Właściwości malin. Jak zachować maliny na zimę?
Aktualizacja: 10 kwietnia, 2024
Kupując warzywa i owoce zawsze warto kierować się ich sezonowością. Mają one wówczas najwięcej składników mineralnych, witamin i innych aktywnych substancji, a do tego ich cena jest niższa. Latem mamy do dyspozycji m.in. owoce jagodowe, takie jak poziomki, jeżyny, jagody leśne i maliny.
Maliny
Malina jest wieloletnim krzewem, który osiąga wysokość do 2 metrów. Należy do rodzaju Rubus z rodziny różowatych. Występuje nie tylko na plantacjach, ale również w warunkach naturalnych. Można ją znaleźć w lasach, na wyrębach i polanach. Kwitnie od czerwca do sierpnia (zależy od odmiany). Owoce należą do pestkowców i zazwyczaj przybierają barwę od jasnoczerwonej, czerwonej aż do ciemnoczerwonej. Maliny są bardzo aromatyczne i mają winno-słodki smak [1].
Odmiany
Najbardziej znana jest malina właściwa – Rubus idaeus. Dostarcza nam nie tylko owoców, ale również liści, które są źródłem garbników.
Inne gatunki malin to malina omszona (Rubus strigosus) i malina czarna (Rubus occidentalis), która zwana jest maliną zachodnią. Ich smaki są zbliżone do klasycznej, czerwonej odmiany. Oprócz koloru różnią się także datą zbiorów [1].
Właściwości malin
Właściwości prozdrowotne przypisuje się głównie malinie właściwej. Przede wszystkim ma działanie przeciwzapalne, przeciwgorączkowe i napotne – szczególnie syrop ze świeżych malin oraz napar z suszonych owoców.
Natomiast wyciąg z liści malin działa ściągająco, przeciwzapalnie i przeciwbakteryjnie co może pomóc przy występowaniu biegunki. Wpływa także rozkurczowo na mięśnie gładkie macicy, jelit oraz naczyń krwionośnych.
Owoce zawierają kwasy organiczne, takie jak cytrynowy, jabłkowy czy salicylowy. Dodatkowo także pektyny i antocyjany. Te ostatnie mają właściwości przeciwutleniające. Korzystnie wpływają na naczynia krwionośne – zmniejszają przepuszczalność naczyń włosowatych, działają przeciwobrzękowo i przeciwzakrzepowo – również w obrębie oka.
Świeże maliny zawierają średnio ok. 662,3 mg polifenoli na 100 g owoców. Dzięki temu wykazują dużą aktywność antyoksydacyjną, pomagając zwalczać wolne rodniki.
Dzięki obecności błonnika w świeżych owocach wpływają regulująco na układ pokarmowy, a tym samym na przemianę materii [1,2,3].
Czy można je jeść w ciąży?
Wśród kobiet będących w ciąży krąży wiele mitów dotyczących zakazanych produktów. Jednym z nich są maliny. Można jest spokojnie spożywać. Zawierają polifenole i wiele witamin. Należy jednak pamiętać, że są one również źródłem fruktozy – węglowodanów prostych. Podczas ciąży ważny jest prawidłowy przyrost masy ciała. Najlepiej dodawać maliny jako składnik potrawy (np. dodatek do jogurtu z płatkami lub do ciasta) niż spożywać je jako osobną, pojedynczą przekąskę.
Maliny na zimę
Poza sezonem również można cieszyć się smakiem malin w postaci mrożonych owoców lub ich przetworów. Podczas obróbek termicznych, niektóre substancje czynne ulegają zniszczeniu. Należy pamiętać o prawidłowym przechowywaniu przetworów oraz mrożonych owoców, aby ograniczyć do minimum dalsze straty składników mineralnych czy witamin.
Przetwory z malin
Najbardziej cenne są świeże owoce. Warto jednak przygotować kilka słoików dżemów, soków czy kompotów z malin na okres jesienno-zimowy.
Składniki:
- 2 kg malin,
- 2 kg cukru,
- 2 cytryny.
Sposób przygotowania:
- Maliny, cukier i sok z cytryny rozgnieść lub zmiksować.
- Przełożyć na patelnię i smażyć na wolnym ogniu ok. 20-30 minut, często mieszając.
- Przełożyć dżem do wyparzonych słoików, zakręcić i odwrócić do góry dnem. Zostawić do wystygnięcia.
Składniki:
- 1 kg malin,
- 0,5 kg cukru,
- 2 szklanki wody.
Sposób przygotowania:
- Maliny umieścić w czystym, wyparzonym słoiku. Dodać cukier.
- Zagotować wodę i zalać wrzątkiem owoce. Zakręcić.
- Pasteryzować 20 minut.
Składniki:
- 1 kg malin,
- 350 g cukru,
- ½ szklanki wody.
Sposób przygotowania:
- Maliny wsypać do garnka, dodać cukier i wodę. Zagotować na średnim ogniu, co chwilę mieszając.
- Gdy wszystkie maliny się rozpadną, ściągnąć garnek z ognia.
- Zawartość garnka przecedzić przez 3-krotnie złożoną gazę. Przelać do czystego, wyparzonego słoika. Zakręcić i przechowywać w suchym, zacienionym miejscu.
- Pozostałości owoców można wykorzystać do deseru.
Ile kalorii zawierają maliny?
Maliny zawierają mało kalorii. 100 g (garść to ok. 70 g) świeżych malin dostarcza ok. 42 kcal. Należy pamiętać, że przetwory z malin – syropy, konfitury czy też desery, będą miały wyższą kaloryczności ze względu na dodany cukier.
Maliny to pyszne owoce jagodowe. Bogate w witaminy i polifenole. Działają korzystnie na organizm, szczególnie na układ sercowo-naczyniowy i obniżają ryzyko nowotworów. Najbardziej wartościowe są świeże owoce. Jednak poza sezonem można skorzystać z mrożonych malin albo z przygotowanych wcześniej przetworów – soków, dżemów, konfitur, kompotów. Spokojnie mogą spożywać je także kobiety w ciąży.
Literatura:
- Baranowska A., Radwańska K., Zarzecka K i wsp. Właściwości prozdrowotne owoców maliny właściwej (Rubus idaeus L.). Probl Hig Epidemiol 2015, 96, 406409.
- Kohmunzer S., Farmakognozja. Podręcznik dla studentów farmacji. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, 2007.
- Olga Smile, Przepis na dżem malinowy, [dostęp on-line 07.07.2018 r.] https://www.olgasmile.com/dzem-malinowy.html.
- Witkowska A., Zujko M. Aktywność antyoksydacyjna owoców leśnych. Bromat. Chem. Toksykol. 2009, 3, 900-903.