Dieta przy uchyłkach jelita grubego – produkty zalecane i zakazane
🕣 3 min czytania
Aktualizacja: 18 marca, 2024
Uchyłki jelita grubego to jedna z chorób cywilizacyjnych bezpośrednio związana z popełnianymi przez społeczeństwa krajów wysokorozwiniętych błędami żywieniowymi. Bardzo często, w porę zmieniając swoją dietę, możemy ustrzec się przed wieloma schorzeniami.
Uchyłki jelita grubego
Uchyłki jelita grubego to patologiczny stan, w którym obecne są wypuklenia ścian jelita na zewnątrz światła. Można podzielić je na uchyłki rzekome i prawdziwe. W pierwszym przypadku wypukleniu ulega wyłącznie śluzówka, natomiast w przebiegu uchyłków prawdziwych – wszystkie warstwy jelita. Z badań wynika, że choroba jest związana z nieprawidłowym żywieniem będącym wynikiem zachodnioeuropejskiego sposobu żywienia, gdzie na stołach królują posiłki smaczne lecz pozbawione właściwości odżywczych. Wielokrotnie wykazano korelację pomiędzy niską podażą błonnika, a zwiększeniem zapadalności na uchyłki jelita grubego. Świadczy o tym najlepiej bardzo rzadkie, w porównaniu do Stanów Zjednoczonych, występowanie tej przypadłości w nieuprzemysłowionych regionach Afryki i Azji. Błonnik odgrywa tutaj kluczową rolę ze względu na funkcje, jakie pełni w procesie formowania się stolca. Kiedy jego konsumpcja jest niewystarczająca, kał staje się odwodniony i twardy, wzmagają się ruchy perystaltyczne, wzrasta ciśnienie. Podwyższone ciśnienie jest bezpośrednią przyczyną odkształcania się ścian jelita. Oprócz niedoboru włókna pokarmowego, jako kolejny czynnik ryzyka choroby, podaje się wysoką zawartość w diecie czerwonego mięsa. Te dwie potencjalne przyczyny należy brać pod uwagę jako najważniejsze elementy, na których skupić należy uwagę opracowując działania prewencyjne. Uchyłki jelitowe to doskonałe miejsce do zalegania kamieni kałowych i resztek niestrawionego pokarmu. To podnosi ryzyko występowania stanów zapalnych w obrębie jelita grubego. W zależności od powikłań lub ich braku zaleca się odmienny sposób żywienia.
Dieta w chorobie uchyłkowej jelit
W przypadku postaci bezobjawowej choroby uchyłkowej jelit nie wdraża się postępowania leczniczego, a zalecenia żywieniowe ograniczają się do zwiększenia podaży błonnika frakcji nierozpuszczalnej oraz podjęcia dodatkowej aktywności fizycznej. Sugeruje się spożywanie nieprzetworzonych produktów zbożowych, świeżych warzyw i owoców, otrąb, fermentowanych produktów mlecznych i szeroko rozumianej zdrowej żywności. Aby dieta wysokobłonnikowa miała sens, powinno się jednocześnie dbać o odpowiednie nawodnienie (około 2 l dziennie). Co istotne – nigdy nie należy powstrzymywać odruchu defekacyjnego, lecz wypróżniać się za każdym razem, kiedy pojawia się taka potrzeba (zapobiega to odkładaniu się treści jelitowej w zagłębieniach i namnażaniu bakterii odpowiedzialnych za pojawienie się procesu zapalnego). Jeśli jednak wystąpią objawy świadczące o powikłaniach zapalnych postępowanie obejmuje czasowe wyeliminowanie frakcji nierozpuszczalnej błonnika i wprowadzenie diety łatwostrawnej. W zależności od ciężkości przebiegu może być konieczne zastosowanie czasowej głodówki lub diety płynnej bądź półpłynnej. Najistotniejsze jest w takich przypadkach ograniczenie pracy jelit, a co za tym idzie produktów wzdymających, pobudzających perystaltykę i wysiłku fizycznego. Takie zalecenia powinny być stosowane przez okres co najmniej kilku tygodni, jednak, jak w każdym przypadku, decydujący jest indywidualnie oceniany stan pacjenta. W miarę poprawy funkcjonowania przewodu pokarmowego dieta powinna ulec stopniowemu rozszerzeniu. Po eliminacji produktów zbożowych z pełnego przemiału, surowych owoców i warzyw, roślin strączkowych przychodzi czas na ostrożne ponowne wprowadzanie ich do codziennego jadłospisu. Aby ułatwić zaplanowanie diety osobom dotkniętym tym schorzeniem, poniżej dostępny jest wykaz produktów zalecanych i przeciwwskazanych w dietach bogatoresztkowej i łatwostrawnej. Przykładowy jadłospis diety przy uchyłkach jelita grubego znajdziesz tutaj.
