Kawa a wątroba, ciśnienie, cukrzyca. Czy kawa szkodzi?

Aktualizacja: 8 kwietnia, 2024

Kawa to najczęściej spożywana używka na świecie. Szacuje się, że codziennie wypija się ok. 2,25 mld filiżanek. Jedni cenią ją za smak i aromat, inni za właściwości pobudzające. Nie każdy wie, że kawa, która według niektórych jest szkodliwa, może korzystnie wpływać na nasz organizm. Picie tegoż napoju m.in. służy profilaktyce wystąpienia cukrzycy typu II czy też nadciśnienia tętniczego. Więcej o zaskakujących właściwościach kawy w artykule.

Kawa

Historia kawy rozpoczyna się co najmniej w X w. Wywodzi się z Etiopii. Z biegiem lat, surowiec ten rozprzestrzenił się po wielu krajach na całym świecie. Jest to małe drzewko lub krzew z rodziny Marzanowatych. Użyteczne w przemyśle są nasiona, czyli ziarna, które po przetworzeniu nadają się do sporządzania napoju. Ziarna kawy należy najpierw poddać prażeniu w temperaturze 200–250ᴼC. Proces ten ma na celu nadanie charakterystycznego smaku i zapachu. Ze względu na obecność kofeiny i serotoniny uznawana jest za używkę. Pobudza ośrodkowy układ nerwowy oraz układ krążenia. Dodatkowo wykazuje aktywność lekko moczopędną, wzmagającą wydzielanie żółci oraz soku żołądkowego. Niektóre rodzaje rośliny są także wykorzystywane do przygotowywania kofeiny, w formie leku psychostymulującego, a także pobudzającego pracę kory mózgowej. Co więcej węgiel kawowy, otrzymywany poprzez wysuszenie zielonych nasion, a następnie uprażenie i zmielenie, skuteczny wydaje się być w leczeniu ostrych biegunek oraz lekkich stanów zapalnych błony śluzowej jamy ustnej. Kawa jest źródłem witaminy C, B1, B2, B6, a także wapnia.

Kawa a wątroba

Ochronne skutki spożycia kawy w rozwoju chorób wątroby, znane są już od kilku lat. Liczne badania udowodniły jej skuteczność w wirusowym zapaleniu wątroby typu B oraz C, a nawet alkoholowych i niealkoholowych chorobach wątroby. Ponadto lecznicze korzyści napoju wykazano w przypadku marskości i zwłóknienia gruczołu. Metaanalizy z 2015 roku ukazały, że spożycie więcej niż 2 kubków kawy w ciągu dnia zmniejsza ryzyko wystąpienia powyższych przypadłości i dodatkowo raka wątrobowokomórkowego. Surowiec okazuje się być pożyteczny w profilaktyce przewlekłej choroby wątroby. Właściwości hepatotropowe potwierdzono już w 2010 roku. Ważną rolę mają tu też składniki aktywne obecne w kawie, które indukują syntezę glutationu, odpowiedzialnego za detoksykację wątroby i chroniącego ją przed uszkodzeniami.

Kawa a ciśnienie

Mimo iż kawie zazwyczaj przypisuje się niekorzystny wpływ na układ sercowo-naczyniowy i działalność zwiększającą ciśnienie krwi, prawda leży po zupełnie innej stronie. W rzeczywistości napój ten, zgodnie z badaniami, zmniejsza ryzyko wystąpienia chorób układu krwionośnego oraz serca. Ponadto naukowcy potwierdzili w wielu testach to, że większa ilość spożytej używki także nie wpływa na zwiększony rozwój tych dolegliwości. Obecne w surowcu związki aktywne jak np. kwasy chlorogenowe wykazują aktywność obniżającą stres oksydacyjny i w związku z tym redukującą ciśnienie krwi w ustroju. Co więcej zwiększają biodostępność śródbłonka naczyń krwionośnych oraz tlenku azotu w tętnicach.

Kawa a cukrzyca

Korzyści zdrowotne kawy potwierdzono w przypadku całego zespołu metabolicznego, a szczególnie cukrzycy typu II. Co ciekawe, lecznicza okazuje się być zarówno taka z dodatkiem kofeiny, jak i bezkofeinowa. Zgodnie z badaniami napój ten zwiększa reakcję ustroju na wydzielanie insuliny, a także wzmaga wrażliwość na ten hormon. Co więcej polifenole, obecne w surowcu, stymulują GLP-1, czyli główny hormon jelitowy,  który odpowiada za indukowaną glukozą produkcję tegoż enzymu przez komórki β. Warto dodać, że rozwój cukrzycy typu II, zwykle wynika z upośledzenia funkcji wydzielniczej tych komórek. Dodatkowo wykazano, że przedłużona aktywacja GLP-1 łagodzi objawy choroby.

Czy kawa szkodzi?

Niestety, jak w przypadku większości produktów spożywczych, należy zachować umiar. Spożycie 8 filiżanek dziennie kawy może być toksyczne, przez zbyt dużą ilość kofeiny dostarczoną do organizmu. Mniejsza ilość jest już bezpieczna, ale dla osób zwyczajowo ją pijących. W sytuacji, kiedy kawa spożywana jest sporadycznie, warto ograniczyć się do 1 lub maksymalnie 2 filiżanek w ciągu dnia. Zbyt duża ilość spożywanego napoju doprowadza do nerwowości i roztrzęsienia, a także może obniżyć nastrój. Dodatkowo, duża ilość surowca wypłukuje z ustroju wapń oraz magnez, prowadzi do podrażnienia błony śluzowej żołądka oraz jelit i powoduje niestrawność. Pamiętajmy także, że zbyt późne wypicie płynu utrudnia zasypianie. Co ważne, kobiety w ciąży i w trakcie laktacji, nie powinny spożywać kawy. Pojawiają się badania, świadczące o pozytywnym wpływie napoju w czasie ciąży, jednak nie są potwierdzone. Z tego względu w tym okresie dozwolone jest spożycie maksymalnie 1 filiżanki dziennie, a większa ilość nie jest zalecana. Poznaj także zalety odstawienia kawy!

Zamieszanie wokół kawy ciągnie się od lat. Niestety ciągle duża część osób jest zdania, że kawa szkodzi i należy zachować umiar w jej spożywaniu. Wiedza dostępna obecnie, czerpana ze źródeł naukowych, pozwala nam stwierdzić, że kawa nie tylko działa zdrowotnie na nasz organizm i pozwala zwalczyć, czy nawet zapobiec niektórym chorobom, ale także chroni nas przed wystąpieniem nowotworów oraz zmniejsza śmiertelność w wielu przypadłościach. Wiadomość ta, jest niejakim objawieniem dla wszystkich smakoszy, nie wyobrażających sobie dnia bez kubka tego napoju. Dzięki temu, każdy może cieszyć się smakiem i niepowtarzalnym aromatem kawy bez obawy o swoje zdrowie.