Zioła na wątrobę – oczyszczanie i regeneracja. Jakie zioła na wątrobę?
Aktualizacja: 7 maja, 2024
Wątroba jest największym gruczołem naszego organizmu. Pełni ona wiele bardzo ważnych funkcji. Wytwarza żółć biorącą udział w trawieniu tłuszczów, gromadzi, a następnie uwalnia węglowodany, wytwarza białka osocza. Bierze również udział w metabolizmie cholesterolu, inaktywowaniu niektórych hormonów, syntezie prowitaminy D, a także uczestniczy w detoksyfikacji wielu substancji (m.in. alkoholu, leków) [1]. Jak widzimy wątroba jest bardzo ważnym narządem. Jej prawidłową pracę możemy wesprzeć poprzez zdrową dietę, ale również dzięki zastosowaniu odpowiednich ziół.
Zioła na wątrobę
Ziołolecznictwo, zwane także fitoterapią, jest metodą leczenia chorób za pomocą roślin, które wykazują właściwości prozdrowotne. Wykorzystywane są w tym celu rośliny o różnym stopniu przetworzenia. O ich wartości oraz przydatności leczniczej decyduje ilość i jakość substancji czynnych w nich zawartych.
Zioła oraz wyodrębnione frakcje substancji roślinnych stosowane w fitoterapii wątroby, jak również układu żółciowego, możemy podzielić na 5 grup terapeutycznych:
- wykazujące działanie żółciopędne i żółciotwórcze
- zioła i substancje roślinne rozkurczowe
- ochraniające miąższ wątroby (czyli wykazujące właściwości hepatoprotekcyjne), w tym przeciwzapalne i regenerujące miąższ wątroby
- posiadające właściwości przeciwbakteryjne oraz przeciwwirusowe (zioła stosowane w
- infekcjach wątroby i dróg żółciowych)
- zioła i substancje roślinne przeciwpasożytnicze, w tym pierwotniakobójcze stosowane w parazytozach układu żółciowego [2].
Zioła na oczyszczanie wątroby
Jedną z funkcji wątroby jest detoksyfikacja, czyli oczyszczanie organizmu z substancji zbędnych, a często również szkodliwych, takich jak toksyny, alkohol czy leki. Kiedy narząd jest przeciążony gorzej usuwa gromadzące się szkodliwe substancje. Warto wówczas wesprzeć wątrobę ziołami, dzięki którym oczyszczanie będzie zachodziło sprawniej.
Pomocny może okazać się mniszek lekarski. Liczne badania wykazały jego właściwości antyoksydacyjne, przeciwbakteryjne, przeciwzapalne oraz hipolipidemiczne. Naukowcy wykazali, iż wyciąg z liści mniszka lekarskiego działa hepatoprotekcyjnie. Chroni on wątrobę umożliwiając jej przy tym pełnienie swoich funkcji. Wpływa dodatkowo na obniżenie poziomu bilirubiny, ALT, AST, cholesterolu, trójglicerydów, oraz frakcji lipoprotein LDL i VLDL. Jednocześnie powoduje podwyższenie frakcji lipoprotein HDL, a także enzymów antyoksydacyjnych [3].
Dobrym rozwiązaniem będzie również spożywanie ostropestu plamistego. Wykazano, iż zioło to powoduje zmianę struktury i uszczelnianie błony komórkowej komórek wątroby, co pomaga w zapobieganiu wnikaniu do komórki ksenobiotyków, w tym silnych trucizn, np. toksyn zawartych w grzybach. Dzięki temu wątroba jest mniej obciążona toksynami, a jej praca przebiega sprawniej [4].
Poza wspomnianym mniszkiem lekarskim oraz ostropestem pozytywny wpływ na oczyszczanie wątroby wykazują również:
- korzeń czarnej rzepy,
- kurkuma,
- boldyna oraz
- berberyna [2].
Regeneracja wątroby – zioła
Złożoność procesów zachodzących w wątrobie wynika z podstawowej funkcji tego narządu, czyli filtracji krwi. W wyniku tej czynności narząd jest nieustannie narażony na różnego rodzaju uszkodzenia, które wynikać mogą z zatruć substancjami szkodliwymi dla organizmu. Niekorzystnie na wątrobę oddziałują również pasożyty oraz wirusy. Nietrudno zatem zrozumieć, dlaczego badacze zainteresowani są lekami wykazującymi właściwości wspomagające i regenerujące ten narząd [4].
