Udar mózgu – leczenie żywieniowe

Aktualizacja: 23 lutego, 2024

Udar mózgu to nagłe uszkodzenie narządu objawiające się niedowładem, utratą zdolności rozumienia lub zdolności mówienia, niedowidzeniem, niedoczulicą oraz utratą przytomności w udarze krwotocznym.

Udar mózgu – przyczyny

Główną przyczyną udaru jest zaburzenie krążenia krwi w mózgu. Zależne jest od miejsca, w którym wystąpiło uszkodzenie. Spowodowane jest najczęściej przez nadciśnienie tętnicze, urazy głowy, pęknięcie tętniaka oraz skazę krwotoczną. Udar może być krwotoczny oraz niedokrwienny, zwany zawałem.

Oto czynniki ryzyka, które mogą doprowadzić do powstania udaru mózgu:

• palenie papierosów,
• dieta bogata w tłuszcze zwierzęce oraz węglowodany proste,
• nadwaga oraz otyłość,
• alkohol,
• brak aktywności fizycznej.

Udar mózgu – leczenie żywieniowe

Po przebytym udarze mózgu żywienie stanowi dość poważny problem, ponieważ bardzo często osoby chore mają zaburzenia świadomości, połykania oraz odruchu kaszlu. Stwarza to trudność w karmieniu pacjenta przez usta. Zaburzenia połykania to główna przyczyna niedożywienia pacjentów po udarach mózgu, dlatego tak ważne jest dbanie o odpowiednio zbilansowaną dietę u chorych.

Osoby, które po udarze przebywają w śpiączce, odżywia się przez zgłębnik nosowo-żołądkowy dietą płynną lub też zbilansowanymi dietami przemysłowymi, które są wprowadzane do sondy za pomocą dużej strzykawki. Wartość energetyczna diety powinna być ustalana indywidualnie u każdego pacjenta w zależności od masy i kondycji ciała oraz stanu zdrowia. Zapotrzebowanie energetyczne jest w większości przypadków zwiększone ze względu na wyczerpanie organizmu, wzmożony wysiłek podczas oddychania oraz  ból.

U chorych białko powinno dostarczać 15–20% energii. Wartość ta jest większa niż u osób zdrowych o ok. 5%,  tłuszcze 25–30%, a węglowodany powinny uzupełniać dobowe zapotrzebowanie energetyczne.

Objętość posiłków powinna wynosić 1500–2500ml, a 1 ml pożywienia ma dostarczać 1 kcal. Takie stężenie pokarmu umożliwia podawanie go przez sondę. Zaleca się podawanie w ciągu dnia  4 posiłków co 3,5–4 godziny o temperaturze 37 stopni.

Kiedy pacjent staje się świadomy oraz wydolny oddechowo, nie krztusi się, można przejść na żywienie doustne. Chory powinien otrzymywać wtedy pokarmy o zmiksowanej strukturze, półpłynne. Są to głównie gęste zupy składające się z różnych składników. Po pewnym czasie pacjentowi można włączyć do diety potrawy przecierane, mielone oraz łatwostrawne. Jeśli pacjent nie ma problemu z przełykaniem pokarmów o miękkiej konsystencji, powoli można wprowadzać większe produkty np. chleb krojony w cienkie paski, posmarowane masłem, pasty z twarożku.

Stopniowo można uzupełniać jadłospis chorego o produkty o stałej konsystencji, jednak cały czas należy pamiętać, aby uzupełniać niedobory składników odżywczych. Dieta powinna być różnorodna, składająca się w większości z warzyw, owoców oraz węglowodanów złożonych (kasza pęczak, gryczana, jaglana, chleb pełnoziarnisty), pełnowartościowego białka (jaja, ryby, drób) oraz tłuszczów nienasyconych (ryby, masło, siemię lniane).

Udar mózgu to bardzo poważne schorzenie, które może dotknąć każdego z nas. Rekonwalescencja u chorych trwa stosunkowo długo, a odpowiednie żywienie może przyspieszyć poprawę stanu zdrowia. Dobrze odżywiony organizm szybciej dochodzi do siebie i szybciej się regeneruje, dlatego tak ważne jest, by dbać o dietę osób zarówno bezpośrednio po udarze oraz później.