Poziomka i liście poziomki. Właściwości lecznicze liści poziomki
Aktualizacja: 21 stycznia, 2025
Owoce leśne to bogactwo witamin i antyoksydantów. Co kryją w sobie poziomki i jaki wpływ mają na nasz organizm?
Poziomka
Poziomka pospolita (Fragaria vesca) pochodzi z rodziny różowatych. Zwana jest także czerwoną jagodą lub koziomką. W Polsce występuje na całym obszarze. Głównie w lasach i na jego brzegach oraz polanach i przydrożach. Rośnie dziko nie tylko w Europie, ale także w Azji i Ameryce Północnej.
Owoce mają średnicę 1–2 cm, są czerwone i soczyste. Spożywane są na surowo, a także wykorzystywane do przetworów owocowych takich jak konfitury, dżemy, kompoty [1,2].
Poziomka – wartości odżywcze
Poziomka w ok. 91% składa się z wody. 100 g (szklanka ma ok. 150 g) dostarcza tylko 32 kcal. Zawiera witaminy i składniki mineralne, które ukazuje tabela zamieszczona poniżej. Zawiera również kwas asparaginowy (212 mg/100 g) i kwas glutaminowy (132 mg/100 g) [1,2].
| Wartość odżywcza w przeliczeniu na 100 g świeżego produktu [3] | |
| Energia [kcal] | 32 |
| Białko [g] | 0,67 |
| Tłuszcz [g] | 0,3 |
| Węglowodany [g] | 7,68 |
| Błonnik [g] | 2,0 |
| Cukier [g] | 4,89 |
| Składniki mineralne w przeliczeniu na 100 g świeżego produktu | |
| Wapń [mg] | 16 |
| Żelazo [mg] | 0,41 |
| Magnez [mg] | 13 |
| Fosfor [mg] | 24 |
| Potas [mg] | 153 |
| Sód [mg] | 1 |
| Cynk [mg] | 0,14 |
| Witaminy w przeliczeniu na 100 g świeżego produktu | |
| Witamina C [mg] | 58,8 |
| Witamina B1 [mg] | 0,024 |
| Witamina B2 [mg] | 0,022 |
| Witamina PP [mg] | 0,386 |
| Witamina B6 [mg] | 0,047 |
| Foliany [µg] | 24 |
| Witamina K [µg] | 2,2 |
Liście poziomki
Liście są zielone, a od spodu szarawe, trójdzielne. Brzegi są piłkowane. Mają one największą wartość leczniczą. W tym celu zbiera się młode liście. Zawierają one m.in. flawonoidy, olejki eteryczne, kwasy organiczne i witaminy. Właściwości prozdrowotne mają głównie poziomki rosnące dziko.
Liście poziomki – właściwości lecznicze
Liście poziomki mają słabe działanie moczopędne. Mogą mieć zastosowanie w schorzeniach układu moczowego. Zawierają także garbniki, które wykorzystuje się m.in. w schorzeniach żołądkowo-jelitowych związanych z biegunką. Pobudzają wydzielania soków trawiennych zwiększając tym samym apetyt. Pomocne to może być u osób, które nie czują głodu i mało jedzą. Ponadto liście poziomki, w postaci roztworów wodnych, można używać przy infekcjach gardła i stanach zapalnych jamy ustnej – dziąseł.
Dzięki obecności substancji czynnych liście poziomki mogą korzystnie wpływać na układ sercowo-naczyniowy, m.in. na miażdżycę naczyń krwionośnych. Preparaty złożone stosowane są także na bóle artretyczne lub na skazę moczanową.
Przetwory z poziomek
Poziomki pojawiają się na krótko w naszych ogrodach, dlatego warto zrobić z nich przetwory, aby cieszyć się dłużej ich wyjątkowym smakiem i aromatem. Poniżej umieszczono kilka przepisów.
Składniki:
- 75 dag cukru,
- 1 szklanka wody,
- 1 kg poziomek,
- 100 ml spirytusu.
Sposób przygotowania:
- Rozpuścić cukier w wodzie. Dodać umyte poziomki. Zagotować.
- Ponownie zagotować drugiego i trzeciego dnia.
- Trzeciego dnia po zagotowaniu przełożyć do czystych i wyparzonych słoików.
- Na wierzch wlać łyżkę spirytusu i mocno zakręcić. [4]
Składniki:
- 1 kg poziomek,
- 0,5 kg cukru,
- 1 opakowania żelfixu,
- 0,5 wyparzonej cytryny.
Sposób przygotowania:
- Oczyścić i opłukać poziomki.
- Przełożyć do garnka, zasypać cukrem i żelfixem. Gotować ok. 30 minut na wolnym ogniu.
- Dodać sok z cytryny i zblendować.
- Przelać do czystych i wyparzonych słoików. Zakręcić i postawić do góry dnem. [5]
Składniki:
- 1 kg poziomek,
- 300 g cukru,
- 1 l spirytusu 70%.
Sposób przygotowania:
- Owoce opłukać i osuszyć papierowym ręcznikiem. Przełożyć do słoika, zasypać cukrem i zakręcić. Odstawić na 12 godzin. Od czasu do czasu potrząsnąć naczyniem.
- Do słoika dolać alkohol. Zakręcić. Odstawić na 14 dni w ciepłe, nasłonecznione miejsce. Co 4 dni należy słoikiem potrząsnąć.
- Zlać nalewkę. Owoce dobrze wycisnąć. Przecedzić przez filtr do kawy i rozlać do butelek.
- Przechowywać w chłodnym, ciemnym miejscu przez 6 miesięcy. [6]
Składniki:
- 0,5 kg poziomek,
- 1 l wódki,
- 250 ml wody,
- 250 g cukru.
Sposób przygotowania:
- Umyć poziomki. Wsypać do miski i zalać wódką. Przykryć ściereczką i odstawić na 24 godziny.
- Następnie zagotować wodę z cukrem i wlać do poziomek. Wymieszać. Przykryć i odstawić na dalsze 24 godziny.
- Nalewkę odcedzić przez sitko mocno wyciskając owoce. Rozlać do butelek.
- Przechowywać w chłodnym, ciemnym miejscu przez 5 miesięcy. [7]
Poziomki to pyszne owoce leśne, pełne witamin i antyoksydantów. Doskonale sprawdzą się jako składniki słodkich przetworów i nalewek. Oprócz aromatu i smaku owoców, liście poziomki mają właściwości lecznicze. Warto o niech pamiętać przy osłabionym apetycie, problemach żołądkowo-jelitowych i chorobach układu moczowego.
Literatura:
- https://atlas.roslin.pl/plant/7005, data dostępu [16.07.2018 r.].
- https://www.herbs2000.com/pl/ziola/poziomka.htm, data dostępu [16.07.2018 r.].
- https://ndb.nal.usda.gov/ndb/foods/show/09316?fgcd=&manu=&format=&count=&max=25&offset=&sort=default&order=asc&qlookup=09316&ds=&qt=&qp=&qa=&qn=&q=&ing=, data dostępu [16.07.2018 r.].
- http://ogrodybabilonu.blogspot.com/2015/07/konfitura-z-poziomek.html, data dostępu [16.07.2018 r.].
- https://www.przyslijprzepis.pl/przepis/dzem-poziomkowy-11, data dostępu [16.07.2018 r.].
- http://nalewki.eu/nalewka-z-poziomek/, data dostępu [16.07.2018 r.].
- http://paulinka-to-ja.blogspot.com/2011/07/nalewka-owocowa.html, data dostępu [16.07.2018 r.].
