Leczenie żywieniowe – stosowane w intensywnej terapii oraz opiece paliatywnej

Aktualizacja: 30 grudnia, 2024

Pacjenci z zaawansowaną chorobą nowotworową bardzo często mają problemy z odżywianiem. Ponad 80% chorych cierpi na ciężkie niedożywienie oraz anoreksję. Spowodowane jest to brakiem apetytu, zaburzeniami smaku, problemami z przyjmowaniem pokarmów, które wynikają z samej choroby oraz leczenia.

Aby pacjent miał siłę do walki z chorobą, a leczenie postępowało szybko i zgodnie z planem, potrzebne są składniki odżywcze, które zaopatrują komórki ciała w niezbędne substancje. Kiedy naturalne procesy przewodu pokarmowego zostają zaburzone, można wspomóc funkcjonowanie organizmu, zapewniając zbilansowaną dietę, której podawanie odbywa się dojelitowo lub pozajelitowo.

Leczenie żywieniowe w oddziale intensywnej terapii

Pacjenci, którzy nie są w stanie odżywiać się w sposób naturalny, spodziewany jest u nich brak możliwości włączenia żywienia doustnego w ciągu 7 dni, a choremu zagraża niedożywienie, są leczeni żywieniowo. Na oddziałach intensywnej terapii u każdego chorego, u którego nie można włączyć diety doustnej pokrywającej 100% zapotrzebowania w ciągu trzech dni, wprowadza się leczenie żywieniowe.

Lekarz, w zależności od stanu klinicznego pacjenta i od zachowanych funkcji układu pokarmowego, wybiera sposób leczenia żywieniowego (dojelitowo, pozajelitowo). Istnieje kilka metod podania diety w zależności od miejsca dostępu (żywienie dożołądkowe, dojelitowe, dożylne). W metodzie bolusów dawki pokarmu zwiększa się stopniowo do 200 ‑ 500 ml na porcję, a każdą porcję podaje się przez około 10 ‑ 30 minut. Natomiast wlew ciągły stosuje się w żywieniu dojelitowym z dostępem do jelita cienkiego oraz dożylnie.

Leczenie zawsze rozpoczyna się od diety standardowej, stopniowo zwiększając objętość i stężenie. We wczesnej fazie choroby podaje się 20 ‑ 25 kcal/kg/dobę, w fazie anabolicznej zwiększa się kaloryczność do 25 ‑ 30 kcal/kg/dobę, a pacjenci wyniszczeni przyjmują również około 25 ‑ 30 kcal/kg/dobę.

Leczenie żywieniowe w opiece paliatywnej

Osoby w ostatnich stadiach chorób, zwłaszcza chorób onkologicznych, są skrajnie wyniszczeni. Postępowanie terapeutyczne powinno być wieloczynnikowe, które zapobiegać powinno dalszemu niedożywieniu. W zależności od stanu i niedożywienia pacjenta określa się niedobory i zapotrzebowanie na składniki odżywcze, które zazwyczaj podawane są drogą dojelitową lub dożołądkową, jako uzupełnienie doustnego podawania pokarmu (jeśli to możliwe), a w ciężkich przypadkach stosuje się leczenie żywieniowe pozajelitowe.

W opiece paliatywnej żywienie dojelitowe powinno być stosowane w celu zmniejszenia utraty masy ciała tak długo, jak pozwala na to pacjent i do chwili rozpoczęcia fazy umierania. Pewne kryteria stosowane w opiece paliatywnej określają możliwość rozpoczęcia leczenia żywieniowego. Uzasadnione jest wprowadzenie terapii żywieniowej, jeśli oczekiwana długość przeżycia pacjenta wynosi około 2 ‑ 3 miesięcy. Jednak jest to decyzja trudna i wymaga konsultacji specjalistów.

Rozpoczęcie leczenia żywieniowego powinno mieć miejsce jeszcze zanim dojdzie do wyniszczenia organizmu i kiedy są ku temu wskazania.

Interwencja żywieniowa każdorazowo powinna być dogłębnie przemyślana i wprowadzona na tyle wcześnie, by zapobiec ewentualnym następstwom choroby i wyniszczeniu organizmu. Leczenie żywieniowe ma na celu uzupełnienie niedoborów lub całkowite pokrycie zapotrzebowania organizmu na pożywienie i składniki odżywcze. Szczególnie ważną rolę odgrywa na oddziałach intensywnej terapii i w opiece paliatywnej.