logo_bonavita_pl
Menu Close
  • Diety od A do Z

    Diety odchudzające

    • Dieta redukcyjna
    • Dieta śródziemnomorska
    • Dieta ketogeniczna
    • Dieta DASH
    • Dieta Atkinsa
    • Dieta oczyszczająca
    • Dieta low carb
    Wszystkie

    Diety lecznicze

    • Dieta bezglutenowa
    • Dieta dla cukrzyka
    • Diety na chory żołądek
    • Diety nerkowe
    • Diety na chorą wątrobę
    • Diety w chorobach jelit
    Wszystkie

    Diety spersonalizowane

    • Dieta wegańska
    • Dieta wegetariańska
    • Dieta dla sportowca
    • Dieta dla seniora
    • Dieta dla dzieci
    • Dieta w ciąży
    Wszystkie

    Sposoby na odchudzanie

    • Skuteczne odchudzanie
    • Psychodietetyka
    • Produkty wspomagające odchudzanie
    • Przepisy dietetyczne
    • Błędy w odchudzaniu
    • Suplementy na odchudzanie
    Wszystkie
  • Odżywianie

    Produkty spożywcze

    • Owoce
    • Warzywa
    • Produkty zbożowe
    • Oleje i tłuszcze
    • Mięso
    • Ryby i owoce morza
    • Nabiał
    Wszystkie

    Witaminy i suplementy

    • Suplementy diety
    • Suplementy dla sportowców
    • Suplementy na odchudzanie
    • Witaminy i minerały
    • Antyoksydanty
    • Probiotyki
    • Składniki odżywcze
    Wszystkie

    Porady żywieniowe

    • Zdrowa dieta
    • Skuteczne odchudzanie
    • Zdrowe przekąski
    • Superfoods
    • Przygotowywanie żywności
    • Przechowywanie żywności
    Wszystkie
  • Zdrowie

    Zdrowie

    • Zaburzenia odżywiania
    • Odporność i infekcje
    • Układ pokarmowy i trawienie
    • Nerki i układ moczowy
    • Układ nerwowy i mózg
    • Układ hormonalny
    • Serce i układ krążenia
    • Kości, stawy i mięśnie
    • Układ oddechowy
    • Choroby oczu
    • Zdrowie mężczyzny
    • Zdrowie dzieci
    Wszystkie

    Układ hormonalny

    • Tarczyca
    • Cukrzyca

    Układ trawienny

    • Refluks
    • Helicobacter pylori
    • Nietolerancja pokarmowa
    • Zespół jelita drażliwego
    • Zaparcia
    • Wątroba
    • Celiakia
    • Choroba Leśniowskiego-Crohna

    Medycyna naturalna

    • Zioła na odchudzanie
    • Zioła na odporność
    • Zioła na układ pokarmowy
    • Zioła na wątrobę
    • Zioła na serce i układ krążenia
    • Zioła na stres i sen
    • Zioła na kaszel i przeziębienie
    • Zioła na skórę, włosy i paznokcie

    Zdrowie kobiety

    • Ciąża i poród
    • Karmienie piersią
    • Dieta w ciąży
    • Cukrzyca ciążowa

    Uroda

    • Skóra
    • Trądzik
    • Wlosy
  • Psychologia

    Psychologia

    • Rozwój osobisty
    • Motywacja
    • Uzależnienia
    • Zdrowie psychiczne
    • Psychodietetyka
    Wszystkie

    Zdrowie Psychiczne

    • Depresja
    • Zaburzenia psychiczne
    • Stres

    Psychodietetyka

    • Zaburzenia odżywiania
    • Anoreksja
    • Bulimia
  • Sport

    Budowa mieści i trening

    • Trening
    • Mięśnie
    • Płaski brzuch
    • Tkanka tłuszczowa

    Odżywania

    • Dieta redukcyjna
    • Dieta dla sportowców
    • Suplementy dla sportowców
  • Tabele
    • Produkty spożywcze
    • Dodatki do żywności
    • Witaminy

    Produkty spożywcze

    (składniki odżywcze)

    • Drób
    • Nabiał
    • Produkty zbożowe
    • Ryby
    • Słodycze i przekąski
    • Warzywa, owoce, grzyby
    Wszystkie

