Alergia pokarmowa u dzieci – objawy, przyczyny i leczenie uciążliwej choroby

Aktualizacja: 27 czerwca, 2017

Najczęściej rozpoznawaną alergią pokarmową jest alergia na białka mleka krowiego. W jego składzie znajdują się szczególnie alergenna β-laktoglobulina. Po rozpoznaniu alergii u dziecka na dany produkt lub frakcje białek, najważniejsze jest wykluczenie z diety alergizującego pożywienia.

Alergia pokarmowa u dzieci może manifestować się poprzez różnego rodzaju dolegliwości. Najczęstsze są objawy ze strony układu pokarmowego, ale nierzadko pojawia się także wysypka i zmiany na skórze.

Alergia pokarmowa u dzieci

Alergia pokarmowa to stan niepożądanej, nietoksycznej reakcji organizmu na pokarm, w której czynny udział bierze układ odpornościowy. Alergia pokarmowa dotyczy głównie niemowląt oraz małych dzieci, co związane jest z niedojrzałością bariery jelitowej oraz zwiększoną przepuszczalnością błony śluzowej jelit dla białek. Zwiększona liczba zachorowań dotyczy głównie wcześniaków i dzieci genetycznie obciążonych atopią. Szacuje się, że aż 85% dzieci z alergią to maluchy do 3 roku życia.

Alergia pokarmowa u dzieci – objawy

Alergia pokarmowa może objawiać się w dolegliwościach różnych układów ciała. Ze strony przewodu pokarmowego obserwuje się biegunki, wymioty, obrzęk i swędzenie warg oraz błony śluzowej jamy ustnej. Pojawia się również kolka, w bardziej zaawansowanych stadiach zanik kosmków jelitowych, a nawet zapalenie przełyku czy jelita grubego.

Na skórze także mogą być widoczne objawy alergii pokarmowej. Często pojawia się atopowe zapalenie skóry, swędzące i nieprzyjemne dla dziecka zmiany skórne, pokrzywka, a także obrzęk naczynioruchowy.

Układ oddechowy również manifestuje zmiany alergiczne zachodzące w organizmie dziecka. Przewlekły nieżyt błon śluzowych nosa, kaszel, obrzęk krtani, astma oskrzelowa to częste i widoczne dolegliwości, które towarzyszą alergii. W zaawansowanych stadiach obserwuje się nawracające zapalenia płuc, co jest bardzo niebezpieczne, szczególnie u małych dzieci.

W alergii pokarmowej osłabiona zostaje prawidłowa praca układu sercowo-naczyniowego, co objawia się zmniejszonym stężeniem białka w osoczu krwi, niedokrwistością czy zwiększoną liczbą eozynofili. Dziecko może stać się niespokojne, marudne, mieć problemy z prawidłowym rytmem snu, a u starszych dzieci pojawia się migrena.

Alergia pokarmowa u dzieci – przyczyny

Alergia pokarmowa u dzieci zwykle nie pojawia się od razu. Dopiero po kilkukrotnym zetknięciu się dziecka z danym pożywieniem, wykształca się nadwrażliwość na alergen, który go uczula i wówczas pojawiają się charakterystyczne objawy.

U maluchów, często jest wyrazem niedojrzałości zarówno bariery jelitowej, jak i systemu immunologicznego. Alergia pokarmowa nie dotyczy jednak tylko układu pokarmowego. Jest chorobą ogólnoustrojową, która manifestuje się w całym organizmie.

Alergia pokarmowa jest nieprawidłową reakcją systemu immunologicznego na czynnik, w przypadku alergii pokarmowej alergenem jest składnik diety. Szczególnie problematyczna u dzieci jest alergia na mleko, dowiedz się o niej więcej w artykule: Alergia na mleko krowie. Objawy najczęstszej alergii wśród dzieci.

Kobieta może przygotować się na sytuację i rozpoznanie u swojego dziecka alergii, szczególnie wtedy, gdy sama na nią choruje lub w bliskiej rodzinie są takie przypadki. Wtedy można pod kontrolą lekarza wprowadzić dietę hipoantygenową, która ma zapobiec alergii.

Alergia pokarmowa u dzieci – leczenie

Leczenie alergii pokarmowej polega przede wszystkim na diecie eliminacyjnej i wykluczeniu z jadłospisu pokarmów zawierających substancje uczulające dziecko.

U niemowlaków, które cierpią na alergię pokarmową stosuje się tzw. dietę hipoalergenową, która charakteryzuje się znacznym stopniem hydrolizy białka (peptydy składające się z 2–4 aminokwasów oraz wolne aminokwasy). Dostępna jest szeroka gama modyfikowanych preparatów, mlek ze znaczną hydrolizą białek, które w zależności od wieku dziecka, dobierane są indywidualnie.

Niestety, nie ma jednego, złotego środka na alergię pokarmową. U starszych dzieci czasem lekarz wprowadza leki antyhistaminowe, w zależności od nasilenia objawów choroby.

Alergia pokarmowa, szczególnie u niemowlaków jest bardzo poważnym schorzeniem, na które nie ma jednego, dobrego rozwiązania. Objawia się dolegliwościami zarówno układu pokarmowego, jak biegunka, wymioty czy wzdęcia, ale także jej efekty widoczne są na skórze, oddech staje się cięższy, a dziecko niespojone. Gdy podejrzewamy, że dany pokarm może uczulać dziecko, należy odstawić jego podawanie i bezzwłocznie udać się do lekarza.