Witamina D w diecie dziecka – najlepsze źródła, suplementacja

Aktualizacja: 2 stycznia, 2025

Witamina „słońca” syntetyzowana jest w naszej skórze po kontakcie z promieniowaniem słonecznym. Do zainicjowania tego procesu wystarczy codzienna, piętnastominutowa ekspozycja 18% powierzchni ciała nie posmarowanych filtrem UV, na słońce w godzinach 10:00–15:00. W ten sposób powłoka ciała wytwarza nawet do 90% dobowego zapotrzebowania tej niezbędnej witaminy. Zbilansowana dieta w połączeniu z umiarkowaną aktywnością fizyczną i przebywaniem na świeżym powietrzu, stanowią kompleksowe działanie zapobiegające rozwojowi licznych chorób nie tylko układu kostnego.

Witamina D

Fosfor, wapń oraz witamina D i K są najważniejszymi składnikami, które powinniśmy dostarczać z diety, mającymi wpływ na funkcjonowanie układu kostnego. Główną rolą witamin D w organizmie jest zwiększanie wchłaniania wapnia oraz fosforu w dolnych odcinkach przewodu pokarmowego, które następnie mogą zostać wbudowane w kości wzmacniając ich strukturę. Witamina D zapobiega tym samym osteomalacji, czyli rozmiękaniu kości, osteoporozie oraz krzywicy, wpływając na mineralizację tkanki kostnej i wspierając prawidłowy rozwój organizmu.

Wykazano wpływ witaminy D na funkcjonowanie układu immunologicznego, za pomocą regulacji pracy komórek prezentujących antygen oraz limfocytów T. Cholekalcyferol uczestniczy również w procesie różnicowania się licznych komórek ciała, nie tylko komórek kostnych m.in. hormonów steroidowych. Ponadto zapoczątkowano szereg badań, których celem jest wykazanie działania zapobiegającego witaminy „słońca” rozwojowi nowotworów: szpiku kostnego, piersi, prostaty, jelita grubego, sutka i czerniaka.

Rola witaminy D w diecie dziecka

Szkielet  dziecka i młodego człowieka, który nie ukończył 25 roku życia jest w fazie stałej przebudowy i magazynowania składników mineralnych, takich jak wapń i fosfor. Warunkiem do prowadzenia przez organizm prawidłowych procesów, których rezultatem jest wzmacnianie kości to dostarczenie wraz z dietą (wybranymi suplementami) odpowiedniej ilości substratów niezbędnych do tego procesu: witaminy D, wapnia, fosforu oraz witaminy K. Po ukończeniu dwudziestu pięciu lat w organizmie zaczynają przeważać procesy kościogubne, czyli osłabiające strukturę szkieletu.

Wystarczająca podaż witaminy D w diecie dziecka wpływa na wzmocnienie kości i zbudowanie twardego, stabilnego szkieletu, a tym samym opóźnienie wystąpienia osteoporozy w wieku starczym. Niedobór tej witaminy jest bardzo niebezpieczny dla prawidłowego rozwoju dziecka, a jej odpowiednia ilość w diecie oddala wystąpienie krzywicy oraz wspiera prawidłowy rozwój ciała Twojej pociechy. Warto pamiętać, że rola cholekalcyferolu nie kończy się wyłącznie na regulacji procesów mineralizacji tkanki kostnej. Witamina D wspomaga prawidłowy rozwój układu immunologicznego oraz rozrodczego u dzieci oraz zapobiega wystąpieniu nowotworów.

Najlepsze źródła witaminy D

Ok 80–90% witaminy D pochodzi z endogennej syntezy w skórze, po wystawieniu powłok skórnych na działanie promieni ultrafioletowych. Jedynie 10–20% cholekalcyferolu dostarczamy z diety. W jakich produktach znajdziemy najwięcej witaminy D? Przede wszystkim w tłustych rybach morskich! Pozostałe źródła zostały przedstawione w tabelce poniżej.

Dowiedz się więcej na temat uzupełniania witaminy D!

Witamina D – suplementacja

Synteza skórna witaminy D stanowi jej naturalne źródło dla naszego organizmu. Przebywanie na świeżym powietrzu w ciepłe, letnie i słoneczne dni jest zdecydowanie zalecane. Ekspozycja  18% powierzchni ciała na działanie promieni ultrafioletowych sprawia, że w skórze wytwarzana jest wystarczając ilość niezbędnej organizmowi na dobę witaminy D. Niestety przesadne korzystanie z filtrów przeciwsłonecznych oraz zakrywanie dużych partii ciała ogranicza procesy syntetyzowania cholekalcyferolu w skórze. Ponadto wraz z wiekiem zmniejsza się synteza skórna, co sprzyja niedoborom. Przeszkodę stanowi również klimat, w jakim znajduje się Polska ze względu na małą w ciągu roku ilość dni słonecznych. Wymienione powody oraz badania potwierdzające niewystarczające stężenie witaminy D we krwi wśród Polaków, stanowią podstawę do ogólnokrajowego zalecenia suplementacji witaminy D wśród wszystkich grup populacyjnych.

Szczegółowe dawki zgodnie z Polskimi zaleceniami dotyczącymi profilaktyki niedoborów witaminy D, przedstawiają się następująco (dotyczą sumy witaminy D dostarczanej z pożywienia i suplementów):

• noworodki urodzone przedwcześnie – 10–20µg/d od pierwszych dni życia do osiągnięcia wieku korygowanego 40 tygodnia życia, następnie zalecenia jak dla niemowląt urodzonych o czasie,
• noworodki urodzone o czasie – 10µg/d od pierwszych dni życia,
• niemowlęta karmione piersią – 10µg/d,
• niemowlęta karmione mieszanką – 10µg/d (suma z diety i  suplementów),
• niemowlęta karmione piersią i mieszanką – dawkę ustala lekarz,
• dzieci i młodzież w wieku 2–18 lat – 10µg/d w miesiącach od października do marca lub całorocznie, jeśli brakuje wypoczynku na słońcu lub ekspozycji napromieniowanie słoneczne,
• dzieci i młodzież w wieku 2–18 lat z nadwagą i otyłością – należy rozważyć  20–25 µg/d.

Witamina D jest bardzo ważnym składnikiem diety, gdyż wpływa nie tylko na zapewnienie prawidłowej mineralizacji szkieletu, ale i na rozwój układu immunologicznego i rozrodczego, uczestniczy w różnicowaniu się komórek ciała oraz zapobiega nowotworom. Nie zapominaj w diecie Twojego dziecka uwzględnić produktów będących jej źródłem oraz po dokładnej konsultacji ze specjalistą, wybierz odpowiedni preparat farmaceutyczny, który zapobiegnie lub uzupełni niedobory omawianej witaminy „słońca”.