Jak sprawdzić czy jajko jest świeże? Jak przechowywać jajka?

Aktualizacja: 21 stycznia, 2025

Jajka spożywane są jako samodzielne danie – jajecznica, jako dodatek do sałatek, ciast i potraw mącznych. Przeciętny Polak spożywa ok. 11 jajek miesięcznie [1]. Zawierają one w sobie wiele cennych substancji. Ciągle są jednak tematem dyskusji : „Jaki wpływ mają na nasz stan zdrowia?”. Uważa się, że spożywanie do 7 jaj w tygodniu przez osoby zdrowie nie niesie żadnego zagrożenia dla naszego organizmu. W przypadku osób mających problemy z układem sercowo-naczyniowym rozsądne byłoby ograniczenie się do 2 jajek w tygodniu [2].

Najbardziej rozpowszechnione są jaja kurze, chociaż na rynku dostępne są również inne np. z perliczek czy przepiórek. Średnio jajo kurze waży 40–70 g i dostarcza ok. 69,5 kcal. Składa się w 73,6%  z wody, w 12,8% z białka, które jest dobrze strawne i przyswajalne przez organizm, w 11,8% z tłuszczu – głównie jednonienasyconych i nasyconych kwasów tłuszczowych, w 1% z cukru i w 0,8% ze składników mineralnych. Jajko kurze jest źródłem witamin rozpuszczalnych w tłuszczach m.in. A i D, oraz witamin z grupy B m.in. B2. Dodatkowo zawiera żelazo, lecytynę i siarkę. Najwięcej białka, witamin i  składników mineralnych posiada żółtko. Zarówno wielkość, jak i skład zależy od rasy zwierzęcia, wieku i sposobu jego odżywiania [3].

Jak sprawdzić czy jajko jest świeże?

Jest kilka metod oceny świeżości jaj. Pierwszą jest sprawdzenie daty przydatności do spożycia na opakowaniu. Jest to ważna informacja pod warunkiem, że były one przechowywane według zaleceń producenta. W przeciwnym razie nawet jajka z ważną datą przydatności niekoniecznie muszą być dobre.

Kolejnym sposobem jest umieszczenie jajka w wodzie. Jeżeli leży na dnie wzdłuż podłużnej osi to znaczy, że zostało zniesione przez kurę do 14 dni. Kiedy przyjmuje pozycję bardziej pionową – ma  14–30 dni, a gdy wypływa na powierzchnię – jest stare. Jest to spowodowane powiększeniem się przestrzeni pomiędzy dwoma błonami otaczającymi białko, zwanej komorą powietrzną. Stopniowo jest ona napełniana przez gazy, które przechodzą przez pory skorupki.  Im komora powietrza jest większa, tym bardziej jajko unosi się do góry.

Świeżość jajka można również sprawdzić poprzez wybicie zawartości na talerzyk. Świeże powinno mieć miły i swoisty zapach. Żółtko powinno być wypukłe, a błona je otaczające nie może być uszkodzona. Białko natomiast będzie miało galaretowatą strukturę [4].

Jak przechowywać jajka?

Jajka można przechowywać w temperaturze pokojowej, jednak wtedy szybciej namnażają się   bakterie. W temperaturze do +15ºC przechowują się 7–14 dni. Lepiej umieszczać je w niższych temperaturach 0–4ºC, gdyż wówczas Salmonella nie namnaża się. Możemy wtedy przechowywać je około miesiąca.

Przed użyciem należy umyć jajka pod bieżącą wodą, aby pozbyć się zanieczyszczeń m.in. pozostałości odchodów.

Jajko kurze jest cennym składnikiem odżywczym dla naszego organizmu. Zawiera korzystny dla nas skład aminokwasów, witamin rozpuszczalnych w tłuszczach i witamin z grupy B. Doskonale sprawdza się jako samodzielne danie oraz jako dodatek do potraw. Używając jajek w naszej kuchni powinniśmy pamiętać o właściwym ich przechowywaniu oraz spożywaniu tylko świeżych, dzięki temu unikniemy zatruć pokarmowych.