Leczenie żywieniowe nie tylko w szpitalu – może odbywać się również w domu

Leczenie żywieniowe to integralna część procesu leczniczego, która ma na celu poprawę i utrzymanie stanu odżywienia, poprawę rokowania i przyspieszenie wyleczenia. Opiera się na ocenie stanu odżywienia oraz określeniu zapotrzebowania na substancje odżywcze, następnie zastosowaniu zaleceń i podawanie pacjentowi energii w postaci dobrze zbilansowanego pokarmu (białka, węglowodany, tłuszcze) z ustaleniem drogi podania.

Leczenie żywieniowe może być prowadzone zarówno dojelitowo (bezpośrednio do jelita lub żołądka), jak i pozajelitowo (drogą dożylną), w zależności od stanu i funkcjonalności przewodu pokarmowego.

Leczenie żywieniowe w szpitalu

Pacjenci przyjmowani do szpitala często cierpią na niedożywienie. Taki stan występuje najczęściej u pacjentów w podeszłym wieku, z chorobami układu oddechowego, chorobami zapalnymi jelit oraz nowotworami złośliwymi. Nierzadko też u osób dobrze odżywionych w trakcie hospitalizacji dochodzi do niedożywienia, co może być spowodowane ciężkim przebiegiem choroby, przebytą operacją czy zakażeniem.

Podstawowymi przyczynami niedożywienia szpitalnego są: choroba i jej skutki, brak apetytu, niesmaczna i niskokaloryczna dieta szpitalna, zaburzenia trawienia oraz wchłania substancji odżywczych, zwiększone zapotrzebowane ze względu na wzmożoną przemianę materii, częste badania oraz zabiegi operacyjne wymagające bycia na czczo. Bardzo ważna jest kontrola jakości i ilości spożywanego pokarmu przez pacjenta oraz to, czy dieta pokrywa zapotrzebowanie chorego na składniki odżywcze.

Osoby, które wymagają hospitalizacji i u których stwierdza się stan niedożywienia, mogą być leczone żywieniowo dojelitowo – jeśli funkcja przewodu pokarmowego na to pozwala. Najbardziej naturalną drogą podaży pokarmu jest jama ustna. Jeśli jednak pacjent nie może z jakiegoś względu jeść w sposób normalny, może otrzymywać pokarm płynny do żołądka lub jelita cienkiego. Pokarm może być wprowadzany przez założony przez nos zgłębnik (sondę) do żołądka lub jelita cienkiego. Taka metoda może być stosowana, jeśli pacjent wymaga leczenia żywieniowego do kilku tygodni (nie dłużej). Kiedy wymagany jest dłuższy czas żywienia w tej formie, pokarm zostaje wprowadzany przez specjalny otwór w powłokach jamy brzusznej, prowadząc do żołądka lub jelita. Wtedy wszystkie potrzebne składniki odżywcze wprowadzane są przez specjalną przetokę.

Każdorazowo dieta powinna być dobrana do potrzeb pacjenta. Na rynku jest wiele produktów, gotowych, płynnych diet przemysłowych, które są dobrze zbilansowane.

Obecnie w szpitalach bardzo często stosuje się żywienie pozajelitowe (do układu krwionośnego), kiedy funkcja przewodu pokarmowego nie pozwala na żywienie dojelitowe. Dostarcza ona wszystkich niezbędnych do życia i funkcjonowania składników odżywczych. Substancje, takie jak białka, tłuszcze, węglowodany, witaminy, elektrolity i pierwiastki śladowe są dostarczane w formie płynnej przez specjalne cewniki żylne, które wszczepiane są do dużych żył, prowadzących krew bezpośrednio do serca (centralne dostępy) lub do cieńszych żył obwodowych, znajdujących się między innymi na górnych kończynach.

Leczenie żywieniowe w domu

Leczenie żywieniowe może się także odbywać w domu pacjenta. Szczególnie wtedy, gdy trwa ono przez dłuższy okres czasu. Gdy stan chorego jest na tyle dobry, a dalsza hospitalizacja nie jest wymagana, można w bezpieczny sposób prowadzić leczenie żywieniowe (zarówno dojelitowe jak i pozajelitowe) w warunkach domowych.

Pacjent, u którego prowadzi się żywienie dojelitowe, dostaje specjalnie przygotowane mieszaniny zawierające białka, tłuszcze, węglowodany, elektrolity, witaminy, pierwiastki śladowe oraz wodę podawane przez przetokę odżywczą lub zgłębnik.

W przypadku leczenia żywieniowego pozajelitowego (w warunkach domowych) jest podobnie. Pacjent otrzymuje już gotowe worki zawierające mieszaninę składników odżywczych bezpośrednio do swojego domu. Transport odbywa się w specjalnie przystosowanych do tego samochodach. Po ogrzaniu takiego worka, wcześniej poinstruowany pacjent samodzielnie dodaje dodatkowe ampułki z witaminami i pierwiastkami śladowymi. Następnie, po przepłukaniu linii żylnej, worek z mieszaniną odżywczą podłączany jest do wkłucia centralnego. Taka mieszanina po podłączeniu podawana jest przez kilkanaście godzin.

Istnieją specjalne pompy, które można nosić w plecaku. Za pomocą takiego urządzenia pacjent jest mobilny, nie musi czekać w domu, aż skończy się worek z substancjami odżywczymi. Może prowadzić zupełnie normalny tryb życia.

Żywienie dojelitowe oraz pozajelitowe jest prowadzone przez specjalistyczne ośrodki, które są w stałym kontakcie z pacjentem domowym w razie problemów lub jakichkolwiek pytań.

Leczenie żywieniowe jest nieodłączną częścią terapii w przebiegu wielu chorób. Dostarcza odpowiednich składników odżywczych dla organizmu, by mógł prawidłowo pracować, a pacjent nie był niedożywiony i szybko postępowała rekonwalescencja. Obecnie dzięki nowym metodom można prowadzić żywienie dojelitowe oraz pozajelitowe w warunkach domowych, co bardzo ułatwia życie pacjenta.