    Witaminy

    • Witamina A
    • Witamina B12
    • Witamina B6
    • Witamina C
    • Witamina D
    • Witamina E
    • Witamina H
    • Witamina K
    Wszystkie

    Dodatki do żywności

    • E1xx (Barwniki)
    • E3xx (Przeciwutleniacze, Regulatory Kwasowości)
    • E6xx (Wzmacniacze Smaku)
    • E1xxx (Stabilizatory, Konserwanty, Zagęstniki I Inne)
    • E4xx (Emulgatory I Środki Zagęszczające)
    • E9xx (Środki Słodzące, Nabłyszczające I Inne)
    • E2xx (Konserwanty)
    • E5xx (Środki Pomocnicze)
    Wszystkie
  • Przepisy
  • Diety od A do Z

    Diety odchudzające

    • Dieta redukcyjna
    • Dieta śródziemnomorska
    • Dieta ketogeniczna
    • Dieta DASH
    • Dieta Atkinsa
    • Dieta oczyszczająca
    • Dieta low carb
    Wszystkie

    Diety lecznicze

    • Dieta bezglutenowa
    • Dieta dla cukrzyka
    • Diety na chory żołądek
    • Diety nerkowe
    • Diety na chorą wątrobę
    • Diety w chorobach jelit
    Wszystkie

    Diety spersonalizowane

    • Dieta wegańska
    • Dieta wegetariańska
    • Dieta dla sportowca
    • Dieta dla seniora
    • Dieta dla dzieci
    • Dieta w ciąży
    Wszystkie

    Sposoby na odchudzanie

    • Skuteczne odchudzanie
    • Psychodietetyka
    • Produkty wspomagające odchudzanie
    • Przepisy dietetyczne
    • Błędy w odchudzaniu
    • Suplementy na odchudzanie
    Wszystkie
  • Odżywianie

    Produkty spożywcze

    • Owoce
    • Warzywa
    • Produkty zbożowe
    • Oleje i tłuszcze
    • Mięso
    • Ryby i owoce morza
    • Nabiał
    Wszystkie

    Witaminy i suplementy

    • Suplementy diety
    • Suplementy dla sportowców
    • Suplementy na odchudzanie
    • Witaminy i minerały
    • Antyoksydanty
    • Probiotyki
    • Składniki odżywcze
    Wszystkie

    Porady żywieniowe

    • Zdrowa dieta
    • Skuteczne odchudzanie
    • Zdrowe przekąski
    • Superfoods
    • Przygotowywanie żywności
    • Przechowywanie żywności
    Wszystkie
  • Zdrowie

    Zdrowie

    • Zaburzenia odżywiania
    • Odporność i infekcje
    • Układ pokarmowy i trawienie
    • Nerki i układ moczowy
    • Układ nerwowy i mózg
    • Układ hormonalny
    • Serce i układ krążenia
    • Kości, stawy i mięśnie
    • Układ oddechowy
    • Choroby oczu
    • Zdrowie mężczyzny
    • Zdrowie dzieci
    Wszystkie

    Układ hormonalny

    • Tarczyca
    • Cukrzyca

    Układ trawienny

    • Refluks
    • Helicobacter pylori
    • Nietolerancja pokarmowa
    • Zespół jelita drażliwego
    • Zaparcia
    • Wątroba
    • Celiakia
    • Choroba Leśniowskiego-Crohna

    Medycyna naturalna

    • Zioła na odchudzanie
    • Zioła na odporność
    • Zioła na układ pokarmowy
    • Zioła na wątrobę
    • Zioła na serce i układ krążenia
    • Zioła na stres i sen
    • Zioła na kaszel i przeziębienie
    • Zioła na skórę, włosy i paznokcie

    Zdrowie kobiety

    • Ciąża i poród
    • Karmienie piersią
    • Dieta w ciąży
    • Cukrzyca ciążowa

    Uroda

    • Skóra
    • Trądzik
    • Wlosy
  • Psychologia

    Psychologia

    • Rozwój osobisty
    • Motywacja
    • Uzależnienia
    • Zdrowie psychiczne
    • Psychodietetyka
    Wszystkie

