Cebula – na przeziębienie i odchudzanie. Czy cebula szkodzi na wątrobę?

Aktualizacja: 22 stycznia, 2025

Jak najbardziej odpowiednia na przeziębienia, doceniana przez żeglarzy w walce ze szkorbutem. O jej korzystnych właściwościach słyszał niemal każdy. Z dostępnych danych wiemy, że syrop z cebuli jest jednym z najbardziej rozpowszechnionych sposobów domowego leczenia przeziębień. Czy okaże się również tak samo skuteczna przy odchudzaniu?

Cebula stanowi niezwykle ważny surowiec, ze względu na powszechność występowania, jak swój unikatowy, przeciwzapalny skład. Stanowi doskonałe uzupełnienie terapii przy przeziębieniach i zapaleniach. Substancje zawarte w cebuli wykazują m.in. działanie antyoksydacyjne, bakteriobójcze. Odpowiednie spożycie cebuli będzie wpływać na zachowanie odporności. Cebula jest również cennym produktem wykorzystywanym w kulinariach, stanowi idealny dodatek do wielu dań, sałatek, uznawana za przyprawę warzywną.

Cebula

Cebula zwyczajna (Allium cepa) z rodziny liliowatych jest rośliną dwuletnią. Surowcem jest cała roślina, zwłaszcza cebula (Bulbus Allii cepae sive potius Bulbus Cepae), która wykazuje szereg działań aktywnych. Jako warzywo jest uprawiana w wielu krajach, popularna od dawnych czasów. Stanowi surowiec łatwy zarówno w uprawie, jak przechowywaniu. Wykazuje szereg działań korzystnych dla zdrowia, ze szczególną uwagą na zmniejszanie stopnia reakcji zapalnej. W lecznictwie wykorzystuje się wyciągi głównie ze świeżych surowców, wykorzystywana wewnętrznie przy leczeniu przeziębień, jak zewnętrznie/miejscowo. Zewnętrznie powoduje uelastycznienie, spłaszczenie i zblednięcie blizn [1, 2].

Tabela 1 Zawartość wybranych składników odżywczych cebuli, na 100g surowca

Źródło: Kunachowicz H., Przygoda B., Nadolna I.i wsp.: Tabele składu i wartości odżywczej żywności. Wydanie II zmienione. Warszawa 2017, Wydawnictwo Lekarskie PZWL.

Cebula na przeziębienie

Związki aktywne, tj. flawonoidy (spireozyd, kwercetyna), sole mineralne (jodu, fluoru, żelaza, magnezu, sodu, fosforu, wapnia, potasu, cynku) oraz fitoncydy mają wpływ na działanie:

• wzmacniające,
• lekko moczopędne,
• napotne,
• odkażające,
• wykrztuśne,
• przeciwzapalne.

Fitoncydy jako naturalne substancje wydzielane przez cebulę hamują rozwój wielu mikroorganizmów. Głównie są to związki siarkoorganiczne[3].

Dostępne dane dostarczają informacji, że syrop wykonywany z cebuli na przeziębienie jest jednym z najpopularniejszych naturalnych metod w walce z przeziębieniami [4].

Wysoka zawartość olejków eterycznych wpływa na działanie antybiotyczne. Wykazuje działanie spazmolityczne i silnie przeciwzapalne. Olejkiem eterycznym, który jest odpowiedzialny za charakterystyczny zapach to dwusiarczek alilo-propylowy [5].

Związki zawarte w cebuli przyczyniają się do hamowania stanów zapalnych, wykazują działanie przeciwnowotworowe, antymikrobiologicznie, antyutleniające oraz mają wpływ na system immunologiczny [6].

Flawonoidy zawarte w cebuli mają wpływ na hamowanie wzrostu bakterii i wirusów, również zabezpieczają komórki przed wolnymi rodnikami, infekcjami. Siarczki zawarte w cebuli zapobiegają infekcjom. Allicyna, główna substancja zawarta w cebuli, hamuje wzrost bakterii, szkodliwych zarodków, wirusów, grzybów. Natomiast produkt kondensacji dwóch molekuł allicyny, tj. ajoen zwalcza wolne rodniki, w ten sposób wspomaga pracę własnych mechanizmów obronnych, co ma istotny wpływ na częstość występowania przeziębień [7].

