Dieta niskoresztkowa – zasady, wskazania, produkty oraz jadłospis

Aktualizacja: 25 kwietnia, 2024

Spożywając produkty z małą zawartością tłuszczu, niskobłonnikowe, poddane wyłącznie obróbce termicznej wykorzystującej wodę, jako nośnik ciepła, sprawiamy, iż żywność jest łatwo strawna, a tym samym nie obciąża układu pokarmowego. Chude mięsa i ryby, warzywa i owoce poddane lekkiej obróbce termicznej oraz pozbawione skórki i pestek. Dieta niskoresztkowa dostarcza organizmowi wysokiej dawki energii, która w całości zostaje wykorzystana przez organizm, nie obciążając jelit, dzięki czemu znajduje zastosowanie w stanach chorobowych układu pokarmowego oraz u osób w kilku dobach po zabiegach operacyjnych.

Dieta niskoresztkowa – zasady

Dieta niskoresztkowa ma na celu spożywanie produktów, które oszczędzają jelita, co oznacza, że w organizmie podczas trawienia rozkładane są przez enzymy trawienne w całości. Z tego względu dieta powinna być łatwostrawna i uboga w błonnik pokarmowy (do 10 g dziennie podczas, gdy polskie normy żywienia zalecają 25–40 g na dobę), co nie będzie wymagało obciążenia układu pokarmowego, w szczególności jelita cienkiego i grubego. Dieta niskobłonnikowa powinna ponadto wypełniać zapotrzebowanie energetyczne (wysokoenergetyczna) chorego oraz dostarczać niezbędnych składników odżywczych do prawidłowego funkcjonowania organizmu. W celu wypełnienia powyższych zaleceń, zostały określone pewne zasady, których stosowanie ma przynieść oczekiwane rezultaty dla chorego, jakim jest poprawa jakości życia oraz profilaktyka chorób jelitowych (jelito drażliwe, stany zapalne jelit, wrzody jelita grubego) i szybszy powrót do diety podstawowej po zabiegach operacyjnych.

1. Stosowanie łagodnych technik kulinarnych do obróbki mięsa, warzyw i produktów zbożowych tj. gotowanie w wodzie, na parze, duszenie, pieczenie w folii. Nie zaleca się smażenia.
2. Gotowanie kasz, płatków, makaronów, ryżu do miękkości – nie zaleca się gotować produktów do połowy twardości tzw. „aldente”.
3. Ograniczenie produktów wysokobłonnikowych, tj. pieczywa z pełnego przemiału, graham, razowego, gruboziarnistych kasz i płatków, grubych makaronów, ciemnego ryżu, warzyw korzeniowych.
4. Spożywanie produktów zbożowych rafinowanych, tj oczyszczonych z błonnika: białe pieczywo, jasne makarony, drobne kasze i płatki, biały ryż.
5. Ograniczenie warzyw spożywanych na surowo, na rzecz lekko podgotowanych, sparzonych, zblanszowanych lub pieczonych. Obieranie owoców i warzyw ze skórki.
6. Spożywanie chudych mięs zwierzęcych, wędlin, ryb i przetworów mlecznych.
7. Stosowanie dobrej jakości tłuszczów pochodzenia zwierzęcego, olejów roślinnych i oliwy.
8. Ograniczenie spożywania tłustego mleka i tłustych przetworów.
9. Stosowanie łagodnych przypraw: koperek, cynamon, sok cytrynowy.
10. Rezygnacja z soku śliwkowego.
11. Ograniczenie spożywania cukru, ciast, wyrobów cukierniczych i słodyczy.

Dieta niskoresztkowa – dla kogo?

Dieta niskoresztkowa stosowana powinna być przez osoby z chorobami jelita cienkiego i grubego. Do chorób jelita cienkiego zaliczamy: jelito drażliwe, stany zapalne jelit. Choroby jelita grubego: wrzody jelitowe, rak jelita grubego. Dietę ubogoresztkową stosuje się u osób po zabiegach operacyjnych, stopniowo przyzwyczajając organizm do produktów bogatszych w błonnik pokarmowy i ciężej strawnych, aby chory mógł jak najszybciej wrócić do normalnego żywienia podstawowego.

Dieta ubogobłonnikowa – produkty zalecane i przeciwwskazane

Tabela 1: Na podstawie danych „dietetyczny plan na zdrowie”, Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie „Dieta ubogoresztkowa”,

Dieta ubogoresztkowa – jadłospis

Śniadanie: kanapki z jasnego pieczywa z lekką pastą jajeczno–koperkową, surówka z pomidora i ogórka świeżego bez skóry z sokiem cytrynowym i ziołami. Herbata ziołowa.

Przekąska I: mus bananowo-jabłkowy z cynamonem, kleksem z naturalnego jogurtu i łyżką płatków błyskawicznych namoczonych uprzednio w jogurcie.

Obiad: cielęcina w ziołach prowansalskich pieczona w folii, ziemniaki purée z gotowaną marchewką i odrobiną chudego mleka i masła extra. Sałatka z zielonej sałaty z lekkim sosem ziołowym vinegret, na bazie oliwy z oliwek i soku cytrynowego.

Podwieczorek: kawałek domowego ciasta drożdżowego z kubkiem słabego kakao na chudym mleku.

Kolacja: filet z dorsza gotowany na parze w rozmarynie i cytrynie, biały rafinowany ryż dobrze ugotowany oraz purée z zielonego groszku z miętowym akcentem.

Dieta ubogoresztkowa ma na celu oszczędzenie jelit, poprzez spożywanie produktów nisko przetworzonych, ubogich w błonnik i lekkostrawnych. Dobrze zbilansowana dieta powinna być wysokoenergetyczna, aby wypełniać zapotrzebowanie kaloryczne chorego przy jednoczesnym dostarczeniu odpowiedniej podaży składników odżywczych w tym składników mineralnych i witamin. Zalecane techniki kulinarne to gotowanie na parze, w wodzie, pieczenie lub duszenie. Posiłki powinny być smaczne i sprawiać przyjemność konsumentowi, gdyż dieta poza odpowiednim bilansem pod względem zdrowotnych składników powinna smakować i sprawiać przyjemność osobie ją stosującej.