Kilka wskazówek, jak prawidłowo zadbać o mózg

Mózg to jedyny z narządów, który współpracuje z każdą częścią naszego ciała, zaangażowany jest we wszystko co czynimy. Stan jego zdrowia zasadniczo wpływa na jakość życia, we wszystkich aspektach. Bardzo ważne jest prawidłowe dbanie o mózg, by móc wykorzystać pełnię swoich możliwości. Jest wiele sposobów, które pomagają zrównoważyć funkcję mózgu, a tym samym udoskonalać nasze życie.

Jak zadbać o mózg

Chrońmy nasz mózg przed zewnętrznymi zagrożeniami

Mózg ludzki, pomimo stosunkowo małej wielkości i wagi (ok. 1,3 kilograma), stanowiący zaledwie około 2 % ciężaru całego ciała, to najbardziej złożony i skomplikowany narząd w naszym ciele. Liczba neuronów, wchodzących w skład mózgu sięga do ok. 100 miliardów. Oprócz tego istnieją miliony komórek pomocniczych, tzw. komórek glejowych. Neurony połączone są ze sobą za pomocą kilkudziesięciu tysięcy międzykomórkowych wypustek zwanych synapsami. Neurony w wyniku pobudzenia komórki, wytwarzają elektryczne sygnały, które mogą stymulować inne neurony. Te z kolei wytwarzają swoje własne sygnały, które biegną do kolejnych połączeń. Tak tworzy się sieć komórek nerwowych odpowiedzialnych za określoną funkcję mózgu. Pomimo skomplikowanej budowy, mózg jest bardzo miękkim narządem o delikatnej strukturze. Aż ok 80% jego składu to woda. Okolony jest twardą, grubą, pełniącą funkcję ochronną czaszką, która jak wiemy nie posiada gładkiej powierzchni. Ma wiele, ostrych kostnych grzebieni i krawędzi. Pomimo iż mózg chroniony jest przed urazami przez płyn mózgowo-rdzeniowy, może do nich dochodzić częściej niż nam się wydaje.

Warto zdać sobie sprawę, że każdy uraz, powodujący wstrząs miękkiego mózgu, może doprowadzić do poważnych uszkodzeń. Zatem zacznijmy chronić nasz mózg, podejdźmy z należytym szacunkiem do jego fizycznej delikatności. Zanim podejmiemy jakąś czynność, pomyślmy o możliwym ryzyku. Wbrew pozorom, nie chodzi tu o skomplikowane i trudne czynności, ale o to, by podczas nawet codziennych działań zachować większą ostrożność. Do takich czynności możemy zaliczyć na przykład zwykłe zapinanie pasów podczas jazdy w samochodzie, zakładanie kasków podczas jazdy na nartach, snowboardzie czy rowerze, jak również nie wykonywanie skoków na główkę do wody w niepewnych miejscach, a nawet użycie odpowiedniego krzesła lub drabiny do sięgnięcia po rzecz z wysokości. Proste sprawy, ale jakże istotne. Na szczególną uwagę zasługują dzieci. Ich mózgi są o wiele delikatniejsze niż u dorosłych. W żadnym wypadku nie można potrząsać niemowlęciem. Koniecznie stosujmy foteliki ochronne, przystosowane do wieku dziecka, używajmy bramek ochronnych uniemożliwiających upadek ze schodów.

Zwróć uwagę na odżywianie

Wraz z wiekiem, nasz mózg zmniejsza stopniowo swoją aktywność. Tak jak i całe nasze ciało, zarówno i mózg po osiągnięciu szczytowego rozwoju, po 25 roku życia, ulega pewnym zmianom. Jednym z ważniejszych czynników, opóźniających starzenie się mózgu, a tym samym utrzymujących jego aktywność na odpowiednim, zdrowym poziomie jest prawidłowe, racjonalne odżywianie. Jest to banalna, a zarazem najskuteczniejsza strategia, dająca wspaniałe rezultaty. Wprowadźmy zdrowe nawyki żywieniowe.

