Dieta po złamaniu kości – co należy spożywać a czego unikać?

Aktualizacja: 29 kwietnia, 2024

Złamanie kości, poza odczuwanym bólem, jest często przyczyną zmniejszonej sprawności fizycznej przy wykonywaniu codziennych obowiązków. Możesz pomóc swoim kościom w regeneracji dzięki odpowiednio skomponowanej diecie. Dlatego warto w czasie rehabilitacji odżywiać się świadomie i nie zapominać o zwiększonym zapotrzebowaniu organizmu na witaminy i minerały.

Dieta po złamaniu kości –  produkty, które należy spożywać

Zasada diety po przebytym złamaniu kości jest taka sama jak przy osteoporozie. Niezbędne jest dostarczanie organizmowi odpowiedniej ilości wapnia, witaminy D oraz białka. Do budowy tkanki kostnej potrzebne są również takie składniki mineralne jak fluor, potas, magnez a także miedź i mangan. Należy również dbać, by podawane produkty spożywcze obfitowały w  witaminę K, gdyż jest ona niezbędna do syntezy osteokalcyny oraz w witaminę C potrzebną do wytwarzania kolagenu.

Wapń

Nie od dziś wiadomo, że wapń to podstawowy pierwiastek niezbędny do właściwej mineralizacji kośćca. To nie tylko główny budulec kości – pełni on również ważną funkcję w procesie krzepnięcia krwi i przewodnictwa nerwowo-mięśniowego.

Przyswajalność wapnia jest największa w okresie wzrostu – wynosi ok. 400 mg na dobę, a maleje wraz z wiekiem osiągając w wieku dorosłym około 20 mg/d. Odpowiednia podaż wapnia w wieku dziecięcym zapewnia mocne kości na przyszłe lata zmniejszając ryzyko złamań.

Składniki pokarmowe zwiększające przyswajalność wapnia:

• białko – składnik ten wywiera istotny wpływ na  gospodarkę wapniową, jednak jego nadmiar prowadzi do większego wydalania wapnia z moczem.
• witamina D

Źródła wapnia w diecie: mleko i jego przetwory (przy czym należy wybierać chude produkty mleczne, gdyż zmniejszając ilość tłuszczów w diecie, ograniczamy odkładanie tłuszczu w adipocytach i zmniejszamy tym samym stosunek tkanki tłuszczowej do tkanki mięśniowej),  produkty zbożowe, warzywa i fasola, słonecznik, migdały, jajo kurze (47mg/100g), nasiona maku (1266 mg/100g).

Witamina D3

Witamina ta odpowiada za regulację homeostazy wapniowo-fosforanowej i bezpośrednio wpływa na osteoblasty, komórki mięśniowe i nerwowe. Zapewnia odpowiednie stężenie wapnia i fosforu we krwi i płynie zewnątrzkomórkowym, co umożliwia optymalne wbudowanie wapnia w macierz szkieletu.

Źródło witaminy D w diecie: (rzadko występuje w naturalnej żywności – głównym źródłem tej witaminy jest synteza w skórze pod wpływem promieni ultrafioletwych), w żywności występuje w rybach, tłuszczach rybnych, niektórych produktach zbożowych, pieczywie, mleku i margarynie wzbogaconej o wit. D, w niewielkich ilościach występuje w mięsie drobiowym, wieprzowym, wołowym.

Fosfor

To ważny składnik kości podobnie jak wapń. W organizmie ok 90% fosforu występuje w kościach. Ważne by stosunek fosforu do wapnia wynosił 1:1, gdyż taki stan zapewni prawidłową gospodarkę wapniowo-fosforową. Uwaga! Zbyt duża podaż fosforu obniża ilość wapnia w organizmie.

Źródła fosforu w diecie: mięso, drób, ryby, mleko, sery podpuszczkowe, jogurt, produkty zbożowe – kasza jęczmienna i gryczana, ciemne pieczywo.

Witamina K

To witamina potrzebna do syntezy takich białek jak: osteokalcyna, osteopontyna, osteonektyna. Są to białka biorące udział w rozwoju układu kostnego.

Źródła witaminy K: zboża, mleko i produkty mleczne (jogurty, sery), owoce (głównie awokado, brzoskwinie), olej sojowy, warzywa (np. ziemniaki, ogórek, lucerna).

Cynk, mangan i miedź

Te pierwiastki również pełnią bardzo ważną rolę w odbudowie kości po złamaniu, gdyż są kofaktorami enzymów biorących udział w syntezie macierzy kostnej. Cynk ma istotne znaczenie w trakcie wzrostu układu kości, natomiast mangan i miedź wykazują działania synergistyczne z wapniem.

Dieta po złamaniu kości – produkty, które należy unikać

W diecie należy ograniczać produkty zawierające substancje utrudniające wchłanianie wapnia. Do takich składników pokarmowych należą szczawiany, fityniany. Po złamaniu kości należy również uważać na błonnik pokarmowy (zwłaszcza pektyny) ze względu na obecność kwasu uronowego, który tworzy z wapniem nierozpuszczalne kompleksy (lepiej więc sięgać po pieczywo jasne anieżeli razowe)

Na czas rekonwalescencji lepiej więc zrezygnować z takich warzyw jak szpinak, szczaw, czy rabarbar. Nie pijmy też mocnej kawy i herbaty. Używki jak alkohol i papierosy są absolutnie zabronione. Również dieta bogata w sód nasila wydalanie wapnia, dlatego ograniczajmy spożycie soli kuchennej.

Z produktów mlecznych należy ograniczyć spożywanie w nadmiarze serów żółtych, pleśniowych czy topionych. Zawarty w nich fosfor obniża ilość wapnia w organizmie. Dużo fosforu zwierają również wędliny. Ponadto w diecie chorego należy ograniczyć potrawy wzdymajace, a także uważać na soję, gdyż posiada ona enzymy utrudniające wykorzystanie białka w organizmie

Unikać należy również cukrów prostych (słodycze), żywności typu fast-food, która sprzyja powstawaniu wolnych rodników działających destrukcjyjne na tkankę.

Aby pomóc w odbudowie kości po przebytym złamaniu pij dużo mleka i spożywaj jak najwięcej produktów mlecznych. Dbaj o odpowiednią podaż białka, przy czym około 2/3 białka, które jest w tej sytuacji potrzebne musi pochodzić produktów zwierzęcych. Jedz mięso kurczaka, indyka, cielęcinę, wybieraj jak najchudsze mięso. Kilka razy w tygodniu spożywaj tłuste ryby morskie: śledzie, makrelę, szprotki. Są one bogate w witaminę D, która jest potrzebna do mineralizacji kości oraz wspomaga przyswajanie wapnia i fosforu. Jedzmy również orzechy i rośliny strączkowe.