Fluor – właściwości i toksyczne działanie
Aktualizacja: 27 czerwca, 2017
Fluor należy do grupy mikroelementów, czyli pierwiastków potrzebnych dla prawidłowego funkcjonowania organizmu, lecz w mniejszej ilości niż na przykład wapń czy magnez. Jest jednym z nielicznych składników mineralnych, których granicę bezpiecznego spożycia bardzo łatwo przekroczyć.
Fluor – właściwości
Fluor to składnik mineralny, który naturalnie występuje w naszym organizmie. Znajdziemy go w kościach, zębach, tkankach oraz płynach ustrojowych. Dobowa norma spożycia wynosi 3 mg dla kobiet i 4 mg dla mężczyzn. Źródłem fluoru w diecie jest głównie woda, herbata, produkty zbożowe, warzywa liściaste, orzechy, ryby oraz ziemniaki. Dawka toksyczna fluoru wynosi 20 mg na dobę. Warto jednak zauważyć, że oprócz produktów spożywczych fluor zawierają również pasty do zębów, płyny do płukania ust, nitki dentystyczne oraz inne preparaty stomatologiczne.
Fluor – toksyczne działanie
Toksyczność fluoru zależy od dawki oraz czasu ekspozycji na ten pierwiastek. Ostre lub przewlekłe narażenie na fluor może wystąpić z powodu obecności fluoru w diecie lub w efekcie zanieczyszczenia środowiska związkami fluoru. Skutkiem długotrwałego przekroczenia bezpiecznej dawki fluoru jest fluoroza zębów oraz szkieletu. Na początku na zębach pojawiają się białe plamki, a następnie szkliwo ciemnieje i pęka. Dodatkowo zakłócony zostaje metabolizm komórek tworzących kości (osteoblastów i osteoklastów), przez co kości stają się bardziej kruche, a więzadła tracą swą elastyczność.
Fluor w nadmiernych ilościach przyczynia się do zaburzenia koncentracji i problemów z przyswajaniem wiedzy, co jest szczególnie ważne dla osób prowadzących dietę poprawiającą pamięć i koncentrację np. studentów. Może prowadzić do niewydolności wątroby oraz nerek. Hamuje pracę szyszynki oraz tarczycy, powodując ich niedoczynność. Przez swe działanie wypierające wapń, może powodować odwapnienie kości. Dodatkowo zwiększa wchłanianie aluminium przez układ nerwowy. Fluor wykazuje również silne działanie neurotoksyczne, wpływa degeneracyjnie na korę mózgu oraz móżdżek. Ekspozycja na fluor skutkuje uszkodzeniem narządów rozrodczych i bezpłodnością oraz zwiększa prawdopodobieństwo poronienia, jest bardzo toksyczna także dla płodu.
Toksyczne działanie fluoru jest niezwykle szerokie. Pierwiastek ten ma zdolność do generowania bardzo silnego stresu oksydacyjnego, powoduje powstawanie dużej ilości wolnych rodników, które jak wiadomo mogą zapoczątkować zmiany nowotworowe.
Fluor zazwyczaj kojarzony jest z ochroną zębów i zapobieganiem chorób jamy ustnej. Jednak należy uważać z dodatkowym przyjmowaniem fluoru z dietą w postaci preparatów stomatologicznych czy leków. Wymaga to bardzo dużej rozwagi wobec tak licznych doniesień o niebezpiecznych skutkach jego przedawkowania. Największą kontrolą powinny zostać objęte dzieci, u których skutki nadmiernego spożycia mogą być o wiele bardziej niebezpieczne.
Literatura:
I. Błaszczyk, E. Ratajczak-Kubiak, E. Birkner, Korzystne i szkodliwe działanie fluoru, Zakład Biochemii Ogólnej Katedry Biochemii, Śląski Uniwersytet Medyczny, Zabrze, 2009, Tom 65, nr 9, 623-629.