• Ograniczmy przede wszystkim ilość spożywanych kalorii, pamiętając przy tym, że kaloria kalorii nie równa. Dieta z ograniczoną liczbą kalorii nie tylko usprawnia pracę mózgu, ale też wpływa na długość i jakość życia. Warto na początku dowiedzieć się jakie jest zapotrzebowanie naszego organizmu na kalorie. Możesz obliczyć to samodzielnie.
• Wprowadźmy zamienniki niezdrowych produktów, unikajmy tym samym oczyszczonych węglowodanów i zastąpmy je węglowodanami złożonymi, które występują m.in. w produktach zbożowych z pełnego przemiału takich jak razowe pieczywo, pełnoziarniste makarony, brązowy ryż, kasze, naturalne płatki zbożowe, otręby. Odstawmy szkodliwe tłuszcze. W zamian za smalec, margarynę lub rafinowany olej, wybierzmy oleje roślinne, które są bogate w nienasycone kwasy tłuszczowe, tak wartościowe dla organizmu. Takie zmiany wiążą się z ograniczeniem lub całkowitym wyeliminowaniem niektórych produktów, takich jak biały cukier, gotowe ciastka, cukierki, batoniki, słone przekąski, chipsy, paluszki, krakersy,  napoje, nektary, soki z kartonów i wiele innych. Unikajmy fast foodów i gotowych dań z supermarketów.
• Postawmy na różnorodność produktów, ale tylko tych naturalnych i pełnowartościowych. Być może brzmi to dość przerażająco, ale zapewniam, że wszystkie te szkodliwe dla nas produkty w bardzo łatwy sposób możemy zastąpić lepszą, zdrową i pyszną wersją. Wystarczy tylko chcieć i spróbować. Ważne jest również, by zachować pewną równowagę pomiędzy węglowodanami, zdrowymi tłuszczami i białkami. To podstawowe składniki pokarmowe, konieczne do prawidłowego funkcjonowania.
• Zwiększmy ilość wypijanej wody. Nawet niewielkie odwodnienie może spowodować np. zwiększenie stężenia hormonów odpowiedzialnych za stres, a tym samym z czasem uszkodzić nasz mózg. Zalecana dawka spożycia wody to ok. 2,5 litrów dziennie. Ważne jest by nie dodawać do niej sztucznych słodzików, cukru i innych chemicznych produktów. Naturalne dodatki, takie jak miód, cytryna, pomarańcza lub inne owoce wzbogacą jej smak i przy okazji dostarczają bogatych składników odżywczych. Na sklepowych półkach dostępne jest wiele rodzajów wód. Wybierz dla siebie tę najlepszą.
• Pamiętajmy o rybach! Zawierają one duże ilości kwasów tłuszczowych omega-3, które pomagają zachować w zdrowiu nasz cenny narząd. Spożywanie ryb zmniejsza ryzyko wystąpienia chorób mózgu takich jak np. demencja czy udar mózgu. Wspomniane kwasy dodatkowo sprzyjają emocjonalnej równowadze i pozytywnemu nastrojowi, który znacząco poprawiają kondycję mózgu.
• Uwzględnijmy antyoksydanty w diecie, których znaczna ilość zawarta jest w warzywach i owocach. Duże spożycie antyoksydantów nie tylko zmniejsza ryzyko wystąpienia nowotworów, ale też znacznie zmniejsza ryzyko zaburzeń funkcji poznawczych. Warzywa i owoce to również bogactwo witamin i składników mineralnych, koniecznych do utrzymania zdrowego mózgu. Godny uwagi jest fakt, iż jedzenie może w pewien sposób zastąpić wiele sztucznych farmaceutyków. Zanim wybierzemy się do apteki i wydamy mnóstwo pieniędzy na wspomaganie pracy organizmu, poszukajmy informacji jak można zastąpić je naturalnym pożywieniem.
• Nasz organizm uwielbia naturalność. Unikajmy różnego rodzaju używek, które znacząco wpływają na zdrowie mózgu. Jedzmy regularnie, naturalnie i różnorodnie. Takie świadome i zbilansowane odżywianie przyniesie ogrom korzyści zarówno dla mózgu jak i całego ciała.

