Motywacja do wysiłku fizycznego – czy jest zależna od naszych genów?
Spędzasz wolny czas aktywnie? Nie wyobrażasz sobie dnia bez porannego joggingu i popołudniowego meczu siatkówki w towarzystwie przyjaciół ? A może wolisz obserwować sportowe zmagania z wygodnego fotela? Według najnowszych doniesień, okazuje się, że motywacja do ćwiczeń i chęć prowadzenia aktywnego trybu życia może być uwarunkowana genetycznie.
Gen lenistwa ruchowego
Do tej pory, w opracowaniach modeli zwierzęcych, udało się wyodrębnić 36 genów, które mogą wpływać na poziom aktywności fizycznej. Istnieje ogromne prawdopodobieństwo, że podobne prawidłowości dotyczą ludzi.
Naukowcy z Institute of Genetics and Developmental Biology w Pekinie i Uniwersytetu Aberdeen dowiedli istnienia ,,genu lenistwa ruchowego’’ . To tzw. “coach potatoe gene”, którego posiadacze mieliby być mniej skłonni do wykonywania wysiłku fizycznego i bardziej podatni na otyłość oraz związane z nią problemy zdrowotne. Badacze porównywali ze sobą dwie grupy myszy posiadające różne warianty genu SLC35D3. Chociaż obie z nich dysponowały podobną ilościom pożywienia, to zwierzęta bez mutacji były mniej skore do wysiłku fizycznego i po zakończeniu czasu obserwacji osiągały znacznie większą masę ciała.
Co ciekawe, Frank Booth, profesor nauk biomedycznych na Uniwersytecie w Missouri sugeruje, że predyspozycje do prowadzenia aktywnego trybu życia mogą być dziedziczne. Przeprowadzając doświadczenie, podobne do opisanego wyżej, zauważył, że kolejne pokolenia zwierząt laboratoryjnych powielały zachowania swoich rodziców. Potomkowie aktywnych osobników spędzali znacznie więcej czasu biegając w kołowrotku, niż gryzonie z ,, leniwej’’ linii.
Wariant genu SLC35D3, wpływa na rodzaj i odmienne działanie receptora dopaminy. Dopamina odgrywa ogromną rolę w procesach motywacyjnych. Od ilości dopaminy w ośrodkowym układzie nerwowym zależny jest poziom aktywności fizycznej. Niski poziom neuroprzekaźnika wiąże się z objawami takimi jak mała żywotność, niechęć do intensywnego wysiłku fizycznego i skłonności depresyjne, co w przypadku ludzi odpowiada symptomom zespołu metabolicznego. Jak informują naukowcy z Uniwersytetu Jaume I of Castellón – im więcej dopaminy krąży w organizmie tym większa jest w nas chęć działania i determinacja do osiągnięcia upragnionego celu.
Niewykluczone, że wkrótce możliwe stanie się leczenie niektórych przypadłości za pomocą dopaminy. Czy w przyszłości powstanie lek zwalczający nasze ruchowe lenistwo? Czas pokaże. Faktem, jest, że rozpoczęły się prace wstępne mające na celu stworzenie takiego specyfiku. Z jego powstaniem, wielu wiąże ogromne nadzieje. Mógłby być pomocny w walce z otyłością, ale też chorobami neurodegeneracyjnymi, takimi jak choroba Parkinsona, stwardnieniem rozsianym i fibromialagią.
Pomimo że czynniki genetyczne mają swój udział w kształtowaniu zdolności motorycznych i naszych psychicznych predyspozycji do podejmowania aktywności fizycznej, to wciąż my jesteśmy kowalami własnego losu. Wpływ genów stanowi wyłącznie pewien komponent ogółu czynników motywujących nas do działania – w tym wszelkich wysiłków fizycznych, związanych z wykonywaniem codziennych czynności, ale też udziałem w zajęciach sportowych i rekreacyjnych. Ściśle rzecz ujmując, składnik ten to około 20%. Wiele zależy od naszej woli. Przecież chcieć, to móc!
Literatura:
- Dishman RK, Berthoud HR, Booth FW, Cotman CW, Edgerton VR, Fleshner MR, Gandevia SC, Gomez-Pinilla F, Greenwood BN, Hillman CH, Kramer AF, Levin BE, Moran, TH, Russo-Neustadt AA, Salamone JD, van Hoomissen JD, Wade CE, York D A and Zigmond MJ. Neurobiology of exercise. Obesity, 2006.
[on:-line: http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1038/oby.2006.46/full] - John D,Salamone, Mercè Correa. The Mysterious Motivational Functions of Mesolimbic Dopamine. Neuron 76, 2012.
- Suchanecka A, Rola dopaminy w procesie motywacji i powstawaniu uzależnień, w: Neurokongwistyka w patologii i zdrowiu.
- Woynarowska B. Edukacja zdrowotna. PZWL, Warszawa 2007.
- Zhang Z, Hao C, Li G, et al.Mutation of SLC35D3 Causes Metabolic Syndrome by Impairing Dopamine Signaling in Striatal D1 Neurons. PLoS Genetics, 2014.