    Zdrowie Psychiczne

    • Depresja
    • Zaburzenia psychiczne
    • Stres

    Psychodietetyka

    • Zaburzenia odżywiania
    • Anoreksja
    • Bulimia
  • Sport

    Budowa mieści i trening

    • Trening
    • Mięśnie
    • Płaski brzuch
    • Tkanka tłuszczowa

    Odżywania

    • Dieta redukcyjna
    • Dieta dla sportowców
    • Suplementy dla sportowców
  • Tabele
    • Produkty spożywcze
    • Dodatki do żywności
    • Witaminy

    Produkty spożywcze

    (składniki odżywcze)

    • Drób
    • Nabiał
    • Produkty zbożowe
    • Ryby
    • Słodycze i przekąski
    • Warzywa, owoce, grzyby
    Wszystkie

    Witaminy

    • Witamina A
    • Witamina B12
    • Witamina B6
    • Witamina C
    • Witamina D
    • Witamina E
    • Witamina H
    • Witamina K
    Wszystkie

    Dodatki do żywności

    • E1xx (Barwniki)
    • E3xx (Przeciwutleniacze, Regulatory Kwasowości)
    • E6xx (Wzmacniacze Smaku)
    • E1xxx (Stabilizatory, Konserwanty, Zagęstniki I Inne)
    • E4xx (Emulgatory I Środki Zagęszczające)
    • E9xx (Środki Słodzące, Nabłyszczające I Inne)
    • E2xx (Konserwanty)
    • E5xx (Środki Pomocnicze)
    Wszystkie
  • Przepisy
Facebook
  • Diety od A do Z

    Diety odchudzające

    • Dieta redukcyjna
    • Dieta śródziemnomorska
    • Dieta ketogeniczna
    • Dieta DASH
    • Dieta Atkinsa
    • Dieta oczyszczająca
    • Dieta low carb
    Wszystkie

    Diety lecznicze

    • Dieta bezglutenowa
    • Dieta dla cukrzyka
    • Diety na chory żołądek
    • Diety nerkowe
    • Diety na chorą wątrobę
    • Diety w chorobach jelit
    Wszystkie

    Diety spersonalizowane

    • Dieta wegańska
    • Dieta wegetariańska
    • Dieta dla sportowca
    • Dieta dla seniora
    • Dieta dla dzieci
    • Dieta w ciąży
    Wszystkie

    Sposoby na odchudzanie

    • Skuteczne odchudzanie
    • Psychodietetyka
    • Produkty wspomagające odchudzanie
    • Przepisy dietetyczne
    • Błędy w odchudzaniu
    • Suplementy na odchudzanie
    Wszystkie
  • Odżywianie

    Produkty spożywcze

    • Owoce
    • Warzywa
    • Produkty zbożowe
    • Oleje i tłuszcze
    • Mięso
    • Ryby i owoce morza
    • Nabiał
    Wszystkie

    Witaminy i suplementy

    • Suplementy diety
    • Suplementy dla sportowców
    • Suplementy na odchudzanie
    • Witaminy i minerały
    • Antyoksydanty
    • Probiotyki
    • Składniki odżywcze
    Wszystkie

    Porady żywieniowe

    • Zdrowa dieta
    • Skuteczne odchudzanie
    • Zdrowe przekąski
    • Superfoods
    • Przygotowywanie żywności
    • Przechowywanie żywności
    Wszystkie
  • Zdrowie

    Zdrowie

    • Zaburzenia odżywiania
    • Odporność i infekcje
    • Układ pokarmowy i trawienie
    • Nerki i układ moczowy
    • Układ nerwowy i mózg
    • Układ hormonalny
    • Serce i układ krążenia
    • Kości, stawy i mięśnie
    • Układ oddechowy
    • Choroby oczu
    • Zdrowie mężczyzny
    • Zdrowie dzieci
    Wszystkie

    Układ hormonalny

    • Tarczyca
    • Cukrzyca

    Układ trawienny

    • Refluks
    • Helicobacter pylori
    • Nietolerancja pokarmowa
    • Zespół jelita drażliwego
    • Zaparcia
    • Wątroba
    • Celiakia
    • Choroba Leśniowskiego-Crohna

    Medycyna naturalna

    • Zioła na odchudzanie
    • Zioła na odporność
    • Zioła na układ pokarmowy
    • Zioła na wątrobę
    • Zioła na serce i układ krążenia
    • Zioła na stres i sen
    • Zioła na kaszel i przeziębienie
    • Zioła na skórę, włosy i paznokcie