Trenuj swój mózg

Ważnym czynnikiem pomagającym zachować zdrowy mózgu jest jego trening. Mózg w pewien sposób można porównać do mięśni. Im więcej się go używa i trenuje, tym dłużej można korzystać z jego pracy. Różnica polega na tym, iż trenując mózg nie koniecznie musimy wylewać siódme poty na siłowni, podczas biegania lub w inny fizyczny sposób. Taki trening może okazać się całkiem nową, fantastyczną przygodą. Czasem zupełnie przez przypadek możemy odkryć w sobie nieznane dotąd zdolności i nowe pasje, które mogą okazać się lepszym sposobem na życie. Zdobywanie nowych umiejętności związane jest z powstawaniem nowych połączeń w mózgu. Brak nauki natomiast, powoduje ich rozłączanie.

Ćwiczenia umysłowe wywierają ogromny wpływ na stan i kondycję tego narządu. Najlepsze z nich to, wspomniane już zdobywanie nowej wiedzy oraz wykonywanie nowych czynności. Te same działania, nawet bardzo skomplikowane nie wywierają równie korzystnego wpływu. Stałe powtarzanie tych samych czynności powoduje, że mózg uczy się sposobu ich wykonywania przy znacznie mniejszym zużyciu energii. Zdobycie nowej wiedzy, nauka nowej techniki, nowej gry lub znalezienie nowego hobby to nowe połączenia w mózgu, a tym samym podtrzymanie i usprawnienie funkcji ośrodków rzadziej wykorzystywanych. Warto zaznaczyć, iż nauka ma istotny wpływ na neurony. Pobudza je do większych wyładowań. Przełamując rutynę w naszym życiu, stymulujemy jego nowe obszary. Uczyć się można, a raczej powinno w każdym wieku, to kwestia pobudzenia mózgu do działania. Zdobywanie wiedzy i nowych umiejętności nie tylko usprawnia pracę mózgu, ale dzięki temu, możemy doświadczyć nowych wspaniałych doznań.

Aktywność fizyczna ratuje nasz mózg i ciało

Aktywny styl życia i regularne wykonywanie ćwiczeń fizycznych to równie ważne czynniki, pełniące funkcję ochronną mózgu i zwiększającą jego możliwości. Jest to podstawa, by zatrzymać dobry stan zdrowia neuronów, pomimo upływającego czasu. Ćwiczenia pomagają w utrzymaniu prawidłowego dopływu krwi do mózgu, w wyniku poprawy zdolności serca do tłoczenia krwi przez cały organizm. Zwiększają tym samym poziom zaopatrzenia w tlen oraz glukozę. Mogą również ograniczyć uszkodzenia komórek nerwowych na skutek działań toksycznych związków pochodzących ze środowiska. Oprócz tego, ruch może pomóc ochronić ważne dla pamięci krótkotrwałej struktury płatów skroniowych (hipokampa) przed skutkami silnego stresu. Dla przypomnienia, stres jest sprawcą wytwarzania w nadnerczach zbyt dużych ilości hormonu zwanego kortyzolem, który odpowiada za obumieranie komórek hipokampa, czego skutkiem jest osłabienie pamięci.

Ćwiczenia fizyczne stymulują neurogenezę, czyli tworzenie się nowych neuronów. Jeżeli zadbamy przy tym o ich odpowiednią stymulację poprzez umysłowe ćwiczenia i interakcje społeczne, neurony wytworzą nowe połączenia i zintegrują się z obwodami mózgowymi, a te pomogą utrzymać ich prawidłowe funkcjonowanie. Dlatego też, tak ważne jest, by dbać o mózg w zróżnicowany sposób. Wykorzystanie jednego czynnika, owszem na pewno będzie mieć pozytywny wpływ na jego zdrowie, ale dopiero pełna integracja różnorakich sposobów może wprowadzić ogrom pozytywnych zmian w naszym mózgu a zarazem i w życiu. Koniecznie należy uświadomić sobie, że brak ruchu może przynieść opłakane skutki w tym negatywnie wpłynie na ukrwienie całego organizmu.