Chcąc zadbać o naszą wątrobę warto sięgnąć po sylimarynę. Liczne badania wykazały, iż posiada ona działanie ochronne. Zapobiega uszkodzeniom wątroby indukowanym różnego rodzaju toksynami czy substancjami chemicznymi. Dodatkowo jej stosowanie przyczynia się do zwiększenia produkcji glutationu – substancji, która poprawia zdolności antyoksydacyjne wątroby. Sylimaryna zapobiega powstawaniu stanów zapalnych oraz uszkodzeń wątroby spowodowanych stresem [5].
Sylimarynę znajdziemy we wspomnianym powyżej ostropeście plamistym. Dodatkowo roślina zawiera fitosterole, flawonoidy, garbniki, białka i aminy biogenne, kwasy organiczne, śluz, witaminy C i K oraz sole mineralne, które również mogą działać korzystnie na wątrobę wspomagając zdolności regeneracyjne komórek narządu [4].
Kolejną rośliną wykazującą działanie hepatoprotekcyjne oraz wspierającą regenerację wątroby jest karczoch zwyczajny. Substancjami odpowiedzialnymi za efekt ochronny oraz za lepszą regenerację są związki polifenolowe w tym cynaryna, która jest głównym składnikiem wielu preparatów handlowych zawierających wyciągi z karczocha. Ekstrakt z karczochów działa ochronnie na wątrobę poprzez zwiększenie przepływu krwi przez narząd, aktywację rezerw energetycznych, wzrost liczby dwujądrzastych komórek wątroby oraz zawartości RNA w komórkach wątrobowych, jak również wzmaganie biosyntezy białek. Stymuluje także podziały komórkowe [6].
Warto w tym miejscu wspomnieć o miodzie. W połączeniu z ziołami wykazuje on korzystne działanie lecznicze oraz zapobiegawcze w chorobach wątroby i dróg żółciowych. Może wspierać zarówno oczyszczanie wątroby, jak i jej regenerację. Miód dodaje się wówczas do naparów i odwarów z ziół zazwyczaj w ilości 1 łyżeczki do herbaty [7].
Wątroba pełni liczne funkcje, które są niezbędne dla prawidłowej pracy naszego organizmu, dlatego warto wesprzeć ją poprzez stosowanie odpowiednich ziół wykazujących właściwości oczyszczające oraz poprawiające regenerację narządu. Zioła w połączeniu z odpowiednią dietą oraz aktywnością fizyczną pozwolą nam dłużej cieszyć się zdrową wątrobą.
Literatura:
- Żywienie człowieka Podstawy nauki o żywieniu, redakcja naukowa Jan Gawęcki, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2012, 65
- Fitoterapia chorób wątroby i pęcherzyka żółciowego, Dr Henryk Różański, Akademia Medyczna im. K. Marcinkowskiego, [dostęp on-line http://espz.pl/materialy/hepar.pdf]
- Mniszek lekarski (Taraxacum officinale) – potencjalne właściwości prozdrowotne, Bernadetta Lis, Dorota Grabek- Lejko, Nauka Przyr. Technol., 10, 3, #37., [dostęp on-line http://www.npt.up-poznan.net/pub/art_10_37.pdf]
- Ostropest plamisty – stare/nowe panaceum, Róża Sawczuk, Wojciech Miltyk, GF kwiecień 2016
- Silymarin Prevents Restraint Stress-Induced Acute Liver Injury by Ameliorating Oxidative Stress and Reducing Inflammatory Response., Kim SH, Oh DS, Oh JY, Son TG, Yuk DY, Jung YS, Molecules. 2016 Apr 1;21(4):443, [dostęp on-line https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27043523]
- Karczoch zwyczajny – lek roślinny, M. Kulza i wsp., Przegląd Lekarski 2012/69/10
- Miód i surowce roślinne w leczeniu chorób wątroby i pęcherzyka żółciowego, Bogdan Kędzia, Elżbieta Hołderna-Kędzia, Postępy Fitoterapii 2017; 18(1): 42-46, [dostęp on-line http://www.postepyfitoterapii.pl/data/2017/06/pf_2017_042-046.pdf]