    Zdrowie kobiety

    • Ciąża i poród
    • Karmienie piersią
    • Dieta w ciąży
    • Cukrzyca ciążowa

    Uroda

    • Skóra
    • Trądzik
    • Wlosy
  • Psychologia

    Psychologia

    • Rozwój osobisty
    • Motywacja
    • Uzależnienia
    • Zdrowie psychiczne
    • Psychodietetyka
    Wszystkie

    Zdrowie Psychiczne

    • Depresja
    • Zaburzenia psychiczne
    • Stres

    Psychodietetyka

    • Zaburzenia odżywiania
    • Anoreksja
    • Bulimia
  • Sport

    Budowa mieści i trening

    • Trening
    • Mięśnie
    • Płaski brzuch
    • Tkanka tłuszczowa

    Odżywania

    • Dieta redukcyjna
    • Dieta dla sportowców
    • Suplementy dla sportowców
  • Tabele
    • Produkty spożywcze
    • Dodatki do żywności
    • Witaminy

    Produkty spożywcze

    (składniki odżywcze)

    • Drób
    • Nabiał
    • Produkty zbożowe
    • Ryby
    • Słodycze i przekąski
    • Warzywa, owoce, grzyby
    Wszystkie

    Witaminy

    • Witamina A
    • Witamina B12
    • Witamina B6
    • Witamina C
    • Witamina D
    • Witamina E
    • Witamina H
    • Witamina K
    Wszystkie

    Dodatki do żywności

    • E1xx (Barwniki)
    • E3xx (Przeciwutleniacze, Regulatory Kwasowości)
    • E6xx (Wzmacniacze Smaku)
    • E1xxx (Stabilizatory, Konserwanty, Zagęstniki I Inne)
    • E4xx (Emulgatory I Środki Zagęszczające)
    • E9xx (Środki Słodzące, Nabłyszczające I Inne)
    • E2xx (Konserwanty)
    • E5xx (Środki Pomocnicze)
    Wszystkie
  • Przepisy
logo_bonavita_pl
Facebook
  1. Home
  2. Artykuły
  3. Leczenie żywieniowe dzieci, również tych przedwcześnie urodzonych

Leczenie żywieniowe dzieci, również tych przedwcześnie urodzonych

🕣 3 min czytania

Aktualizacja: 2 stycznia, 2015

Dzieci szczególnie narażone są na braki żywieniowe, gdyż ich rozwijający się jeszcze organizm potrzebuje niezbędnych składników odżywczych do prawidłowego funkcjonowania i wzrostu. Określenie zapotrzebowania, a także podaży wszystkich makro- i mikroskładników, pozwoli na uniknięcie niedożywienia oraz dostarczy niezbędnych substancji, wykorzystywanych przez młody organizm.

Leczenie żywieniowe, oprócz tego, że zapobiega niedoborom żywieniowym, wpływa w dodatku pozytywnie na stan fizyczny chorego dziecka, a także znacznie poprawia rokowania na wyzdrowienie.

SPIS TREŚCI

Toggle
  • Leczenie żywieniowe dzieci
  • Leczenie żywieniowe dzieci przedwcześnie urodzonych

Leczenie żywieniowe dzieci

Połknięte jedzenie trafia z jamy ustnej do gardła, skąd jest transportowane do żołądka. Niestety, w przebiegu wielu chorób, często ta droga podawania składników odżywczych jest utrudniona lub też niewystarczająca. Leczenie żywieniowe może być prowadzone dojelitowo lub pozajelitowo. U dzieci prawidłowe określenie zapotrzebowania żywieniowego jest bardzo ważne.

Wdrożenie żywienia dojelitowego powinno mieć miejsce w sytuacjach:

  • kiedy podaż doustna jest niewystarczająca do pokrycia zapotrzebowania energetycznego
  • kiedy u dzieci do 2 roku życia, upośledzenie wzrastania i rozwoju oraz przyrostu masy ciała utrzymuje się dłużej niż miesiąc
  • kiedy u dzieci powyżej 2 roku życia brak przyrostu masy ciała lub ubywanie na wadze trwa dłużej niż 3 miesiące
  • gdy stwierdza się istotne odchylenie masy ciała w stosunku do wieku lub wzrostu powyżej dwóch kanałów centylowych
  • kiedy mierzona grubość fałdu skórnego znajduje się poniżej 5 percentyla

