyłkami traw i wieloma wirusami chorób zakaźnych. Aktywny węgiel pochłania również nieprzyjemne zapachy; 
• HEPA, czyli High Efficiency Particulate Air (filter) to filtr działający na zasadzie wyłapywania groźnych drobinek przez zawarte w nim cząsteczki naładowane elektrostatycznie;
  
• filtry łączone  dające pełną ochronę użytkownika przed zagrożeniami takimi jak: chemia w formie aerozolowej, kurz /roztocza, chlor, PM 10, PM 2,5, SO2, NO2 ; 
• filtr bioaktywny   opatentowany i stosowany w maskach U-Mask wykazuje niezwykłą skuteczność w porównaniu do swoich konkurentów na rynku oferujących maski z wymiennym filtrem węglowym czy medycznymi maskami chirurgicznymi. Ze względu na swoje unikalne składniki maski takie posiadają opatentowaną formułę bio-enzymów degradujących szkodliwe związki, wirusy i bakterie chorobotwórcze, zamiast po prostu je filtrować i kumulować na filtrze.

Maski antysmogowe – skuteczność

Wybierając maskę antysmogową musimy mieć świadomość, że jej działanie jest skuteczne! Niestety najtańsza maska (np. w stylu chirurgicznej) w żaden sposób nie ochroni nas przed toksycznymi pyłami smolistymi (PM2.5 i PM10). Decydując się na tego rodzaju maskę kupujmy wyposażoną w odpowiedni filtr, który poradzi sobie z niewielkimi drobinami pyłu (najlepiej szukać takiej, która chroni przed pyłem o średnicy 0,3 mikrometra), a także miała warstwę ochronną w postaci węgla aktywnego, chroniącą przed innymi szkodliwymi gazami.

Należy też szukać maski, która będzie w stanie filtrować z powietrza takie składniki, jak tlenek i dwutlenek azotu, benzopiren, tlenek siarki oraz tlenek węgla. Aby zakupiona maska służyła nam zgodnie z jej przeznaczeniem należy pamiętać o regularnej wymianie filtru. Zbyt duża ilość zanieczyszczonego powietrza może spowodować, że taki filtr  będziemy musieli wymieniać częściej w krótszym czasie niż zaleca producent. Filtry powinny spełniać określone standardy, najlepiej potwierdzone certyfikatami. Taka maska zapewni nie tylko ochronę przed smogiem, ale również przed wirusami, bakteriami czy alergenami. Ponadto dla osób wykonujących cięższy wysiłek zaleca się zakup masek wyposażonych w  zaworki ułatwiające oddychanie.

Należy pamiętać, że maska musi ściśle przylegać do twarzy, tak aby nieprzefiltrowane powietrze nie przedostawało się do naszego układu oddechowego. Maska często ulega zawilgoceniu, dlatego należy ją często suszyć, aby nie dopuścić do rozwoju grzybów. Od czasu do czasu trzeba ją również prać, czyścić zgodnie z zaleceniami producenta, gdyż maseczka styka się z twarzą zbierając naskórek, pot, zabrudzenia i makijaż przez co może doprowadzić do problemów skórnych.

Maski antysmogowe – kiedy używać

Nie ma wątpliwości, że obecne w smogu substancje szkodzą naszemu organizmowi. Jednak nie oznacza to, że każdy z nas bezwzględnie powinien nosić maskę antysmogową. Lekarze twierdzą, że nawet przy złej jakości powietrza nie powinno zakładać się ich dzieciom poniżej 10. roku życia oraz osobom o słabych mięśniach układu oddechowego (przepona, mięśnie międzyżebrowe).

Mimo że maska filtruje powietrze i zatrzymuje szkodliwe dla nas pyły to oddychanie w niej jest dość trudne. Dlatego dzieci, których układ oddechowy wciąż się rozwija, nie powinny ich nosić bez uprzedniego skonsultowania się z lekarzem. Dotyczy to również osób z problemami układu oddechowego. Pamiętajmy też, że używając maski np. podczas uprawiania sportu, powinniśmy uważnie obserwować nasz organizm i w razie jakichkolwiek problemów z oddychaniem lub zawrotami głowy natychmiast ją zdjąć.

O skuteczności maski nie świadczy cena tylko jakość. Kierując się powyższymi kwestiami i własnym komfortem oddychania, można kupić niedrogą maskę spełniającą nasze oczekiwania. Przed zakupem należy jednak dokładnie sprawdzić ich atesty i parametry.