Uchyłki jelita grubego – produkty zakazane i zalecane
Dieta bogato resztkowa (w przypadku niepowikłanej, bezobjawowej uchyłkowatości jelita grubego):
| Produkty zalecane | Produkty przeciwwskazane |
| Jogurty, kefiry, maślanki | Kakao, czekolada, słodycze |
| Kawa zbożowa i naturalna | Alkohol |
| Soki warzywne | Tłuste mięso i wędliny |
| Surowe warzywa i owoce | Białe pieczywo, biały ryż, kasza manna |
| Pieczywo z pełnego ziarna, grahamki | Pieczywo cukiernicze |
| Miód | |
| Grube kasza – gryczana, pęczak, ryż brązowy | |
| Chude mięso, ryby | |
| Oliwa z oliwek, olej rzepakowy |
Ważne
Warto pamiętać o:
- stopniowym zwiększaniu zawartości błonnika w diecie (aby uniknąć wzdęć);
- odpowiednim nawodnieniu (min. 2 l wody);
- zwiększeniu podaży wapnia, żelaza i magnezu – otręby zawierają kwas fitynowy upośledzający wchłanianie tych pierwiastków;
- regularności spożywania posiłków.
Dieta łatwostrawna
| Produkty zalecane | Produkty przeciwwskazane |
| Jogurty, kefiry, maślanki | Kakao, czekolada, słodycze |
| Chleb pszenny, bułki | Pieczywo z mąki z pełnego przemiału, grube kasze |
| Masło, chudy twaróg, chude wędliny, chude mięso | Tłuste mięso i wędliny, konserwy, sery podpuszczkowe |
| Ryby – pstrąg, sola, morszczuk, sandacz, flądra, okoń, mintaj | Warzywa kapustne, strączkowe, grzyby |
| Warzywa i owoce – gotowane, bez skórki, bez pestek, przetarte | Owoce pestkowe, śliwki, gruszki, czereśnie, daktyle, owoce marynowane |
| Biały ryż, oczyszczone kasze, np. manna | Orzechy, ostre przyprawy |
| Olej rzepakowy, oliwa z oliwek | Smalec, słonina, boczek |
Ważne
Warto pamiętać o:
- odpowiednim doborze metod obróbki kulinarnej – gotowanie w wodzie i na parze, pieczenie w folii, duszenie bez obsmażania;
- unikaniu smażenia;
- obieraniu warzyw i owoców;
- unikaniu cukrów prostych, które mogą nasilać fermentację w jelitach prowadząc do wzdęć i dyskomfortu.
Dieta w chorobie uchyłkowej jelit – efekty
W przypadku niepowikłanej uchyłkowatości jelit dieta bogatoresztkowa ma działanie zapobiegające odkładaniu się resztek pokarmowych w przestrzeni jelit i tym samym zmniejszające ryzyko zmian zapalnych. Z kolei funkcją diety łatwostrawnej jest zapewnienie jelitom wytchnienia i wspomożenie regeneracji w przypadku wystąpienia powikłań.
Dieta to istotny element leczenia, ale przede wszystkim prewencji uchyłków jelita grubego. Nawet jeżeli już borykasz się z problemem uchyłkowatości jelita grubego, wciąż nie jest za późno, aby odnieść korzyści ze zmiany stylu życia.
Literatura:
- Tylec-Osóbka E., i in., Postępowanie z pacjentem z uchyłkami jelita grubego w zależności od postaci klinicznej choroby, „Pediatr Med Rodzi” 2013, nr 9 (3).
- Ciborowska, Rudnicka, Dietetyka, Żywienie zdrowego i chorego człowieka, PZWL 2012.
- Painter N.S., Burkitt D.P., Diverticular disease of the colon: a deficiency disease of western civilization, „Br. Med. J.” 1971, nr 2, s. 450–454 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1796198/ [dostęp 08.10.2017].