U niemowląt i starszych dzieci, zazwyczaj decyduje się na wprowadzenie leczenia żywieniowego ze względu na stan chorobowy i kliniczny obraz w:

  • zespole krótkiego jelita (żywienie enteralne, gdy nie jest konieczne całkowite leczenie żywieniowe pozajelitowe)
  • mukowiscydozie
  • zaburzeniach neurologicznych: ciężka padaczka, dziecięce porażenie mózgowe
  • we wrodzonych wadach serca
  • oparzeniach, ciężkich urazach
  • chorobach nowotworowych
  • zapaleniach jelit
  • niewydolności nerek, która wymaga dializ

Żywienie enteralne stosuje się w powyższych sytuacjach, gdy karmienie drogą doustną jest niemożliwe lub utrudnione, a procesy trawienia i wchłaniania upośledzone. Żywienie enteralne prowadzone może być dożołądkowo przez zgłębniki nosowo – żołądkowe, przez gastrostomię lub też przetoki odżywcze.

Leczenie żywieniowe dojelitowe może być prowadzone porcjami (dożołądkowo) albo we wlewie ciągłym za pomocą specjalnych pomp infuzyjnych.

W ciężkich przypadkach upośledzenia funkcji przewodu pokarmowego stosuje się leczenie żywieniowe pozajelitowe – dożylne. Specjalne przygotowane mieszanki wszystkich niezbędnych składników odżywczych podawane są drogą wkłucia centralnego lub też na obwodzie (kończyny).

Rozpoczęcie leczenia żywieniowego wiąże się każdorazowo z dobraniem odpowiedniej diety i określeniem zapotrzebowania energetycznego oraz na wszystkie składniki odżywcze. Na rynku dostępnych jest wiele diet przemysłowych z ustaloną zawartością białka, tłuszczów i węglowodanów oraz mikro- i makroelementów o określonej osmolarności w zależności od wymagań i jednostki chorobowej.

Leczenie żywieniowe dzieci przedwcześnie urodzonych

U noworodków najczęstszą przyczyną konieczności wprowadzenia leczenia żywieniowego jest wcześniactwo (upośledzenie koordynacji ssania z połykaniem).

Dzieci przedwcześnie urodzone mogą osiągać ekstremalnie niskie masy urodzeniowe. Żywienie takich dzieci obok leczenia niewydolności czy niedorozwoju wszystkich organów i funkcji stanowi kluczową rolę do zapewnienia możliwości przeżycia oraz prawidłowego dalszego rozwoju młodego organizmu. Leczenie żywieniowe noworodków na oddziałach neonatologicznych obejmuje: całkowite żywienie pozajelitowe, minimalne żywienie troficzne, żywienie enteralne mieszankami żywieniowymi lub pokarmem matki przez sondę żołądkową.

Zapotrzebowanie energetyczne noworodka przedwcześnie urodzonego zależy od masy ciała, stanu fizycznego oraz od stopnia niesprawności organizmu. Zaleca się dobranie żywienia tak, aby przyrosty masy ciała były zbliżone do tych obserwowanych w życiu wewnątrzłonowym. Noworodek odżywiany pozajelitowo wymaga mniejszej podaży energii niż wcześniak karmiony doustnie, a zapotrzebowanie energetyczne rośnie w chorobach układu oddechowego (zapalenie płuc, zespół niewydolności oddechowej).

Żywienie pozajelitowe pozwala na dostarczenie wszystkich niezbędnych składników odżywczych tuż po urodzeniu wcześniaka, kiedy układ pokarmowy nie jest na tyle rozwinięty, by mógł samodzielnie pracować. Natomiast żywienie dożołądkowe i dojelitowe (kiedy to możliwe) pozwala zachować pewne funkcje układu pokarmowego, przez co dziecko szybciej się usprawnia i rozwija prawidłowe funkcje organizmu, przyzwyczajając przewód pokarmowy do takiej formy trawienia i wchłaniania pożywienia.

Leczenie żywieniowe szczególnie dzieci jest bardzo ważnym etapem w powrocie do zdrowia. Prawidłowa podaż wszystkich niezbędnych składników odżywczych pozwala na rozwój i wzrost organizmu dziecka w prawidłowym tempie. Choroby układu pokarmowego, wcześniactwo są istotnymi wskazaniami do wprowadzenia leczenia żywieniowego, a jego forma jest każdorazowo indywidualnie dobierana do stanu ogólnego pacjenta.