Wśród najefektywniejszych ćwiczeń, wspomagających dbanie o nasz mózg, wyróżnić można ćwiczenia wytrzymałościowe – aerobowe, które powodują m.in. zwiększenie siły serca np. bieganie, pływanie, marsz, jazda na rowerze i wiele innych. Warto zadbać również o odpowiednią ilość treningów aerobowych. Tak naprawdę, każdy rodzaj aktywności fizycznej niesie ze sobą same pozytywne oddziaływania. Z podjęciem jej nie należy zwlekać. Im wcześniej wprowadzimy regularny ruch w nasze życie tym więcej korzyści będziemy w stanie otrzymać. Grunt to wyrobić w sobie nawyk regularnych ćwiczeń. Chodzi o to, by nauczyć mózg automatycznie wykonywać pewne funkcje, tak jak to wygląda np. z myciem zębów. Nawyk regularnych ćwiczeń pomoże utrzymać w zdrowiu nasz mózg i całe ciało. To wielka i bardzo opłacalna inwestycja w siebie pod każdym względem. Nasz wysiłek na pewno się opłaci. Wpływ wysiłku fizycznego na zdrowe i szczęśliwe życie jest udowodnione.

Spójrz na świat z pozytywnej strony

To mózg tworzy naszą rzeczywistość. Im szybciej to zrozumiemy, tym szybciej nasze życie zmieni się na lepsze. Sytuacje, które zdarzają się w naszym życiu tak naprawdę nie decydują o naszych uczuciach. Wszystko zależy od tego w jaki sposób nasz mózg je postrzega. Zdajmy sobie sprawę z faktu, że ulegamy nie innym ludziom i zdarzeniom, lecz spostrzeżeniom na ich temat, rodzącym się w mózgu. Obraz danej sytuacji stworzony przez mózg, jest bardziej rzeczywisty niż sama sytuacja. Nasze myśli wywierają na nas ogromny wpływ. Te negatywne zniekształcają nasze spojrzenie na dana sprawę. Jeśli zmienimy sposób patrzenia na świat, zmienimy także nasze samopoczucie. Zwykły optymizm potrafi zdziałać cuda. Patrzmy na świat z dystansem i przymrużeniem oka. Nauczmy nasz mózg odbierać rzeczywistość w taki sposób, by z każdej zdarzającej się sytuacji, nawet tej nie po naszej myśli, przysparzającej wiele problemów, zobaczyć choć jeden pozytyw, który pomoże wyciągnąć cenne dla nas wnioski w przyszłości. Pamiętajmy też, że nie ma sytuacji bez wyjścia. Stańmy się bardziej życzliwi, uśmiechajmy się znacznie częściej i bez powodu. Zmiana sposobu myślenia i postrzegania na pewno uwolni nas od wielu napięć i chorób, a nasz mózg będzie mógł zająć się innymi, ważnymi zadaniami, które będą prowadzić do ogólnego zdrowia i poczucia szczęścia. Zatem odkryjmy i wykorzystajmy jego potencjał.

Przedstawione sposoby, które pomagają zadbać o mózg, jednocześnie pomogą zadbać o całe ciało. Zwróćmy szczególną uwagę na jego ochronę i opiekę, by móc wykorzystać go w jak najlepszy sposób, z pełną tego świadomością. Kiedy mózg będzie zdrowy i zadbany, my będziemy czuć się lepiej. Żyjmy świadomie i odważnie, bo życie to jedna wielka przygoda. Warto przeżyć ją jak najdłużej w jak najlepszym zdrowiu i poczuciu szczęścia.