Cebula jako roślina lecznicza z powodzeniem może być stosowana przy występującym kaszlu, zapaleniach dróg oddechowych, olejki eteryczne zawarte w cebuli będą miały działanie udrażniające dla górnych dróg oddechowych [8].

Co więcej cebula jest źródłem fruktooligosacharydów, czyli składników pożywienia, które nazywane są prebiotykami. Prebiotyki są niezbędne do odpowiedniego funkcjonowania probiotyków. Uznane są za naturalne modyfikatory odpowiedzi immunologicznej, co również ma wpływ na zmniejszenie występowania przeziębień. Prebiotyki selektywnie indukują wzrost mikroflory jelitowej tej, która jest korzystna dla człowieka [9].

Obecność saponin zawartych w cebuli sprawia, że jest dobrym surowcem przy leczeniu suchego kaszlu. Działanie saponin zwiększa ilość wytwarzanej plwociny i rozrzedza je, dzięki czemu oskrzela mogą oczyszczać się łatwiej oraz skuteczniej [10].

Cebula na odchudzanie

Jednym z cennych składników zawartych w cebuli jest kwercetyna. Jak wskazuje dostępna literatura kwercetyna wykazuje działanie antyoksydacyjne, przeciwzapalne. Co więcej ma wpływ na kontrolę masy tkanki tłuszczowej poprzez indukcję apoptozy komórek tłuszczowych (adipocytów), może hamować ich tworzenie (adipogenezę) i zwiększać ich lipolizę [11,12].

W badaniu przeprowadzonym przez Kim i wsp. oceniano wpływ bogatego w kwercetynę ekstraktu z cebuli na mediatory stanu zapalnego u kobiet z nadwagą i otyłością. Badanie przeprowadzono na 37 kobietach, w okresie 12. tygodni. Nie zanotowano różnic w masie ciała badanych, w zależności od podaży ekstraktu z cebuli w diecie. Zagadnienie wymaga prowadzenia dalszych badań, w celu określenia wpływu kwercetyny na proces redukcji masy ciała [13].

Składniki zawarte w cebuli mają wpływ na odpowiednią przemianę materii, co będzie wpływać korzystnie na redukcję masy ciała. Dodatkowo cebula jako źródło fruktooligosacharydów ma wpływ na stan mikroflory jelitowej, a jak wynika z dostępnej literatury, odpowiedni skład mikroflory wpływa na zachowanie prawidłowej masy ciała[14].

Czy cebula szkodzi na wątrobę?

Jedzenie zbyt dużej ilości cebuli może być nieco uciążliwe dla wątroby ze względu na dużą zawartość związków siarki. Dodatkowo cebula należy do warzyw ciężkostrawnych, dlatego też nie jest wskazana przy występujących chorobach wątroby. Niejednokrotnie przy schorzeniach wątroby występują wzdęcia, uczucie pełności w nadbrzuszu. Składniki zawarte w cebuli mogą potęgować powyższe dolegliwości, dlatego cebula może działać niekorzystnie. Jednak bezpośrednio nie ma jednoznacznego wpływu na uszkodzenie wątroby [2,3].

Co więcej w badaniu na szczurach zauważono ochronną aktywność czerwonej cebuli wobec stresu oksydacyjnego, który był indukowany przez tetrachlorek węgla w wątrobie i nerkach. Zagadnienia wymaga dalszych badań, jednak można przypuszczać, że potencjalnie czerwona cebula może wykazywać działanie hepatoprotekcyjne [15].

Dowiedz się więcej na temat czerwonej cebuli!

Przy występujących już schorzeniach wątroby faktycznie cebula nie będzie wskazana, ze względu na to, że jest trudna do strawienia przez organizm. Należy pamiętać, że nadmiar każdego składnika w diecie nie jest wskazany, ważne jest zachowanie różnorodności i odpowiednie zbilansowanie diety, tak by dostarczała wszystkich składników niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Natomiast przy racjonalnej ilości cebuli w diecie, nie powinna powodować żadnych niekorzystnych zmian dla organizmu, dla wątroby również. Przeciwnie wręcz jako prebiotyk wpływa korzystnie na mikroflorę jelitową, co pociąga za sobą wiele korzystnych skutków zdrowotnych. Z kolei zawartość fitoncydów i innych składników warunkuje odpowiedni stan zdrowia, zmniejsza ryzyko przeziębień wspierając układ odpornościowy w zwalczaniu infekcji.