Autor artykułu:
Witam.
Mam 30 lat i około 3 lat temu przypadkowo przy kolonoskopi stwierdzono uchyłki. Chwilę po badaniu dostałem po raz pierwszy ich zapalenia. Na dzień dzisiejszy miałem już 3 takie epizody. Straszna sprawa, ostatnim razem gorączka 39 stopni nie wspominając o bólu ( w pewnym momencie skręcało mi całe podbrzusze, a cały brzuch bolał). Unikać drobnych pestek i wstrzymywania wypróżnienia, produktów, które działają na nas gazotwórczo (u mnie wieprzowina w dużym stopniu). U mnie Xifaxan działa cuda w stanie zapalnym, już na drugi dzień od pierwszych dawek widzę znaczną poprawę.
Witam mój mąż ma stwierdzoną uchłkę jelita grubego 😔 Bardzo dużo czytałam o diecie i powiem szczerze nie do końca rozumiem tych przepisów 😔Pozdrawiam i życzę zdrówka🙂Za wszelkie rady bardzo dziękuję 🙂
Witam.Mam uchylki jelita grubego, refluks żołądkowo przełykowy.Nie biorę żadnych leków bo one pomagają na chwilę i rozwalają organizm.Leczę się tak… na refluks żadnych smażonych, ciężkich potraw,gotowany kurczczek, zupy, kefiry, serwatka,maślanka.Gorzkie zioła.Owoce jak jabłka czasem surowe czasem gotowane,banany, nie wolno owoców z drobnymi nasionkami np. poziomki. Uchyłki tak samo ale do tego jade na surowo szejki,Jest taka strona na YT Odmładzanie na surowo, namiętnie korzystam z porad.Witamina b12,magnez, d, wszystko z gupy wit.B.Zadnych czekolad i ciast.
Artykul super,aleprodukty ,ktore wolno jesc,a ktore nie to rozne sprzecznosci .I nie wiem co wolno mi jesc a co nie
Według mnie, te sprzeczności można wyjaśnić jedynie tym co jest napisane na końcu artykułu. Jeżeli są bóle to stosujemy dietę lekkostrawna, żeby jelita mogły odpocząć. Jak już po jakimś czasie indywidualnie dla każdego nam przejdzie, przechodzimy na dietę bogatoresztkową.
Życzę wszystkim, żebyśmy nauczyli się z tym żyć.
Po stwierdzeniu u mnie uchylkow / w badaniu TK/, pomimo braku objawow stosuje diete bogatoresztkowa, bogata w blonnik, stosuje tez siemie lniane, unikam owocow zawierajacych drobne pestki. Nie odczuwam zadnych dolegliwosci a wyproznienia mam regularne bex zaparc i biegunek.
Właśnie mam atak jestem na sucharach i herbacie od trzech dni oraz xifaxsan jako antybiotyk nowej generacji atak mam po cytrusach jak długo jeszcze będzie mnie to trzymać masakra ból nie do zniesienia
Witam od niedawna też się z tym borykam straszne bule promieniujące do mostka ataki mecze się tą chorobą . Szpital tlen leki naproxen 1000 dawka jak silny bul który zmniejsza się po pewnym czasie.Dieta silna.
Jest tyle sprzeczności, które produkty są zakazane a które dozwolone. Różna interpretacja, już nie wiem co wolno co nie. No czytam że kisiele wskazane, za chwilę unikać mąki ziemniaczanej. Pieczywo wskazane z ziarnami a w jadłospisie bułka pszenna….o co chodzi?:(
Witam! Choruję na uchyłki kilka lat {ostatnio stwierdzono liczne}. Jedynym lekiem jest xifaxan /dość drogi bo ponad 100zł/ ale jest możliwość kupna tego samego leku tylko pod nazwą Lormyx jest tańszy minimum 30% a jest to samo tylko z innego kraju.Na stronie apteki DOZ można to zamówić -polecam. Paskudna choroba.Wiele osób to ma i nie wie o tym dopóki nie stwierdzą po kolonoskopii.Najbardziej uważać należy na owoce drobnoziarniste jak truskawki,mak,borówka i wiele innych można wylądować na stole operacyjnym bo można stracić życie.Dieta bardzo ważna ale trzeba uważać co nam szkodzi i po czym czujemy się źle.Ból w dolnej części brzucha to sygnał uchyłków. Pozdrawiam
Witam, niedawno stwierdzono przypadkowo u mnie uchyłki i lekarz zalecił dietę wysokobłonnikową. Jedyny minus jaki odczuwam to czasami mdłości i wymioty z rana przed wypróżnieniem się. Ponoć miałem stan zapalny i dostałem antybiotyk na tydzień. Po tygodniu troszke lepiej ale nie jest idealnie. Staram się jeść codzinnie płatki owsiane na śniadanie i ograniczyć smażone i ostre potrawy. Ból brzucha i tak mam bo cierpię na przepukline po tej stronie i ciężko mi rozróżnić ten ból, czy to przepuklina boli czy jelito.
