Właściwości dziewanny. Kiedy stosować syrop i nalewkę z dziewanny?

Aktualizacja: 7 marca, 2025

Zioła od wieków były wykorzystywane do leczenia różnych schorzeń. Pierwsze dokumenty historyczne na ten temat pochodzą z Babilonii ok. 2000 lat p.n.e. Ziołolecznictwo było znane w Starożytnej Grecji i Rzymie, praktykowano je również w średniowieczu. Tak z czasem rozwinęła się farmakognozja – dziedzina nauki zajmująca się oceną substancji pochodzenia roślinnego, które są wykorzystywane jako leki.

Złota era leku roślinnego trwała do lat 30. XX wieku. Gdy pojawiły się pierwsze syntetyczne sulfonamidy, a chwilę potem antybiotyki, świat na moment zapomniał o leczniczych właściwościach ziół. Obecnie obserwujemy powrót do natury.

Dziewanna

Dziewanna jest gatunkiem rośliny zielnej o drobnych kwiatach barwy żółtej. Naturalnie występuje w Europie, Afryce Północnej oraz Azji. Surowiec zielarski pozyskiwany jest z kwiatów, korony oraz ziela dziewanny. W swoim składzie roślina ta zawiera saponiny (związek o działaniu moczopędnym, przeciwzapalnym, przeciwbakteryjnym oraz przeciwgrzybiczym i przeciwwirusowym), flawonoidy (pełniące przede wszystkim funkcje przeciwutleniające, ale także przeciwzapalne i rozkurczowe), beta-karoten (prowitamina witaminy A), sole mineralne czy cukry (nawet do 20%).

Właściwości dziewanny

Dziewanna znana jest jako bardzo dobry środek na dolegliwości płuc i górnych dróg oddechowych. Jest to jedna z najpopularniejszych roślin o działaniu wykrztuśnym, a wszystko za sprawą zawartych w niej saponin. Te organiczne związki z grupy glikozydów przyspieszają usuwanie śluzu z dróg oddechowych poprzez ich rozcieńczenie. Dzięki upłynnieniu wydzielina staje się mniej lepka, przez co słabiej przylega do ścian drzewa oskrzelowego i łatwiej może być wydalona w odruchu kaszlowym. Ponadto, wyciąg z kwiatu dziewanny działa łagodząco na ból gardła, chrypę oraz suchy i dokuczliwy kaszel.

Saponiny wykazują również właściwości wzmagające procesy wchłaniania oraz pobudzają wydzielanie soku żołądkowego, jelitowego i żółci. Zatem zioło to jest środkiem wspomagającym w dolegliwościach związanych z upośledzeniem trawienia i mogącym być tego konsekwencją niedożywieniem. Dziewanna stosowana jest także w nieżycie żołądka, kolce jelitowej oraz biegunce.

Ekstrakt z kwiatu tej rośliny zawiera sporo witaminy C. Kwas askorbinowy wspomaga system immunologiczny, przez co dobrze sprawdza się w stanach przeziębienia, grypy, a także wspomnianych już stanach zapalnych gardła i górnych dróg oddechowych. Ponadto, witamina ta hamuje proces karcenogenezy na wczesnych jej etapach.

Zawarte w dziewannie flawonoidy łagodzą stany zapalne dróg moczowych, działają moczopędnie i przeciwobrzękowo. Z kolei witamina A odpowiada za prawidłowy proces widzenia oraz stan skóry. Napar z dziewanny można stosować na oparzenia, odleżyny, stłuczenia i drobne, trudno gojące się rany czy skórne odczyny alergiczne. Działa kojąco i jednocześnie odkażająco.

Dziewanna stosowana jest również w kosmetologii. Płukanka z kwiatów rozjaśnia i wzmacnia łamliwe włosy. Olej pomoże na problemy z trądzikiem – bez obaw można używać go jako kosmetyk na twarz.

Dziewanna – syrop

Na rynku aptekarskim dostępne są syropy z dziewanny. Można je kupić bez recepty lub zrobić samemu w domu.

Dziewanna – nalewka

Innym sposobem na wykorzystanie dziewanny jest przygotowanie nalewki, która ma szerokie zastosowanie. Jest bardzo dobra na zimowe chłody – pomoże przy katarze i poważniejszym przeziębieniu. Kroplami można nacierać bolące stawy czy mięśnie. Sprawdzi się także na dolegliwości reumatyczne.

Trzy garście kwiatów dziewanny wkładamy do słoika i zalewamy szklanką wódki. Słoik zakręcamy i umieszczamy w ciemnym miejscu. Co kilka dni potrząsamy jego zawartością, by ułatwić przechodzenie składników z rośliny do alkoholu. Po 3 tygodniach zlewamy zawartość słoika przez gazę do szklanych butelek.