Gojnik – właściwości, działanie, zastosowanie, przeciwwskazania, cena
Na świecie istnieje wiele leczniczych roślin, których korzystne właściwości są wykorzystywane od wieków. Jedną z nich jest rosnący wysoko w górach – gojnik. Jakie cechy sprawiły, że stał się popularny w ziołolecznictwie? Przekonaj się!
Gojnik
Gojnik (Sideritis scardica), inaczej szałwia libańska lub herbata górska, występuje naturalnie na terenach górskich powyżej 1000 m n.p.m. daleko od cywilizacji ludzkiej. Ten rzadko spotykany gatunek został doceniony wieki temu za swoje niezwykłe walory smakowe i właściwości lecznicze. Można go spotkać w rejonach Morza Śródziemnego, półwyspu Iberyjskiego, Bałkanów i Turcji, a jego nazwa jest uzależniona od regionu, w jakim rośnie:
- “herbata górska” (Mountain Tea), “herbata pasterza” (Shepherd’s Tea) – greccy pasterze robili z niej napary podczas wypasu owiec w wysokich górach,
- “herbata olimpijska”, “herbata parnasowa” – odzwierciedlają nazwy greckich gór, na których rośnie,
- “malotira” – wywodzi się z włoskiego “mal” (choroba, dolegliwość) i “tirare” (wyciągać, ciągnąć) i oznacza “wyciągająca chorobę”,
- “bułgaruska viagra” – w związku z legendarnymi właściwościami, jakie mu przypisano,
- “ironwort” – pochodzi od greckiej nazwy żelaza, został uznany jako środek gojący “rany z broni żelaza” odnoszone w czasie wojen.
Gojnik – właściwości
Szałwia libańska jest źródłem składników mineralnych, m.in. żelaza, magnezu, cynku, potasu, sodu, miedzi, kobaltu, a także tanin, olejków eterycznych i przeciwutleniaczy. Gojnik wykazuje bardzo wiele korzystnych właściwości na organizm:
- niweluje powstawanie wolnych rodników, opóźnia procesy starzenia się,
- wspomaga układ krążenia, pomaga w walce z niedokrwistością,
- naturalnie reguluje ciśnienie krwi i temperaturę ciała,
- wzmacnia układ odpornościowy, działa przeciwzapalnie, antybakteryjne i przeciwgrzybiczo,
- pomaga usuwać toksyny z organizmu, wspiera leczenie chorób nerek i wątroby,
- wpływa korzystnie na układ oddechowy,
- sprawdza się w leczeniu przeziębień, kataru i grypy,
- niweluje uczucie zmęczenia, poprawia samopoczucie, działa uspokajająco,
- reguluje pracę układu nerwowego,
- polepsza wydajność mentalną mózgu (według naukowców może być pomocny w leczeniu choroby Alzheimera i demencji starczej),
- wzmaga potencję, uważany jest za afrodyzjak.
Gojnik – zastosowanie
Dzięki swoim niezwykłym właściwościom gojnik znalazł zastosowanie w lecznictwie, a także w kosmetyce i przy produkcji perfum.
Aby w pełni skorzystać z jego atrybutów, należy sięgnąć po ziele ususzone w całości (zachowuje wszystkie cenne składniki i cechy prozdrowotne) i odpowiednio je zaparzyć: 2 łyżeczki połamanej uprzednio herbaty należy zalać wrzątkiem i parzyć przez 5–10 minut. Można też przygotować odwar: 1 łyżeczkę gojnika zalać wodą, doprowadzić do wrzenia i gotować przez 3 minuty. Napój nadaje się do spożycia zarówno na gorąco, jak i na zimno. Przestudzony posiada dodatkową zaletę – efektywnie gasi pragnienie.
W związku z antyoksydacyjnymi właściwościami gojnik stał się surowcem do produkcji kremów przeciw starzeniu się skóry do cery dojrzałej oraz szamponów, gdzie chroni włosy przed dekoloryzacją i szkodliwym działaniem promieni UV. Niewielkie grono perfumiarzy włoskich wykorzystuje jego przyjemny zapach do wytwarzania perfum. Jednak póki co nie stanowi on jeszcze głównego materiału roślinnego do produkcji pachnideł.
Gojnik – przeciwwskazania
Na obecną chwilę nie ma żadnych ograniczeń co do spożywania naparu z gojnika. Nie stwierdzono przedawkowań i niekorzystnych skutków ubocznych jego stosowania. Zaleca się jednak zachowanie ostrożności u kobiet w ciąży, gdyż nie przeprowadzono badań dotyczących wpływu tego zioła na płód. Pozostałe osoby mogą spożywać go codziennie. Aby przyniósł oczekiwane rezultaty, należy spożywać go regularnie. Profilaktycznie najlepiej wypijać jedną filiżankę dziennie, natomiast w stanach chorobowych do trzech na dobę.
Gojnik – cena
Ceny gojnika wahają się od około 10 do 30 zł i zależy od wielkości opakowania, stopnia rozdrobnienia surowca i formy, w jakiej jest sprzedawany (suszone liście, proszek, tabletki). Można nabyć go w sklepach ze zdrową żywnością, zielarsko-medycznych i ekologicznych.
Podsumowując, gojnik jest bardzo pomocny w prewencji i leczeniu wielu schorzeń. Mamy to szczęście, że można go kupić bez problemu w naszym kraju i korzystać z jego niezwykłych właściwości.
Literatura:
- Wolski. T, Baj T,; Matosiuk D., i in., Szanta zwyczajna (Marrubium vulgare L.) – roślina lecznicza i miododajna, “Borgis – Postępy Fitoterapii” 2007, nr 2, s. 39-45, http://www.czytelniamedyczna.pl/5974,szanta-zwyczajna-marrubium-vulgare-l-jako-roslina-lecznicza.html [dostęp 12.12.2017].
- Baj. T , 03.2009 – HERBARIUM – „Szanta zwyczajna – gorzkie ziele.” marzec 2009, 31/9.
- Herrera-Arellano A., i in., Clinical trial of Cecropia obiustifolia and Marrubium Vulgare leaf extracts on blood glucose and serum lipids in type 2 diabetics, “J. Phytomed” 2004, nr 11, s. 561, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15636168 [dostęp 12.12.2017].
- Venditti A., Bianco A, Frezza C. i in., Secondary Metabolites, Glandular Trichomes and Biological Activity of Sideritis montana L. subsp. montana from Central Italy, “Chemistry and Biodiversity” 2016, nr 13 (10).