Czytam wiele artykułów ale im więcej czytam tym bardziej jestem zakręcony w temacie co można jeść a czego nie można? Nikt nie wspomina o spożywaniu alkoholu- czy można? A jeśli już to jaki alkohol zaszkodzi najmniej? Nie jestem abstynentem ale jak jest okazja to nie odmowie 😉 aczkolwiek teraz będę musiał nie odmawiać z głową bo zdrowie ważniejsze niż przyjemności.
Proszę o opinie.
Dziękuję i pozdrawiam
Adam W.
Też lubię czasem lampkę wina wypić …ale może lepiej kieliszek czystej wódeczki ….
w przypadku ataków bólu jakie tabletki bierzecie?
do wszystkiego trzeba dojść samemu.Sam doszedłem do wniosku że ogorki pod każdą postacią mi szkodza.Kochamy jeść truskawki ,malin ale one mają maleńkie pestki i dochodzi do zapalenia .Ja mam 77 lat kiedyś odczuwałem bol ,a teraz skacze mi ciśnienie i zawroty głowy.Przewznie raz w miesiącu zużywam opakowanie xifakxn i dochodzę do normy .Uważajcie z alkoholem jak boli żołądek wskazane jest nie więcej tylko 100 ml bimbru mocnego.
Przez pewien czas jadłem truskawki. Czerwiec, zresztą mam w ogródku. po dwóch tygodniach jedzenia niewielkich ilości odczułem ból po lewej stronie żołądka i ogólne mglenie. Wydaje mi się, że to przez truskawki. Pierwszy raz latem 2018 r. będąc na wczasach po zjedzeniu ciasta z makiem wylądowałem w szpitalu. Po lekach po półtora tygodni mi zupełnie przeszło. Truskawki zjadłem bo zapomniałem, że też mogą mi zaszkodzić. No i torchę mgli i delikatnie pobolewa.
Dzis miałem silne bòle lewego podbrzusza w szpitalu po badaniach stwierdzono chorobę uchyłkową Zalecono mi dietę i lekarstwa przez 6 mcy 7 dni w miesiącu .Zaczołem miksować posiłki.zobaczymy skuteczność.
Dzieki hasłu w krzyżówce dowiedziałem sie co mi dolega- wredny zakrętas przy końcu jelita grubego, źródło skrętu kiszek i innych strasznych rzeczy. Sam sie leczę. Zadnych produktów mmlecznych. Codziennie dwa lekko zmażone jajka na masle oczywiscie, nie na tej świertelnej margarynie, którą wszyscy tak uwielbiają, że piekarze muszśzą jej dodawać do wszystki9ch wypieków. Skandal. Dalej dlieta . A wi.ec dwa jajeczka swieżytkie na maśle w postaci jajecznicy lekkiej , tzn miękkiej w jedzeniu . Do tego herbata granulowana (mniej jak pół płaskiej łyżeczki do hernbaty, oczywiście osłodzonej do smaku Dużo herbaty, zawsze między posiłkami, lub w zastępstwie niegazowanewej wody . Nie wierzcie idiotom, którzy przestali jeść pieczywo z dodatkiem soli i napychają sie pieczywem pozbawionym soli. Współczuje tym ludziom. To da sie tylko porównać z innym szkodliwym dziwactwem, bardzo ostatnio modnym tzn. Jedzeniem mięsa bez soli . Lepiej sie od razu połozyc do trumny niz teorturowac sie takim jedzeniem. Dalej co do diety. W przerwach między głownymi posiłkami mozna , jak sie ma ochote zjeśzawsze kanapke z byłki wrocławskiej ( koniecznie dowiedzieć sie czy piekarz nie dodał margaryny, bo jemu się wtedy lepiej ciasto wyrabia. A to,ze nam się moerakol zrobići i nadciśnienie po zjedzeniu tego świństwa , to