Opublikowano ponad miesiąc temu
Oceń artykuł
Oceń artykuł
Autor artykułu:
Aleksandra Musiał
Aleksandra Musiał , Dyplomowany dietetyk i biotechnolog. Swoje badania koncentruje na temacie komórek macierzystych i terapii z ich wykorzystaniem, dietetyki klinicznej i bioinżynierii komórek.
Udostępnij na FB
Wyślij na e-mail
Dodaj do ulubionych

Otyłość u dzieci i młodzieży…

Czy widzisz na ulicy coraz więcej zajadających się słodyczami i fast foodami dzieci? Ciągle słyszysz, że nastolatki stronią od ćwiczeń na w - fie? Nie zdziwi cię więc, że otyłość… Czytaj dalej...

Wskazania, przeciwwskazania i zasady refundacji…

Leczenie żywieniowe wchodzi w skład integralnej terapii pacjentów, zapewniając odpowiednią podaż wszystkich niezbędnych składników odżywczych. Czytaj dalej...

Leczenie żywieniowe – stosowane w…

Ciężko chorzy pacjenci często borykają się z niedożywieniem, a nawet anoreksją. W takich przypadkach stosowane jest leczenie żywieniowe. Czytaj dalej...

Leczenie żywieniowe nie tylko w…

Leczenie żywieniowe jest bardzo ważnym elementem terapii. Obecnie nie musi odbywać się wyłącznie w szpitalu. W domowych warunkach pacjenci również mają szansę na wracanie do zdrowia. Czytaj dalej...

Inne artykuły z tej kategorii

Chałwa i bita śmietana – słodki hit na dziecięce przyjęcie
Wars kontra domowy prowiant – co wybrać na podróż koleją?
kawa rzemieślnicza
Palarnia kawy rzemieślniczej – klucz do idealnej filiżanki
Jak zrobić domową pizzę jak z włoskiej restauracji?
Dieta Low FODMAP IBS i SIBO
Dieta Low FODMAP pod lupą. Co trzeba o niej wiedzieć?
Dieta niemowlaka – co warto dodać, by wspierać jego rozwój i odporność?
Zrównoważone odżywianie w praktyce – co powinno znaleźć się na talerzu? (Artykuł sponsorowany)
Catering dietetyczny w Łodzi – dlaczego warto spróbować?
Czy naprawdę ich potrzebujesz? Fakty i mity o suplementach
Uzależnienia behawioralne – jak rozpoznać problem i gdzie szukać wsparcia?

Popularne tematy

owoce warzywa Zdrowie dzieci trening
Formularz kontaktowy


    Czy wiesz, że..

    7 faktów, które powinieneś wiedzieć o Matchy
    żywność ekologiczna wady i zalety
    Ekologiczna żywność i kosmetyki. Wady i zalety produktów ekologicznych
    Kozieradka, siemię lniane, pokrzywa na włosy
    Kozieradka, siemię lniane, pokrzywa – naturalna pielęgnacja włosów
    Sok z brzozy – naturalna aspiryna i izotonik!
    Szybka kawa z saszetki – sprawdź co pijesz!
    Inspiracje współczesnej dietetyki żywieniem człowieka pierwotnego
    Zespół Menkesa – objawy, przyczyny, leczenie i dieta

    Artykuły >Diety lecznicze i eliminacyjne

    Dieta dla dzieci Zdrowie dzieci
    śniadanie

    5 pomysłów na zdrowe śniadania do szkoły

    Herbatka koperkowa dla mamy i niemowląt. Herbatka koperkowa na zaparcia i kolki

    prawoślaz syrop prawoślazowy

    Jakie są właściwości prawoślazu lekarskiego? Działanie syropu prawoślazowego

    zastosowanie nasion chia przepisy

    Zastosowanie nasion chia – przepisy. Nasiona chia dla dzieci

    koper włoski działanie dla niemowląt
    2
    warzywa

    Koper włoski – działanie, koper dla niemowląt. Nasiona kopru włoskiego

    objawy cukrzycy u dziedzi czy cukrzyca jest dziedziczna?
    cukrzyca

    Objawy cukrzycy u dzieci. Czy cukrzyca jest dziedziczna?