Czeremcha – właściwości i zastosowanie w ziołolecznictwie. Przetwory z czeremchy

Aktualizacja: 9 kwietnia, 2024

Drzewo czeremchy kwitnie na wiosnę jako jedne z pierwszych – odbywa się to na przełomie kwietnia i maja. Kora i liście zawierają odstraszające odoranty, stąd jedna z nazw czeremchy zwyczajnej brzmi „smrodynia”. Owoce – czarno-czerwone kuleczki o średnicy kilku milimetrów – są jadalne, jednak stanowią ważniejszy element diety ptasiej, aniżeli ludzkiej.

Czeremcha

Czeremcha, mimo że mało popularna w praktykach kulinarnych, jest owocem wartościowym. Przez wielbicieli owoców doceniana jest za intensywną barwę i wyrazisty smak – wyjątkową jędrność, połączenie słodyczy z kwaskowatością, a także bogaty aromat.

Zbiory odbywają się, kiedy owoce osiągną niemal pełną dojrzałość. Odstępy między zbiorami z drzewek uprawianych w tych samych warunkach, nie powinny przekraczać 5 dni dla zachowania optymalnych walorów smakowych całej partii. Zbiory są zatem krótkie, ale intensywne. Owoce zebrane na optymalnym etapie dojrzewania charakteryzują się większym rozmiarem, ciemniejszą barwą, a także większą koncentracją glukozy, fruktozy oraz antyoksydantów i witaminy C.

Czeremcha – właściwości

Czeremcha doceniana jest głównie ze względu na swój wartościowy skład odżywczy, a także właściwości prozdrowotne. Charakteryzuje się znaczną zawartością potasu, błonnika, witaminy C, karotenoidów, antocyjanów oraz niską wartością energetyczną. Swój smak i aromat zawdzięcza obecności alkoholi, grup karbonylowych i kwasów organicznych, a także metabolitowi amygdaliny zawartej w pestce [1].

Czeremcha – zastosowanie w ziołolecznictwie

Dojrzewające owoce czeremchy wraz ze zmianami chemicznymi składu bogacą się w substancje o działaniu antyoksydacyjnym. O prozdrowotnym wpływie na organizm człowieka świadczy obecność kwasów jabłkowego, cytrynowego i pochodnych kwasu cynamonowego, a także związków fenolowych, takich jak antocyjany, flawanole czy pochodne kwercytyny i kemferolu [2].

Związki te mogą mieć istotne znaczenie w ziołolecznictwie i produkcji ekstraktów – wymienione antyoksydanty wykazują działanie wspierające zdrowie obniżając ryzyko wystąpienia nowotworów, chorób sercowo-naczyniowych, cukrzycy. Ponadto mają istotny wpływ w redukowaniu stanów zapalnych [3].

Przetwory z czeremchy

Niestety owoce czeremchy łatwo się psują i dosyć szybko tracą atrakcyjność konsumpcyjną. Głównie z tego względu zaleca się przetwarzanie owoców – aby zminimalizować marnotrawienie. Ze względu na wysoką kwaskowość rzadko pozyskuje się sok, czeremcha bardziej nadaje się do wytworzenia nektaru – podobnie jak w przypadku czarnej porzeczki.

Często w celu przedłużenia przydatności do spożycia czeremchę poddaje się suszeniu, przetwarza się na dżem, ocet czy wino. Warto jednak zwrócić uwagę na to, że najmniej „inwazyjna” obróbka czeremchy, czyli przetworzenie jej na sok jest najbardziej korzystną dla zachowania jej właściwości antyoksydacyjnych – kwaśny i cierpki sok zapewnia największą dawkę i stabilność przeciwutleniaczy [4].

Wielbiciele wyrazistych, cierpkich i kwaskowych smaków z pewnością nie powinni się wahać przed włączeniem czeremchy i jej przetworów do diety. Owoc ten może nie tylko być dodatkiem smakowym, ale także prozdrowotnym – bogactwo antyoksydantów zapewnia pozytywny wpływ na zapobieganie niektórym chorobom.