piekarza nic nie obchodzi. W Ameryce margaryna od trzech lat jest wycofana ze sprzedaży jako przyczyna milionów zgonów. U nas durnie czekaja z ustawodawsstwem az półowa ludności kraju dostanie jakiejś formy raka i przed czasem wykorkuje. Za ten brak sumienia wszyscy tacy ludzie jeszcze kiedys odpopwiedzą.l Najlepszę karą byłoby gdyby nabawili sie tej dolegliwoci przez wyprodukowane przez siebie pieczywo z margaryną . Teraz obiad: Bierzemy udko kurczaka (nie pałkę, ale całe udko i podudzie razem. Gotujemy trzy godziny( ( po dokłasdnym, oczyszczeniu z tłuszczu) razem z marchewką . Więćej warzyw lekkich i smacznych nie znam, oprócz ziemnieaka, który też dodaejemy do naszego rosołu, ale w ostatniej trzeciej godzxinie gotowania Na dwa litry wody pełna łyzeczka soli. Mozna dodasć troszke ugotowanej fasoli białej dla smaku, ale niewiele bo będą gazy, Sama marcdhewka daje miły smak dla rosołu, a mozna go urozmai9ćić kilkoma gałązkami koperku z pęćzka (ćwierć pęćzka do jedne3go udk, troszkę pietruszki korzennej , odrobinę selera (któryu w zasadzie jest szkodliwy) i to wszystko na obiad plus bułka poznańska lekko osmarowana masełkiem extra. Po trzech godzinach wyjmujemy kurczaka na osobny talerz , zaś zupę i marchew z ziemniakami jemy w głębokim talerzu Mięso jest miekkie jak masło wiec można je żuć dziąsłami, ca ja niestety muszę robić, ale przuychodzi mi to z dziecinna łatwościa po ugotowaniou kurzczaka w 3 godziny, a nie z dwadziweścia minut jak zaecają jajogłowi amerykańscy dietetycy> . Wieczorem jemy kanapnę z bułki wrocławskiej/poznańskiej z masełkiem plus szynkę – bez fosforanó. Inna nazwa szynka naturalna. Chyba od niedawna w sprzedaży, ale pyszna i9 bez tych prtzeklętyuch fosforanów, które dobre są do wyroby mydła i proszków, ale trzeba być sadystą aby dodawać je ludzion do pokarmów. Inny produkt bez fosforanów to Kurczak go0towanu (okragły baton w żółtym plasyku). Innego produktu do kanapki z masłem nie znam, chyba że zobaczycie Państwo sami na metce słowa (Bez Fosforanów. Wtedy można kupić w zastępstwie szynki i kurczaka gotpowanego bez fosforanów. Ja jem jeszcz jedno jajko czyli jajeczniczke na wieczór i nie zauważyłem żeby mi to szkodziło, W kazdym razie morfologia tego njie wykazuje. Owoców surowych ZĄadnych. , zwłaszcza kwaśnych, żadnych pomidorów, żadnych jogurtów i kefirów. Ciasto drożdzowe, jak Pańśtwo sie nauczą, jak to robic, to wtedy mogąPańśtwo sobie upec co kilka dni z uzyciem masełka i rodzynek, bez tgarej cytryny w której ksórce jest cała współczesna chemia w kapsułce. Jak to wszystko jem ustają gazy, ustaja zaparcia stplec jest ławo usuwaalny, czyli człoweiek dobrze siee czuje. Wystarczy jednak że zjem śliwke, albio ciastko, albo inne kwaśne swiństwo , a jjuz na trzy dni mam dolegliowosci. Więc powoli sie ucze ze tego nie wolno robić
Przekazał Pan cenne i ważne informacje. Bardzo Panu dziękuję. ❤️
Ledwo doczytałam…tyle błędów pan popełnił. Ale wskazówki dotyczące tego pana artykułu ?
Kochani! Zrobcie prosze konkretny porządek z tymi tabelkami i zróbcie dwie oddzielne : co zaleca się jeść A co nie wolno! Bo tu raz piszecie ze biały ryż nie a w drugiej, ze zaleca się go jeść – prawdopodobnie w formie papki rozgotowane, ale to trzeba wyoslić. Sam artykuł jest super za który bardzo dziękuje !
Wszystko zależy od rodzaju schorzenia i diety, którą podejmuje się w celu jej leczenia – stąd dwa rodzaje tabelek.
man 63 lata jestem po operacji usunieto mi 40 cn jelita grubego i mialem stomie po 9 miesiaca zamknieto stomie i prosze mi naoisac co mage jesc pozdrawiam
moj maz jest po operacji uchylkow z wylonieniem stomi i powiem tak kazdy organizm reaguje inaczej wiec nie sugerujcie sie opiniami tylko trzeba testowac na sobie pozdrawiam
A czy że stomia będzie już do końca chodzil
proszę napisać,czy stomia jest już zamknięta.ja przeszłam tez to wszystko i dopiero po czterech latach nauczyłam się z tym żyć.pozdrawiam.
Zgadzam się z p.Amekla. Choruję od kilku lat i jestem po kilku pobytach w szpitalu i twierdzę że każdy organizm reaguje inaczej. Trzeba sprawdzać na sobie i obserwować co szkodzi a co nie.
Miewam okropne bóle brzucha, jakos dotarlam na sor tam zrobiono usg,crpp i inne Lekarz powiedzial ze to moga byc uchylki ale nic konkretnego nie wyszlo.Mam diete tylko marchew,ziemniak, kasza jaglana, kurczak.Troche chleba bezglutenowego. i tyle.Boje sie ze jak dostane atak znowu to tylko sor,Bo lekarstwa wtedy od razu wymiotuje.Nikt konkretnie nie wie co mi jest.
Raz na miesiąc Xifaxan i codziennie Debutir i Meteospazmyl.Dobrze rano pić Fibraskine to rozpuszczalny błonnik.
Trzeba zrobić kolonoskopie, przez odbyt. Wyjdzie czy w jelicie są uchylki.
Kasza jaglana raczej nie wskazana
Proszę zrobić kolonoskopię.Ja miałem i mam podobne objawy.Tępy ból po lewej stronie brzucha począwszy od kości biodrowej po srodek podbrzusza, Wyszło że mam liczne uchyłki i to one są przyczyną boleści. Kazano mi stosować diete bogatoresztkową.Ale z tego co się dowiedziałem z netu to w czasie boleści trzeba jeść bardzo lekko strawnie.
Polecam gastroskopie i kolonoskopie,i bedzie wiadomo…
Dobry artykuł. Potwierdzam, choruję od roku na chorobę uchyłkową. Tak, to prawda że są w necie sprzeczne informacje, ten artykuł jest PROFESJONALNY, przed chwilą czytałam inny i znalazłam w nim masę błędów, tu nie znajduję.
dokladnie, ja tez usłyszałam dziś od lekaża że absolutnie nabiału, a tu jest napisane, że przede wszystkim nabiał … echh
wszedzie sprzecznosci….w zapaleniu biały ryż można czy nie?mleko ? co bierzecie w przypadku ataków..jakie leki przeciwbólowe?
też nie jem nabialu od pół roku.ani jajek.
Białko jaj nie jest wskazane , ale żółtko jak najbardziej zwłaszcza płynne ( jajka na miękko
U mnie minęło 10 lat od wykrycia.za bardzo się tym nieprzejełam, dopiero w ubiegłym roku przeszłam stan zapalny ,wylądowałam w szpitalu teraz jestem na antybiotyku Xifaxin 7 dni w miesiącu przez jeden rok,kończę kurację w m-cu październiku.
Wprowadziłam dietę dużo schudłam (10 )kg,jem regularnie 5 posiłków dziennie,dużo piję wody ok.2 lit
Prowadzę aktywny tryb życia.
Co do diety tutaj opisanej nie że wszystkim się zgadzam,trochę pomieszane np.kasz grubych niemożna innym razem podaję że można?
kasza manna jest drobna kaszą i można .Pozdrawiam
kazdy pisze co innego w jednym wolno w drugim nie mozna zwariowac.
Bardzo dobrze opisana sprawa uchyłku oraz stosowania diety przy tym schorzeniu.